دو گـَـٹـّور

چـُــکانی دیوان                                                       ترینوک : کریم بلوچ _ تهل

                                           دو گـَـٹـّور


          مَـزَن و پُر آپیں جوگے ءِ بـُـرزَگ ءَ ، دارے ایر ات . دو گـَـٹوریں شِـنِک هم  همے دار ءِ سرا  چه دوئیں نیمگاں ڈِیک وارت .
          هچ کـُجام نه لوٹ ات که پَد کِنزِیت و آدگر ءَ ، رَوَگ ءِ اجازت و موه به دَنت . دوئیں جنگ بوت انت و مِڑ اتنت ، یک و دگر ءَ کانٹ جناں  بیت انت . هَو ، آهر ءَ هر دوئیں لـَـگـُشت انت و آپ ءَ  کـَـپت انت .

                                  ****************
                                   **************

                                         دو گِــتــاچ


         ماں بُرزیں کـُه بندے ءِ تَلاراں ، باز بارگیں راهے هست ات که یک نیمگے ءَ دیوالیں گـَـٹ و تلار  اوشتاتگ و جـِکِتـَـگ اتنت و دومی نیمگ ءَ جُهلِـیں دِرّ و دور بُنیں گـَر اتنت. دو گِتاچـِـیں شِنِک ، همے راه ءَ گوں یک و دگر ءَ دو دیم بیت انت و ڈِیک اش وارت . یک نیمگے ءَ شَتکیں و تراشتگیں تَلار کوه ءِ دیوال  و دگه نیمگے ءَ جُـهلیں دِرّ اتنت. اے راه ءَ بـِر گردگ هم نه بیت  و یکے ءَ چه گیش گوئست هم نه کنت ؛ چون کـَت کن انت و چے به کن انت ؟
       آهر ءَ یکیں گتاچ  وَپت و ڈگار ءَ وتا را لـَچـِینت ، و دومی باز په نرمی و دلگوش  ءَ ، چه وَپتگیں گتاچ ءِ سر برا گوئست و  هر دوئیں رَکـّت انت .

                                 ***********************
                                   ********************
                                         *************

                                        موریک و کـَـپوت


        مورے مَزنیں جوگے ءَ په آپ ءِ وَرَگ ءَ شُت . جوگ ءِ گـُـوَرمے ءَ ، موریک ءَ آپ ءَ سَـٹ ات و  آپ موریک ءَ بَراں بیت . مور آپ ءَ بُڈاں و ساه دیان ات .
        بالیں کـَپوتے ءَ ، جـِکـّے گون ات ، دیست ئی که موریک ساه دیانںو بـُـڈان انت ، جـِک ئی سَٹ ات آپ ءَ ، موریک ، جک ءَ سواربیت و وت ئی رَکینت .
        روچے شکاری ءَ ، وتی رُگ و دام ءَ په کپوتانی گِرَگ ءَ چـِـیر گِـهت . کپوت ئی دام ءَ گپت انت  و دام ئی زُرت و رواں بیت . موریک کـَـپوت ءَ شکاری ءِ دام ءَ دیست . مورینک _ موریک _ شُت و شکاری ءِ پاد ئی گـَـٹ گِــپت و گـَـسْت . شکاری ءَ آهے کش ات و دام چه دست ئی  لـَـگـُـشت و کـَپت . دام پـَچ بیت ، کـَپوت پـُورّ کـُرت و بانزلاں مانشانت و بال کـُـت .

روباه و سَیْهَڑ ( 'Sayhar )

چـُـکانی دیـــوان                                                                     اُرُس ءِ گیدی آزمانک
------------------                                                                   ------------------------
کریم بلوچ _ تهل                                                                      الکسی ٹـالستوی

                                                   روباه و سَیْهَڑ ( 'Sayhar )


            هست ات یک روباه و یک کرگوشکے _ سَیْهَرے _ .روباه ءَ لوگ و کـُڈے هست ات که چه بَرپ و هَمسِرَک جوڑ بیتگ ات و کرگوشک و سیهڑ ءِ لوگ ، چه دار و جِکاں اڈ بیتگ ات .
            بهار بیت . هزار رنگیں هَزّام آتک و رَست . روباه ءِ هَمسِرَکی لوگ ، آپ بَیاں بیت ؛ بلے هرگوشک ءِ لوگ هما داب ءَ جَکِتَگ و اوشتاتگ ات .
           روباه ءَ چه سیهڑ ءَ دَزبندی کت که همساهگ من ءَ بـِلّ که من یک شَپے تئی لوگ ءَ به وَپساں _ وسپاں _ . و کرگوشک وتی همساهگ ءَ وَش آتک کت و مهمان کت .
           بلے چنت روچ رَند ءَ ، روباه ءَ ، کرگوشک  چه وتی لوگ ءَ گـَـلِـینت و دَر کـُت که اے منی لوگ انت .
          روباه چه وتی لوگ ءَ تتک و جـِست . راه ءَ روان ات و گریوگ _ گریبگ _ ات . کـُچـَکِـے ، کرگوشک ءَ دیست که گریوان انت . سوج ئی کت :
         _ وَوّ _ وَوّ _ وَوّ ، گاپ _ گاپ_ گاپ ،کرگوشک ترا چے بیتگ که تو چو گریوگائے ؟
         _ من چون مه گریواں  _ گریباں _ ؟ من ءَ داری لوگے هست ات و روباه ءِ هَمسرکی لوگے ،آئی ءِ لوگ آپ بیت ، چه منی لوٹ ات که یک شپے آئی ءَ مهمان به کناں ، من مهمان کت ، بلے چنت روچ رندا ، روباه منی جِند ءِ لوگ ءَ واجهی و منی چه جند ءِ لوگ ءَ گـَلِینتگ و تاچینتگ .
         _ سَیهَڑ مه گریب ! من تئی گُرسَت ءَ کم کناں و ترا کمک کناں _ بَڑایی دَیاں _ !
        آ ، آتک انت کرگوشک ءِ لوگ ءَ . کچک ءَ پُر بیمیں توار ءَ گوں گـَپ ات :
        _  گاپ _ گاپ _ گاپ _ ! روباه چه ادان به تَچ ، گار و گم باتئے !
        و روباه آهان ءَ چه توک ءَ جواب دات :
        _ هنچو که من دَرکـَپاں ، هنچو که من جـُپ جناں ، کـُنٹـَکاں بال کننت ، هرکس ءَ نال کننت !
         کچک که روباه ءِ جواب ءَ اشکت چه ترس ءَ تتک و جـِست .
         کرگوشک اپدا راه ءَ روان و گریوان بیت . ممے آئی ءَ دیست  و سوج ئی کت :
         _ پرچا کرگوشکک  گریوگ ئے ؟
         _ چون من مه گریواں ؟ من ءَ داری لوگے هست ات و روباه ءَ همسرکیں لوگے که آپ بیت ، چه منی لوٹ ات که یک شپے وتی لوگ ئی به جَـلاّّں . من داشت ،هنون منی چه وتی جند ءِ لوگ ءَ گلینتگ ...
         _ مه گریب ! من تئی گُرست ءَ کم کناں  و ترا بَڑایی _ کُمک _ دیاں .
         _ نه ، تو من ءَ مَدَت کت نه کن ئے ، کچک لوٹ ات که روباه ءَ به تاچینیت ، تاچینت ئی نه کت و وت تتک .
         _ نه من گلینان ئی !
         آ ، آتک انت کرگوشک ءِ لوگ ءَ ، مم گوں زَنڈیں و بُرزیں  گـُٹ ءَ گـُرّ ات :
         _ روباه ، چه ادان به تَچ ، تو گار و گم بات ئے !
         و روباه ءَ چه لوگ ءَ  جواب کت :
         _ هنچو مه من دَرکپاں ، هنچوکه من جُپ جناں ،کـُنّـٹـَکاں بال کننت ، هرکس ءَ نال کننت !
         مم ترس ات و تتک .
          اپدا کرگوشک راه ءَ روان و گریوگا ات کہ مَزَنیں کائیگر _ کاریگر _ ئی دیست . کاریگر ءَ جُست کت :
          _ کرکوشکک ترا چے بیتگ که تو چو گریوگائے ؟
          _ چون من مه گریواں ؟ من ءَ داری لوگے هست ات و روباه ءَ همسرکیں لوگے که آپ بیت ، چه منی لوٹ ات که یک شپے ، وتی لوگ ئی به جلاّں ، من داشت ، هنون منی چه وتی جند ءِ لوگ ءَ گلینتگ ...
           _ به روان من تئی گماں سِنداں و دور کناں !
           _ نه کاریگر ، تو من ءَ مَدَت دات نه کن ئے ! کچک لوٹ ات که به گلینیت ئی ، نه بیت ؛ مم لوٹ ات که به گلینیت ئی ، نه بیت ؛ و تو هم گلینت ئی نه کن ئے !
           _ نه ، من گلینان ئی !
          آ ، کرگوشک ءِ لوگ ءَ آتک انت  . گوک ترندیں و بُرزیں گاسَگ و گـُرّگے جت :
          _ روباه چه ادان وتا را گم و گار کن !
          و روباه آهان ءَ چه توکا جواب دات :
         _ هنچو که من درکپاں ، هنچو که من جپ جناں ، کنٹکاں بال کننت ، هر کس ءَ نال کننت !
         گوک هم ترس ات و تتک چه اودان !
         کرگوشک ءَ وا دگه جاهے نیست ات که به روت انت . آ ، اپدا راه ءَ روان و چه اول ءَ هم سَک تِر و گِیشتر  گریوان بیت .بـُـلـّـی ئیں کروسے، کرگوشک ءَ دیست :
         _ کو _ کو _ ڑی _ کو ! سیهڑ  تو چیا گریوگ ئے ؟
         _ چون من مه گریواں ؟من ءَ داری لوگے هست ات و روباه ءَ همسرکی لوگے که آپ بیت ؛ چه منی لوٹ ات که شپے ، وتی لوگ ئی به جَلاّں ، من داشت . هنون منی چه وتی جند ءِ لوگ ءَ گلینتگ ...
          _ بیا به رواں ، من تئی گماں کٹیناں !
          _ نه کروس ! تو کٹینت اش نه کن ئے ! کچک گلینت ، گلینت ئی نه کت ؛ مم گلینت  گلینت ئی نه کت ؛ کائیگر گلینت ، گلینت ئی نه کت ، و تو هم گلینت ئی نه کن ئے !
           _ نه ، من گلیناں و تاچینان ئی تو گند ئے !
           آ ، آتک انت کرگوشک ءِ لوگ ءَ  ، کروس ءَ پاداں جُپے کت ، بانزلانی شانت انت و بانگ دَیان ءَ گوئشت ئی :
          _ کو  - کو - ڑی - کو  ! روگ اوں گوں پاداں ، هَرّگ ءَ من بَڈان ، لوٹاں روباهے به گنداں ، روباه بیا تو ادان ، چه لوگ ءَ دَربکپ ، هَرّگ انت تئی تَپ !
          روباه که کروس ءِ توار ءَ اشکت ، گـُڑ ات و گوئشت ئی :
           _ همیش انت که چَـبّـواں _ پازَواراں _  ءَ پاد کنان اوں ...
         کروس اپدا بانگ دات و توار جَت :
           _ کو - کو - ڑی - کو  ! رَوَگ اوں گوں پاداں ، هَرّگے من بَڈاں ، لوٹـاں روباهے به گنداں ، روباه بیا تو ادان ، چه لوگ ءَ دربکپ ، هَرّگ انت تئی تَپ !
            اے بَریں روباه جواب دات :
           _ گـُداں گورا کنگ اوں ...
           کروس ءَ سیمی بَرا :
            _ کو - کو - ڑی - کو  ! روگ اوں گوں پاداں ، هرگے من بڈاں ، لوٹاں روباهے به گنداں ، روباه بیا تو ادان ، چه لوگ ءَ در بکپ ، هرگ انت تئی تپ !
            روباه اشتاپی ءَ چه لوگ ءَ در کپت ، کروس همودان وتی هَرّگ ءِ گون ءَ آئیا روت _ رُت _ . و کروس و هرگوشک دوئیں ، هما لوگ ءَ مَنت انت و یکجاه بیت انت

ماشا و مَـمّ

چُــکانی دیوان                                                                           روس ءِ گیدی آزمانک
----------------                         ---------------------تــَرینـــــــوک :       

            کریم بلوچ - تهل

                                                ماشا و مَـمّ


        هست ات یک پیرمرد و پیرزالے که آهان ءَ نواسگے هست ات . نواسگ ءِ نام  "ماشا " ات . یک برے آئی ءِ دَزگهاراں یک جاه بیت انت  و جنگل ءَ  په کـُمبی __ Kombei‌_ و کـَاوَک ءِ چـِنـَـگ ءَ ، رَوَگ اتنت .آتک انت و لوٹت اش که " ماشا " ی ءَ هم  وتی پَجّی و همراه ءَ به بَر انت .
       _ منی پیرُک ، منی بَـلـّـُک __ ماشا توار کت __  من ءَ موکـَل و اجازت انت که وتی دَزگهارانی پَجّی ءَ ، جنگل و لـَد ءَ به رواں !؟
        پیرک و بلک دوئیں جواب دات  کہ :
        _ به رو ، بلے بچار ، چه وتی دَزگهاراں جتا مه کـَـپ ئے ، اگں نه ، گار بئے !
        جنکواں ، جنگل ءَ آتک انت ، کـُمبی ، گوش __ Gosh __ و کاوکانی  چـِنـَـگ ءَ گلائیش بیت انت .
        ماشلـُـک ، چه یک درچک بنے ءَ  - دگه درچک بُنے ءَ ، چه یک جـَرّے ءِ کـَش ءَ _ دگه جـَـرّے ءِ کـَش ءَ ، کمبی ، گوش و کاوکانی چنگ ءَ روان بیت .و چو چه وتی دزگهاراں سست  و گِستا بیت . پدا کوکار کـَشّاں و گوانک جناں بیت ، بلے دَزگهاراں کسے نه اشکت  و کسے جواب نه دات .
        ماشـَلـُـک ، لد و جنگل ءَ روان بیت ، چـَـٹ گار بیتگ ات .
        آ ، رَست هَنچین جاهے که درچکاں باز بـَز اتنت و آرام ات . چارت ئی __ گند ایت که لـَٹـی لوگے جـَـکتگ . دروازگ ئی ٹـُکینت ، بلے کس جواب نه دات .دروازگ ئی تهلانک _ مهلانک _ دات ، دروازگ پَچ بیت .
       ماشلک ، مان بیت .تاگ ءِ کـَش ءَ ، چارپادگے ءَ نشت . نشت و پگر ءَ شت : « اے کئی کـُڈ و لوگ انت ؟ پرچا هچ کس گندگ نه بیت ؟...»
       اے مَـزَنیں مـَمے ءِ لوگ ات ، تهنا اے وهداں لوگ ءَ نه ات ؛ و جنگل ءَ په تـَرّ و گرد ءَ شتگ ات . بیگاه و دیگر ءَ ، مم لوگ ءَ واتر بیت و ماشلک ئی دیست . وَش بیت .
       _ هَؤ ، _ گوئشت ئی _ نیں من ترا الس نه کناں و یله نه دَیاں ! منی پَـجّی ءَ تو مان ئے . تو ترون ءَ روک کن ئے ، موشان گراد ئے  ، من ءَ موش و بَـٹـاں وارین ئے .
       ماشا هرچی که وس کت که روگ ءَ بلیت ئی ، بلے مم نه منََّ ات و رَوَگ ءَ نه هشت ئی . نون هچ کار ئی کت نه کت . نوں ماشا گوں مم ءَ ، مم ءِ لوگ ءَ مَنت و پَشت کـَپت .
       مم سرجمیں روچ ءَ لد و جنگل ءَ شت و ماشلک ئی گوئشت که بے آئی ءِ اجازت و گوئشگ ءَ هچ چه لوگ ءَ در مه کپ ایت .
       _ و اگں تو بروئے __مم گوئشت __هر داب بیتگ من ترا  ودی کناں و گڑاں گراں و وراں !
       ماشلک پگر کناں بیت که چون چه مم ءِ کش ءَ به تَچ ایت . چَپ و چاگرد سرجم لد و جنگل انت ؛ کجام نیمگ ءَ به روت ؛ نزانت ئی و کسے نیست ات که چه آئیا پول و جُست به کنت ...
       آ ، پگر کنان بیت ، پگر کنان بیت و پگر ئی کت .
       مم چه جنگل ءَ واتر ات . ماشلک ، مم ءَ گوئشت :
      _ مم _ او مم ، من ءَ بل که یک روچے برواں وتی کلگ و شهرک ءَ ، من پر وتی بلک و پیرک ءَ یک چیزے ٹیکی بران .
       _ نه  _ مم گوئشت _ تو جنگل ءَ گار بئے . بدئے وتی ٹیکیاں که من وت براں و سر اش کناں !
       و ماشلک ءَ همے پکار ات ! آ ، چـِلْبـِـک و بسکوٹاں پَکتگ اتنت . گڑاں مَزنیں کـَتلے ئی ودی کت و مم ئی گوئشت :
       _ ایش انت بچار ؛ من اے کتل ءَ بسکوٹ و چلبک مان کناں ، تو به زور و به بَرِ اش پر منی پیرک و منی بلک ءَ . هـَؤ  بچار ، کـَتل ءَ راه ءَ پَچ مه کنۓ . بچار که بسکوٹ و چلبکاں ، راه ءَ مه زور ئے و مه ورئے . من بید ءِ درچک ءَ سرکپاں ، و راه ءَ ترا چاراں !
        _ جوان انت _ مم جواب دات _ کـَـتِل ءَ من ءَ بد ئے !
         ماشلک گوئشت :
        _ دَمانے تو برو درا و به چار که بارین _ زانان _ هَؤر گواریت یا نه  !
         هنچو که مم چه لوگ ءَ در کپت ، ماشلک ، کتل ءَ مان بیت و بسکوٹ و چلبکان ءِ تَشت ئی وتی سرا ایر کت انت .
         مم بـِر گشت  ، دیست ئی که کتل تیار انت ، زرت و پُشت ءَ کت ئی و دیم په کلگ ءَ ، رهادگ بیت  . مم چه سَؤل و کـَنارانی درچکانی شَم و نیام ءَ روان بیت، چه یک کسانیں شیلے ءَ جهلاد و پدا چه یک برزگے ءَ سر کپت و شُت و شُت تا که منتَگ و ژند بیت . درچکے ءِ بُنڈے ءَ نشت و گوئشت ئی :
         _ نندان من بنڈے ءَ
         وران چـِـلْـبـِک ءِ چـُـنڈے ءَ !
         و ماشلک چه کتل ءَ گوئشاں بیت :
         _ گنداں من ، من گنداں !
         تو مه نند سرزُنڈاں
          چلبکاں تو مه ور
          په پیرک اش تو به بَر
         په بلک اش تو کن سر !
         _ هوم ، چونیں تیز گندیں چم ئی هست انت ، هرچیز ءَ گند ایت . مم وتا را گوئشت .
        گڑاں کتل ئی زرت ، پشتا کت و دیما روان بیت . شت و شت _ شت و شت ؛ آهر ءَ یک جاهے ءَ اوشتات و پدا نشت و گوئشت ئی :
        _ ننداں من بنڈے ءَ
        وران چلبک ءِ چنڈے ءَ !
        و ماشلک چه کتل ءَ ، اپدا گوئشاں بیت :
        _ گنداں من ، من گنداں!
       تو مه نند سر زنڈاں
        چلبکاں تو مه ور
       په پیرک اش تو به بر
       په بلک اش تو کن سر !
       مم هیران و هبکه بیت :
       _ اوه که چونیں زانوگرے ! درچک ءِ برزتریں ٹال _ شاهڈ _ ءَ شتگ و نشتگ ، و دور دوراں گندگ انت !
       پاد آتک و پدا تیزی ءَ روان بیت . آتک و کلّگ ءَ مان بیت ، لوگ ئی ودی کت . بلک و پیرک ءِ لوگ ءِ دروازگ ئی باز گون زور کـُٹت و  ٹکینت .
       _ ٹک _ ٹک _ ٹک ... ! پاچ ئی کن ات ، زوت ئی پاچ کن ات ؛ من پر شما چه ماشلک ءِ نیمگ ءَ ، ٹیکی آرتگ انت ...
       کـُچکاں بو چت ، مم ءِ بو اش اشکت و مم ءِ سرا بیڑ برگ ءَ ، ارش اش کت . چه سرجمیں لوگاں کچک در کپتگ اتنت و گپّاں اتنت .
       مم ترس ات ، کتل ئی همودان دروازگ ءِ کش ءَ هشت و جنگل ءَ تچان ءَ شت و وتی پشت ئی هم چَک نه جت .همے وهداں پیرک و بلک هم درکپتگ اتنت و دیست اش که کتلے ایر انت .
       _ اے کتل ءَ چے مان انت  ؟ بلک سوج کت .
        پیرک کتل ءِ دروازگ ءَ پچ کت ، چارت ئی و وتی چمدیست ئی هم باور نه بیتگ ات : کتل ءَ مئی ماشلک انت که نشتگ . زندگ ، جوڑ و دراه انت .
       هو ، بلک ، پیرک و ماشلک پهک گل بیت انت . پیرک و بلک ، ماشلک ءَ امبازاں زرت ، پَکت و چکت اش  و په زانتکاری و زانت ءَ شاباش اش گوئشت .

گـــالانی کــَــلات

گـــالانی کــَــلات


کــَـلات گـــــــــالان ءَ بـَـنــت داں آزمــان هم

جــهــان بــے گــواز ءَ بـیـت پگر ءِ جهان هم


زِر انـــت نـــور ءِ کـه رُمـبــیــت روچ ءِ چـه زِه

مئی سسا که چِست بَنت مَجگ ءِ دان هم


سـَمــیــن امــبــاز ءَ زور ایـــت زنـد ءِ دَهل ءَ

تــئـی جـهـد رَنـگ ءَ دَنت زند ءِ که شان هم


ردوم تـُـهــم ءِ پــه نــنــگار بـیــت ڈگار شوم

وتـــی پـــگر ءِ ردوم ، جــُهــد مــانـزمـان هم


مـــه دار گــامـــاں اگں لــوٹـــوک ئـے روچ  ءَ

که مـاه تئی دست ءِ چیر چو کـَلـکشان هم


تـَـهــاری ســیــه شـپ ءِ گوں رژن روک بیت 

لــَـوار-گــوریـچ تـئی دَست انت چو جان هم


تـــــو ڈیــــوای ءِ بـَـل ءَ بـــالــیــں دلاں مـــاں

چـــه رُژن ءَ رنــگ ءَ زور ایـت مـئی دلاں هم


زِر ءَ زانــت ءِ مــه تـُـرس پـَـؤرپـاسـیـں هَمبَل

ترا وَهــــد ءِ چو بور ، هَست انت گوئزاں هم


جــهــان ءِ رنــگ هـمے انـسان ءِ دَست انت

هــمے پــگــر و هــمــے جــُهــد ءِ بـَـلاں هم


                                            کریم بلوچ _ تـَـهـل


                                                 04/11/09

بـانـــــدات ءِ هــُـــدا بـُـنـــد

بـانـــــدات ءِ هــُـــدا بـُـنـــد

ماه وداریگ ات په زیملے شـَؤکیں

پـَـؤر و اِستار ءِ شاده ات دیوان

گلزمین ءَ هم آسے روک بیتگ

مئے مراد ءِ دل لرزگے زُرت ات

بیتگ نوک ماهے مات ءَ چه پیداگ

رَنگ و چَهر ئی هست کـوش ءَ گوں همرنگ

ساز و بالاد ئی هست نازینک چو

اولی روچ ءَ شادهی آرتگ

مهگلیں مات ئی سارتیں گِـیـن کـَشّ اِت

پــِس و پیراں په سک مرادیگاں

نوک تریں پـَدریچ - راج ءِ باندات په :

اِے مئی باندات ءِ هدابند انت

_ شـَهمتگ پیرانی هُشاں شـَهمے

کـُلّ مرادانی روژنا بیتگ 

زرد ءِ آدینک ءَ سوب کتگ نوکیں .

سر کن اِت نازینکاں هَلک ءِ مهلونکاں

سرکن اِت نازینکاں گلین دیوان

نـُـنـّــَل ءِ باندات شادهاں بستگ ...


                                 کریم بلوچ _ تـَهـل
                                     25/05/11
                                   آستخانف - اک.


* - چهـر : دیم ءِ رنگ . شبین .
** - کوش : سَمین . آهاڑ و گرماگ ءِ نرم گوات .
*** - کـُلّ : لوگ . دَوار . هَند و جاه .

دَجـُک و کرگوشک

چـُـکانی دیوان
              لیو ٹالستوی**********

                                **************
                                 
  دَجـُک و کرگوشک
       کریم بلوچ _ تهل


      کرگوشک ، دجک ءَ دیست و گوئشت ئی :
      _ دَجُـک ، تو سک جوان ئے ، بلے تئی پاد چوٹ انت و مانگیش انت .
      دجک دل ءَ کت و گوئشت ئی :
      _ تو چیا کندگ ئے ؛ منی چنگیں پاداں ، همے زیتاں چه تئی راستیں
 پاداں دیما تَـچ انت، بل که من لوگ ءَ رواں ، گڑاں من و تو ، جـُـپتَگ
 دئیں و تـَچ ایں !


      دجک شت لوگ ءَ و  وتی جَن ئی گوئشت :      _ من کرگوشک ءِ گون ءَ اڑتگ اوں و لوٹیں که ما په چَـکاس و جپتگ ءَ
  به تچ ایں !

      دجک ءِ زال گوئشت :      _ تو ، زاناں ، گنوک بیتگ ئے ! تو کجا گوں کرگوشکاں یک جاه تَتک و
 جست کن ئے ؟ آئی ءِ پاد تیزیں و چالاکین انت، و تئی پاداں چوٹیں و
 گوَنڈین انت .


      دجک گوئشت :
      _ آئی ءِ پاد تیزین انت و منی مـَجـْـگ تیز و چالاک انت. تهنا تو
 منی دل ءِ هبر ءَ به کن .بیا منی گون ءَ میدان ءَ رئیں .
       آ ، آتک انت ننگاریں ڈگارے ءَ که کرگوشک وداریگ ات.دجک وتی جن ءَ گوئشت:
      _ تو میدان ءِ همے کش ءَ ، همے شومیں ڈگار ءِ بنداں  سْرَپ و چیر
 به بئے، ما چه دومی نیمگ ءَهمے هـَـند ءَ تَچاں و کایاں ، هنچو که تتک
 اوں و آ دیما بیت ، من گرداں و هما جاه ءَ رواں و هنچو که تئی نیمگ ءَ
 آتک ، تو دَرکـَپ و به گوش ئی : " من دیریں وهدے انت که تئی وداریگ اوں
 ".آ ، ترا چه من ءَ درست نکنت  و پجاه نیاریت_ ، پگر کنت که اے من اوں .
      دجک وتی جن ءَ شومیں ڈگار ءِ بنداں چیر دات ، و دجک و کرگوشک ، چه
 میدان ءِ دومی نیمگ ءَ  ، تچگ ءَ بنگیج کت .


      وهدے که کرگوشک دیما بیت ، دجک  ِبرتـَر ات ، و ڈگار ءِ بندان وتی چیر دات. کرگوشک میدان ءِ دومی نیمگ ءَ  تچان ءَ رَست و سر بیت : هیران
 بیت!__ دجک ءِ زال همودان نشتگ ات. آ کرگوشک ءَ دیست و گوئشت ئی :
      _ من دیر انت که سر بیتگ اوں و تئی وداریگ اوں !


      کرگوشک ، دجک و دجک ءِ جن ءَ پجاه نیارت انت و پگرئی کت : " چون و
 چونیں هیرانی هبرے ! چون آ چه من ءَ دیما بیت و منی گوارینت ؟"
      _ نو _ کرگوشک گوئشت _ بیا که دگه بـَرے به تچیں !
      _ بیا !
      کرگوشک تچاں ،  چه  دجک دیما بیت ، تچاں دومی نیمگ ءَ سر بیت:
 چاریت  ! __ بـَـوْ ، اِ  دجک همودان انت ، دجک گوئشیت :


      _ اَو ، منی برات ، تو هنـّـی سر بیت ئے، من دیر انت که ادان اوں .
      « چونیں هیرانی هبرے ! __ کرگوشک پگر کنان انت ، __ من وا گوات ءِ
 داب ءَ بال کت ، بلے هنگت منی گوازینت و دیما بیت ».
      _ نو ، دگه یکبرے به تچیں ، دگه برے چه من دیما بیت نه کن ئے.
      _ بیا ، تچ اوں !

  کرگوشک چه وتی جاه ءَ گـُـوَهت، همینچک که ساه ئی مان ات : چاریت !
 __دجک دیما نشتگ و آئی ءِ وداریگ انت.
      و چش کرگوشک سرجمیں روچ ءَ چه ڈگار ءِ یک نیمگے ، دومی نیمگ ءَ
 تچاں بیت تاں ساه و گین ئی هست ات ، تاں که ژند بیت و کپت ، بلے مدام دجک
 پیسر ات .


      کرگوشک آهر ءَ توبه کت و گوئشت ئی که چد و رند ، هچ کس ءِ گون ءَ
 اڑاند نه کنت .


 *************************
*

« ریابا » نامیں ماکیانَـلـُک

چکانی دیوان                                                                     اُرُس ءِ گیدی آزمانک          
-------------                                                                   ------------------------
تـــرینـــوک :                                                                        کریم بلوچ _ تهل

                                       « ریابا » نامیں ماکیانَـلـُک


           هست ات یک پیرک و یک بَلُکے ، آهان ءَ یک ماکیانے هست ات که « ریابا » اش توار کت .
          ماکیان ءَ پر آهاں هامرگ _ اسپیده _ اے ایر کت ، اَنچائیں _ هَنچیں _ اِسپیده و هِیکِے نه، بَلکین تنگه و سُهر_ طلاه _ ینے .
         پیرُک جَت و جَت ، پروشت ئی نه کت .
         بلک کـُٹ ات و کٹ ات ، پروشت ئی نه کت .
         مُشکے تتک و گوں دُمب ئی گون جَت ، هامرگ کـَپت و پرُشت .
         پیرُک گریوگ ءَ بیت ،
         بَلک گریوگ ءَ لَگّ ات ،
          و ماکیان کُـکُـڑاسک کناں گوئشت  :  
        _ مه گریو ات پیرُک ، مه گریو ات بَلـّـُـک ، من پر شما دگه هامرگے ایر کناں ، تنگه و سُهر ءِ  نه ، بلکیں انچائیں هامرگے !

دستونک

سَـنگه ات بـسـتـگ مـئـی دل ءِ بند ءَ

چَــنــڈگ ئے مـا را گـوں وتی جــنــد ءَ


ایـرموش نے بـنـت سُهـبـت و ناز تئی

تــو گـوئـشے دَؤر ءَ ، سرئے سَد رند ءَ


لـُــڈگاں تــئــی چـه ،پُـل پَچ پـُـلـنـــت

هــم کـهـیـبـاں تـئـی ، لرزان بند بند ءَ


تـئـی پــد و رنــد ءَ هـم سمین گولیت

چـو زبـاداں تـئـی ، چـنــت هر هـَنـد ءَ


بـیـا مــنــی مــهــر ءِ ماهــکانـیـں نود

سُـجـدگ اوں ره تئی ، کرته پَند پَند ءَ


بات دلکش تئی ، وهد ءِ هر پاس هم

دلـبـری ٹــَهــلاں کــَد مه بـئـے ژنـد ءَ


کریم بلوچ ـ تــَهــل

13.02.15

هارکپ ـ یو

وَژ بـَهتیں دانَـگ

چـُـکانی دیوان
 تـَرینوک : کریم بلوچ _ تـَهل

                                          وَژ بـَهتیں دانَـگ


  ماں کـوَهنیں زَمانگاں ، یک دهکانے تـُهمانی گـوالے ءَ شهر ءَ په
سودا کـَنـَـگ ءَ بـَـرَگ ات . اناگت ءَ آئی ءِ هَرگاڑی ءِ ٹــَـیر __
گـَـلگـَـل __ چه مزنین ڈوکے ءَ گوئست و هَرگاڑی ار سـَـٹ ات .

 



 

 


یکے چه
گوالگ ءِ تـُهماں ، گرم و هُشکیں ڈگار ءَ کـَپت .

 

 دانگ تـُرس ات و دل ءَ گوئشت ئی : من تهنا ڈگار ءِ دل و هاک ءِ

چیر انت که پـَشت کپاں و رَکـّـاں . گوکے چه همودان گوئزان ات . 




گوک ءِ پاد دانگ ءَ ترپت و دانگ هاک ءِ چیرا چیر تَرّ ات و کـَـڈ بیت .



     دانگ وتی گون ءَ پگر کنان بیت که من تُنیگ اوں ،جوان انت که کمے
آپ به بیتیں تا که من کمے سبز و مَزَن به بیتیناں . کم کم هـَـؤر شنزان
بیت .


 

 


       ایدگه روچ ءَ ، دانگ ءَ سبزیں تیجار و چورکے جـَتـَـگ ات. تیجار
ءَ سرجمیں روچ ءَ ، پیتاپ ءَ نشت و پیتاپ ءِ گرمی و ڈگار ءِ نمباں چه
رُدان بیت .

 



       ایدگه روچ ءَ آئی ءِ اولی تاک وَدی بیت و رُست انت . اے تاک ءَ
مـَدَت کت که چه پیتاپ ءَ گیشتریں رژنے به گیپت و گهتر سبز به بیت .




       یک بیگاهے ءَ ، شدیگیں مُـرگے لوٹ ات که آئیا به گـوَج ایت و به
وارت . بلے دانگ ءِ چرکاں __ آهـُـنڈ __ آئی ءَ ڈگار ءَ داشت و گوَجـَـگ
نه بیت .




           بازیں سال و ماهے گوئست انت ، بازیں هـَؤر و پیتاپے هم بیت انت .
دانگ چه هـَؤر ءِ آپاں و روچ ءِ پیتاپ ءَ رُست و کسانیں درچکے بیت و
رَندا رُست و مزن و مَزَن تریں درچکے بیت .




      هنـّـون وهدے که شما کوه و پَـٹـّـان رَوَگ ات ، گند ایت که باز
مزنیں درچکے هست انت که بازیں دانگانی واهند انت

ســـوپ ءِ کـیـسـگ

ســـوپ ءِ کـیـسـگ

ولادیمیر گریگورویچ سوتیوا
کریم بلوچ - تــهــل 

 کرگوشک کیسگے زرت و جنگل ءَ په شیلانچک ( کـُمبی ) و بـَـردانگ ءِ شوهاز ءَ په وتی کرگوشکــُکاں شت ، گوئش ئے په زِدّ آئیا هچی دست نکپت : نه شیلانچکے و نه بردانگے . 



 

بلے اناگت سبزیں پٹے ءَ ، آئی جنگلی سوپے دیست . سوپاں رستگ و سهر و زردچک اتنت . درچک ءِ برز و آئی ءِ چیر پر چه سوپ ات ! پدر انت که کرگوشک تاں دیر مهتل نبوت و وتی کیسگی پچ کت و سوپان ءَ وتی کیسگ ءَ مُچ کناں بوت . 


همدان ات که گـُـوَراگ یهت و بنڈے ءَ نست و کوارّتی :

      _  کــُــووارّرّ ! کــُـووارّرّ ! مَـلـنـڈ انت ! اگں هر کس اداں بییت وسوپاں بسندیت یک دانگے ( دانکے ) سوپ هم پَشت نکپ اِت !

      _  تو مپت ءَ کوارّگ ئے ، _ کرگوشک گو ( گوئشت ) ، _ اے سوپاں په سرجمیں جنگل ءَ بس انت . منی هرگوشککاں گژنه دوار ( لوگ ) ءَ نسته انت .


هرگوشک وتی کیسگ ءَ چه سوپ پر کت . کیسگ گران ات ؛ و چست کنئگ نبوت .هرگوشک په هزار شیرّی پُرّیں کیسگ ءَ زبریناں کرت . کشگی په جنگل هم گران ات ... 

اناکت سری گوں نرمیں چیزے ڈیک وارت . وتی سری چست کت و چارتی ، دیستی که ممے آئی ءِ برابر ءَ اوشتاتگ ات !

    _ ترا چئے گوں و تئی کیسگ چئے مان ؟ _ مم جست کرت .

هرگوشک ءِ ترس کمتر بوت ، وتی کیسگی واز ( پاچ ) کرت و گوئشتی :

     _ ایش انت ... سوپ انت  ... بزور ایت و تامے بگر ایت واجه مم !

    مم یک سوپے زرت و تامی ءَ چَشت و گــُپتی ( گوئشتی ) :

      _ واه چونیں سوپ انت ! باز تامدار انت ! _ آئی ستا کرت انت و پدا وتی بگلی پر کرت و وتی نیمگ ءَ رَپت . 




  

    

    و هرگوشک هم وتی دَوار ءِ نیمگ ءَ .

هرگوشک جنگل ءَ روان ات و چه هر نیمگ ءَ هِردکاں آئی ءِ نیمگ یهت انت و هوری ءَ پوشاں گوئشان اتنت :

    _ پیرُکیں هرگوشک ! ما را سوپے بدیئے !

نوں دگه راهے نیست ات ، پیکه اپدا کیسگ ءَ پَچ بکنت .



    په راه  هرگوشک وتی کوهنیں سنگت دجک ءَ دیست . جستی کرت :

      _ کجا بوتگ ئے منی کنٹک ( کنٹگ ) سرگیں دوست ؟

    _  هَـؤ !  په شیلانچک ءِ چنئگ ءَ رپت اوں  ، بلئے هچ چیزوں ندیست و گوں هالیگیں سپت دَوار ( لوگ ) ءَ روگ اوں !  

    تو گهتر انت که چه منی سوپاں بزورئے . بزور هچ شرم مکن  منی سک باز انت ! _ هرگوشک گپت و دجک ءِ سَپتی چه سوپ پر کت .


      هرگوشک روان ات و کهچر ءَ چه جنگل ءَ درکپت . اوداں بز گوں وتی شنکاں چرگ و گردگ ات . هرگوشک آهان ءَ هم سوپ وارینت .

    رپت و رپت تاں ژند بوت . په نندگ ءَ بوٹگی دیست ، نِست تاں آرام بکنت که اناگاه ... 



 ڈگار سُر اِت ، هرگوشک ترسست ویک نیمگے کپت . ٹالے چه ڈگار ءِ تل ءَ درکپت و هرگوشک جست کرت  _  تو چه کجا ؟

 _ هـَـؤ منا سوپ ءِ بو بیت ...

هرگوشک آئیا هم سوپ دات ...

   _ منتوار اوں تئی بیلی ! _ ٹال گپت و وتی سوپانی زرت و اپدا ڈگار ءَ مان بوت . 



   هرگوشک ءِ دَوار ءَ دیر انت که پـِتـیـں هرگوشک ءِ ودار ءَ نسته انت . پرشی که وهد زوت تر بگوئزیت ، ماتیں په گـُـژنه و شدیگیں چکلکاں کِسّـه ءَ گوت .

همے وهد کسے دروازگ ءَ ٹکینت ... 



    دروازه اش وا ( واز ) کرت و دروازهء دیما هردکاں گوں ٹوهیں سپتے پـُـرّ اِز جئوز و  پَندکاں ( فندق )اوستاته اتنت .

       _ ایش انت ! ایشان ءَ پر شما مئی مات ره داته ! _ هِردکاں اشتاپ کرت و اِز اوداں رپت انت . 

        _ هـَـیــرات ...! _ اِز چکلکانی دپ ءَ درکپت .


رندتر ، دجک گوں سپتے شیلانچک یهت و سوجی کرت :

     _  لوگواجه لوگ انت ؟

      _ جی نه . چه هما پگاه و سُهب که درکپته و رپته ،  نیهته . 


    دجک چه آواں رُکست کرت و رپت و شیلانچکانی سَپتی په هرگوشکاں نات .


   همساهگیں بُز هم  پر آواں کرم ( کلم ) و کونزه یے شیر یائؤرت وهرگوشکانی ماتی گو :

      _ ایشان ءَ  مـُـن پر شمئی چکاں یائورته  .

     داد چه هر نیمگ ءَ رسست ...


   بازیں ٹهک ٹهک ءَ چه رند ، چه چیر ڈگار راهے وا ( پَاچ ) بوت و ٹال ءِ سرگ جَه یهت و جستی کرت :

     _ اے هرگوشک ءِ دوار انت ؟

     _  جی هو؛ مئی زیند جاه همدان انت .

      _ چو بزان من برابر زمین ءَ برتگ ! _ ٹال گوں وشی گوپت و از وتی برتگیں هونڈ ءَ هردابیں سبزی : گزرک ، پٹاٹه ، گهنیچ ، شلگم ، جگندُر در کرت و دات انت و گوپتی : _ هرگوشک ءَ منی سلاماں بدئیت ! _ ٹال گوپت و زمین ءِ تها گار بوت . 


   گوراگ مدام کوارّگ ات :

    _ کــُـووارّرّ ! کــُـووارّرّ ! سرجم و پهکی سوپ دات بلے منی دپی سلاهے هم نجت !

     هرگوشک کــُـنـّـَـت و شرمنده بوت . سرجمیں کیسگی اِرترینت . آهریکیں یکیں سوپی زرت و گوپتی :

      _ ایش انت ... اِز پهکاں گهتریں  ! شـَهد اِت بات ؛ بزور و بوری !


   _ سک منا تئی سوپ پکار انت ، من آوان ءَ چارست نکناں ! کـووارّرّ ! کووارّرّ ! تو چئے کرته ! تئی مردم گژنه دوار نسته انت و تو په چکاں هالیگیں کیسگ ءَ برگ ئے !

_ من ... من  هنوں اپدا جنگل ءَ اِرتــَـرّان و رواں و اپدا کیسگ ءَ از سوپ پرّ کناں !  


_ هوڈ ! تو کجا  روان ئے ! بچار که هئور و جمبراں چون مُشته !  


و هرگوشک اپدا دیم په جنگل روان بوت ؛

و وهدے که وتی دوستیں و نشان کرته ییں سوپ ءِ بن ءَ رسست ، دیستی که ...


گرک ، وهدے  که هرگوشک ءَ دیست ، وتی لنٹانی لِست و جستی کرت :

_ تو اداں چئے کن ئے ؟

_  من ... من ءَ پئیت که په وتی هرگوشککاں ... سوپ مچ کناں و ببراں ....

_ بگوئش ، ترا سوپ وَش بیت ؟

_  هــَـئــو .

_ منا هرگوشکاں سک دوست بنت ! _ گــُرک گــُـرّ اِت و هرگوشک ءِ سرا سِٹی کت .



 و همداں ، جی همداں هرگوشک ءَ هالیگیں کیسگ کار دات .

 


شپ تهار و سک بے وهد ات که هرگوشک وتی دوار ءَ سر بوت .


دوار ءَ دیر ات که هرگوشککاں سیرلاپ ءَ وپتگ و واب کپتگ اتنت . تهنا آهانی مات نه وپتگ ات : آرام یگ سُروگے ( کنڈے ) ءَ گریوان ات . 


اناگت دروازگ ءِ وا کنگ ءِ چـِرک چـِرک ءِ توار بوت .

هرگوشککاں از واب جهسرت انت و کوکار اش کت :

     _ هـُـورّا ! مئی پت یهت و سربوت !

ماتیں هرگوشک وتا تچاں دروازگ ءِ دپ ءَ رسینت و سرکت : دروازگ ءِ دپ ءَ هرگوشک اوستاتت ، پهک لیچک و لیهڑ ات .


_  من هچ چی ...  من هچی پرشما ، ... پرشما ... منی دل ءِ بنداں نیاورته ... _ هرگوشک نیم جا نیم جا گوئشت .

_ منی بیچارگیں هرگوشک ! _ ماتیں هرگوشک گوں دلپدردی گو ( گوئشت ) .

یگبرے که سکیں ٹهکگے لوگ ءَ لرزینت .

_ اے همایی انت ! گرک انت ! دروازه ءَ بند ایت و مُهر کنیت ! _ هرگوشک کوکار کرت !


شیشگاں لرزت انت و تاگ وا بوت ، و ممے ءِ ٹوهیں ( مزنیں ) سرگ جه یهت .

_ ایش انت اے ٹیکی ءَ اِز ( زا ، چه ، شه ، اچ ، اِش ) من بزور ایت . _ ممّ ات که گــُـرّتی . _ پکاییں و نامی ییں شهد ( بینگ ، آسل ) ...


پگاه هرگوشک ءِ سرجمیں چکاں و زال سبره ( پرزونگ ) ءِ سرا هور اتنت . سبره ءِ سرا چئے که نیست ات ! شیلانچک ، پندک و جئوز ، جگندر ، کرم ، شهد ، شلگم ، گـَـزرک  ( گــَـجر ) و پٹاٹه ( سیب زمینی ) .

وشنیهتیں گوراگ هیران ات :

_ هچ دابے منی سرپر نبیت : چون چه هالیگیں کیسگ اینچو جوانیں چیز درکپیت ؟


                       

مــَـــــــرد و گـــُــرک


تـَرینوک : کریم بلوچ _ تـَهل

                                               مــَـــــــرد و گـــُــرک

        مردے ڈگار ءَ شوم کنان ات ، آئی ءِ اپس باز نزور و آرامی ءَ
جـُنزان و جـُگ و ننگار ءَ کـَشّـان ات. مرد گـَرم گـِـپت :
        _ ترا گرکے به وارتیں !
        اناگت ءَ ، چه کجا گرکے پیداگ بیت ، آتک مرد ءِ کـَش ءَ و گوئشت ئی :
        _ چون بارین ، بدئے وتی اپس _ بور _ ءَ که من وران ئی !
        مرد ءَ بــِـرّ و هـَیران بیت ، چمانی درآتک انت و پدا گوئشت ئی :
        _ دل ءَ بدار ، من شوم ءَ کـُٹیناں ، گـُڑان تو آئیا ورئے .
        گـُرک نـِـشت و چاران بیت . هـَنچو که مرد ءَ شوم کنگ ءَ
کـُـٹینت ، گرک هما دمان ءَ تیاربیت و مرد آئیا گوئشت :
        _ چون تو اَپس ءَ پُٹاں گوں ورئے ؟ گهتر انت که منی پـَـجّـی ءَ
برواں ، منی لوگ ءَ ، من گوں جوشیں آپ ءَ شودان ئی ، پُــٹ ئی رچنت ،
آزگیں گوشت وا وشتر انت .
         گرک ، مرد ءِ هبر ءَ مـَنّ ات و مرد ءِ پجّی و هوری ءَ شُت .
         مرد ، لوگ ءَ آتک و گوانک ئی جـَت :
         _ منی زال ، زوتی ءَ لـَـهڑ و جوشیں آپاں بیار !
         زال ءَ پر آئیا لـَهڑیں آپاں آرت انت . گرک نشت و چارت که چون
مرد ءَ ، اپس ءِ پـُٹاں گوں جوشیں آپاں لیڑینیت . مرد ءَ لـَـهڑیں آپاں
گرک ءِ چماں سـُـلـُهت انت . گرک بال کت  . شما بدیستین ات !
          مرد ایدگه روچیں هم ، ڈگار ءَ په شوم کنگ ءَ شُت . گرک هم ،
اودان وتا سَر کت و مرد ئی گوئشت :
         _ نون ، من تئی جند ءَ وراں !
         _ جوان انت __ مرد ءَ منّ ات __ تهنا من ءَ بــِـلّ و اجازت
بدئے که مَوت ءَ چه پیش دعا اے به کنوں . تو من ءَ هَمِدان رهچار بئے ،
من درچک ءَ سرکپاں و همودان دعای کناں . هُدا چه جَهلـَگ ءَ نه اشکنت .
         گـُرک منّ ات . مرد درچک ءَ سَرکپت و ایر کـَپـَـگ ءِ هیال ئی
هم نه کت  . گرک آئی ءِ ودار ءَ نشتگ ات و نشتگ ات . آهر ءَ گرک گرم
گـِپت که مرد ءِ دعای ءَ نه کـُـٹنت ؛ و هولّایگ ءَ ایدگه گرکانی توار کت
که مرد ءِ ورگ ءَ مـَـدَت ئی کن انت .
         سرجمیں گرک که آئی ءِ هولایگ ءِ توار اش اشکت ، په آئی ءِ کمک و
بـَـڑایی ءَ آتک انت . هما گرک که مرد ءِ ورگ ءِ باڑه ات ، آتک درچک ءِ
بُن ءَ ، دومی گرک ، آئی ءِ چـَک و پُشت ءَ سرکپت ، سومی ، دومی ءِ پشت
ءَ و هَنچو یکے آدگر ءِ پشت ءَ سرکپاں و بُرز بیاں بیت انت . یک کمے هست
ات که مرد ءَ به رَسَنت . آهری گرک ، مرد ءِ کش و نزیک ءَ رَستگ ات .
        مرد که باز تُرستگ ات ، یکبرے که گوانک ئی جت :
        _ منی زال ، زوتی ءَ جوش و لهڑیں آپاں بیار ! پهک گرکاں هنون
پیلـُشین اوں !
         هما گرک که جهل و ایدگه گرک آئی ءِ جـَـکّ ءَ اوشتاتگ اتنت ، تا
که مرد ءِ توار ئی اشکت ، و گـِـیر ئی آتک که چون مرد ءَ آئیا لهڑیں آپاں
گوں پیلوشتگ ات ، وتی پاد ءِ وَس ئی یکجاه کت انت که به تچ ایت . گرکاں
لـَـگـُـشت و ڈگار ءَ  تـُرُپ تـُـرُپ کـَپت انت . اـَهتے مُرت انت و
لهتے چه تُرس ءَ جنگل ءَ تتک انت .
        چو مرد ءَ ، چه مرک ءَ رَکّ ات

مــَـــــؤت شـــــــــکار

مــَـــــؤت شـــــــــکار


     { شیر مردیں« آزات رینکی » و شهیدیں آئی ءِ بچّاں عبدالمالک رینکی ،
عبدالحمید رینکی ،نوک ورناییں شهید عبدالغفور رینکی و جهدکاریں عبدالرؤف
رینکی ءِ یات و نام ءَ }



هوشام ءَ مهر ءِ تُـنّـیـگ ، زور انت جُهد ءِ راه

بَلنت نیم شپاں هم ، همنند بنت گوں ماه

مار انت زهیر و درداں ،ترس اش نه انت چه چاه

دَؤرانی تَهر ءَ ماننت ، دپتر به بیت گواه

'

                         پـُلّ انت و هر بهار ءَ آتار کن انت جهان

                         جَمّر به بنت نود ءِ ، وهد ءَ گوں بنت شَلاں

                         امیت ءِ بنت چراگے  ، سمینے کلکشان

                         چَمّگ به بنت په نازے ، زهان ءَ چه زهاں

'

اِستال ءِ شاهدی ءَ ، امیت بنت وَدیگ

بیهار و بیم و مؤت اش ، نے داشت کنت پدیگ

مَلّنت و وهد و دَؤر ءَ ، زور انت رنگ پدیگ

زندگ کننت دلاں ماں ، اوشت سال و هم سدیگ

'

                           امیت ءِ بَر به زان ئے  جهد انت و سوب ءِ راه

                          جهدانی بَر بزان ئے ، سوب انت کن ئے کماه

                           رُژن انت و آسرات انت آباتی انت براه

                          جُهدانی راه ءَ جهدکار ، رَهَز چه بے بلاه

'

                  ( 2 )

راجانی دَپتراں ماں ، هم چِست و کـَپـت انت باز

هر دؤر ءَ دیستگ انت هم ، تَهرانی رنگ و راز

مَلّنت راج ءِ پُسّگ ، جَنگول و وهدے ناز

زندگ به بیت چو راجے ، پیکه به بیت داز

'

                           راج ءَ بلوچ ءِ گواه انت ، دنیای ءِ دپتراں

                           بیتگ مدام آبات ، مئے هَند و کهچراں

                           آزات بیتگ آجو ، پَهر ءَ په دنت سراں

                           زانتکار به بیت و یکدست،لوٹیت وتی دراں

'

آزات چو بلوچ ات ، آبات ماں جهان

لوٹ اِت وتی هساب ءَ ،چه زوراک و واجهاں

حقاں وتی په جنگ بیت گوں شاه و شه تباں

بیت ئی وتی نشانے ، بیت ئی وتی گِدان

'

                          ملک ءِ په سیمسراں هم ،همراه و شَؤر بیت

                         پَد مانگ ئی اَلس کت، همراه گوں دَؤر بیت

                         آزات و سرمتاب ات، دُژمن په جـَؤر بیت

                         مُلک واجه و سر اَت وت ، وژنام ءِ کـَؤر بیت

'

انگریز که زانتکار ات، هتیار و هم په جنگ

پروشت ئی چو باز راجاں،ٹپ ئی کت انت پلنگ

چیر جَت وا بازیں راجے ، آتکگ بلوچ ءِ دَنگ

کُشت ئی بلوچ ءِ شاه ءَ ،« مهراب »‌شه نهنگ

'

                            ایلگار انگریز ءِ ، کرتگ بلوچ تباه

                            بازانی چاتاں بند کت ،بازانی گپت ساه

                            بازانی کت درانڈیه ، بازانی کت بیگواه

                            بازانی سار ئی گپت انت ، چیزے گُلام مڑاه

'

گَشتگ بلوچ ءِ دؤر و گَشتگ بلوچ ءِ روچ

داتگ بلوچ جنگاں گوں هَلمه و گروچ

سُتک اِش پد انگریز ءِ ، انگریز هم بے موچ

بهر ئی کُت انت مُلک ءَ،لوگ ءَ و جاه و کوچ

'

                           وَنڈئی کت انت بلوچاں سئے جاه و سئے بهر

                          سئے مُلکءَدَین ئی دات انت،حقی کتنت زبهر

                           ایران و پاکستان ءَ ،کُرت ئی بلوچ ءِ سر

                           اوگان ءِ بادشاه ءَ ، چُنڑے وا دات هنر

'

هَتیار و پئؤج باز ات اِے ملک ءِ بادشاه

سرچوپ کت اش بلوچاں،گینگر بیت ساه

بست اِش و چُپت و کُشت اش، بے جُست و بے گناه

راج ءَ بلوچ ءِ پَشت کپت نے پهر و نئیکه ٹاه

'

                          چیزے که جه جتگ هم راج ءِ په عزت ءَ

                          بیگواه و گار و سرچوپ ، بیت انت اناگت ءَ

                          حقے نه ات بلوچ ءِ ، نے مُلک و دَؤلت ءَ

                          بیگواه ات مُلک ءِ واجه ،لـَنڈر وا شدّت ءَ

'

نے بیت زبان بلوچ ءِ ، نے دود و نے رواج

بُرتگ بد اچ بدوّاں ، لَکے دوسر وا باج

کَپت جَهل عزت و شان ، هاکاں هوار تاج

پرشتگ یلانی دیوان ، بور ات لـَوَنگیں راج

'

                          چیزے وا لـَڈ اِت انت هم داں مَند و زنگبار ءَ

                          بلوچ ءِ شاهی بیران ،موتکاں و بَژن ءِ جار ءَ

                          دَپ چَٹ چُنت کس هم ، بد ءَ گوں همتوار ءَ

                          بینگانی داب په زَنبے ، هَڈ چونڈی ءَ هوار ءَ


                    ( 3 )

دَؤر انت که تَرّ ایت دائم ، راجانی زور و واک ءَ

کـَد جیل و بند و سرکـُٹ،دار انت راج ءِ جاک ءَ

دپتر وا جهد ءِ نام انت ، جُهداں گوں لِیٹیت تاک ءَ

زُلم ءِ نه مانیت دَؤر هم ، گر که به بیت شیپاک ءَ

'

                             زوراکیانی سیه شپ لـَوَنگ شپ چراگ چو

                             بَلنت و رُژن شاننت ، زانت ءِ بَل و سما گو

                             استار بنت دلاں ماں ، امیت و بیوس ءِ شو

                             ژولّیں سیه شپ ءِ زُلم،کـُٹیت ٹـِکّ بدنت رو

'

جنگول چیزے چست بیت حقاں وتی په لوٹ

آس دات زند و جان ءَ ،زُلم ءِ به سوچ انت کوٹ

نام اِش تاں ابد بیت ، راج ءِ دل ءَ ماں نوٹ

آزاتی ءِ ره ءَ چه ،هچ وهد نه بیت انت چوٹ

'

                             ایران ءِ مُلک ءَ آتک چو روباه و ملا زاتاں

                           هٹلر چه کشت و هون اش،سر کرتگنت یاتاں

                             نے کـُرد و نے بلوچ اش ، نے ترکمنیں براتاں

                             نے پارس و نے عرب اش پَجّ ءَ نکت کمزاتاں

'

بلوچ ءِ ڈیه هولّ بوت جادوگرانی دست

کس تَتک و جِست و چیر بوت،کس مَنجلاں گرست

دپار بوت بند و دار ءِ ،کس سیمسراں چه رَست

کس جهجتگ په راج ءَ ،سر و سرین اِش بست

'

                             ایران ءَ آتکگ انت چو جادو و ملا زاتاں

                             کـُرتش هما که منگول،گواه هم نداته یاتاں

                             هولّ بوت په جن و چوپ،پجّے نبوت په ماتاں

                              لیبے وا دست ءِ گـُڈگ،هون ءَ وا پُرّ چاتاں

'

« آزات » زرت رُمبے بچّاں چه سرمچار

زُلم ءِ بد ءَ په آسے ،راج ءَ په مهر وار

هم رینکیانی زات و هم راج ءِ پهره دار

هم تولگانی جان ءَ ، شیر بیم و سک مزار

'

                              درکپتگ انت پڑ ءَ ماں۔ هم جنگ ءَ په نشان

                             کوه و گران اش کت جاه کینگءَ چه جُشاں

                            تَهلیں بد اِش جتگ باز،باز اِش کتگ کُشاں

                            ترس و چه بیم لرز ات،دُژمن وا بیت هُشاں

'

هور و هوار ات ورنا ، یلیں سرمچار

شه بکش و نارویی هم، قنبرزیی کتگ توار

دهمرده و گمشادزیی...بارانزیی هوار

یک بیت بلوچ ءِ راج و یک بیتگ انت مزار

'

                           شیر بیمیں نرمزاراں عبدالمالک ات سر ات

                           براتاں و راجی دیوان ، اِستارے  پــدّر ات

                          بستگ سُرین شپ ءِ دیم ،کاٹار و هنجر ات

                          سئیں براتی همراه،بیت انت چو ره گَر اَت

'

عبدالحمید ات مَستر ،هم جنگ ءَ بیت روان

بازیں بیلی زرتگ، ماں جنگ و جیڑواں

دُژمن ءِ دلی کباب کت گوں جنگ و هملواں

بندیگ ماں پاکستان بیت،بُرت اِش ماں کوڑواں

'

                       سر داشت بُرز و گوئشت ئی:زُلم بیته مئی سرا

                       جاتوگیں دیه و ملاّ ، سُچاں چو انگر ءَ

                       برداشت کناں بد ءَ نه ،ٹـِکّ گوئشت آ نر ءَ

                       پاهو ءِ دار ئی چُکّ اِت،هم راج ءِ هاترا

'

عبدالغفور برتگ موٹلے گوں شوروان

گینگر په «پاسداراں»،اهانی سُتکه جان

وت هم زراب ءَ بمب ءِ، رپتگ چه اے جهان

میرکمبری مزار چو ،وَژنام نوجوان

'

                          عبدالرؤف ات چارمی ، براتانی بیت توار

                          شهمردیں سرمچارے،حق لوٹ و بُرزجار :

                         ننگ انت که زُلم ءَ مَنّ اوں،راج اوں به بیت وار

                          آزاتی ءَ وتی په ،ندر انت ساه و سار


                      ( 4 )

« آزات » جهجتگ چه ، دُزّآپ ءِ گنجیں شهر ءَ

بلوچ ءِ هَنداں هرجاه رپتگ وا بـــاز  بــــار ءَ

بَچّ ئی به بیت انت نامدار،جهداں و گوں هنر ءَ

وت بالت انت گوں آس ءَ ،روک اِش کتگ گوں سر ءَ

'

                             نام اِش چه مُلک درشت،هرکوه و هر گَرے

                             اِستون ءَ چو توار کت،گرئندانی کُهکرے

                             مُلک ءَ بلوچ ءِ درگوئست،دنیایءَ بیت سرے

                             پَهرے بلوچ ءِ دل بیت،دُژمن په هنجرے

'

مانیت جهان ءَ نامی،میرکمبرانی گوں

دنت انت بلوچ ءِ ورنا،نوروزءِ داب شون

اکبر به بیت به مُلّیت،زردکوهی نَدر هون

بیرک کت اِش بلوچ په،وتی ساه و جون

'

                          هَے هَے شهیدیں سالونک مَلّ ئے دلاں به مَلّ

                         سر جَهل انت تئی سلاماں،ساراُں دمے به جَلّ

                           لَؤزاں به یاینت رد بنت ، بَر شان به بنت وَلّ

                           بیلانی شپ چراگ هم ، بـُـرّانی بُـرّ و گـَـلّ

'

کاینت سَکّی ءِ روچ ،کاینت جهدکار

اے راه ءَ درکپ انت هم،راجانی لک سوار

بیم ءَ دَینت بیهار ، مَـؤت ءَ کن انت شکار

مانیت نام اِش دائم ،ماں دپتراں مزار

'

                          «مالک»به بیت الّم، چه کم دروریں سراں

                          «یعقوب مهرنهاد»چو ،راج ءِ چه مهروراں

                          « حمید » چو برشکنت ، آسے دلیں پُراں

                          « غفور » نوهلیں هم، مهر ءِ چه دَروراں

'

ساه اِش بداتیں زند چو،ساه اش بداتیں راج

راج ءَ په پهرے بیت انت،هاک اِش نداته باج

ورناییں کنگراں په،بیت انت امیری تاج

دودانی بیت انت دَروَر،داشت اِش وتی رَواج

'

                           شیرانی شیرشکاری و هَپتار ءِ مور گِرَگ

                           ماننت زمانگاں ماں ،جنگاں بنت سِرَگ

                           آبات بنت راجاں ،دروگاں بنت دِرَگ

                           گار کد نه بنت جهدکار،هچ وهد په مِرَگ

'

شاباش زُلم شکار و شاباش همبلاں

دائم به بات اِت مئے یات،دائم به بئت گَلاں

راجانی تاج بات اِت،سوبانی هم نشان

زُلمانی وَلگوَجوک اِت ، آباتیں ملپداں


                               ( 5 )

لَـکّیں سلام بات انت «آزات »ءَ همبلیں

پُشترند و راجی زهگ ئی،سرگوئسته شَر تَبیں

بَستگ سُرین و همّت شیرانی سانکلیں

ساه ءَ چه گوئستگ انت سر، سالونک همدلیں

'

                         لکّیں سلام بات انت، شیریں شیرزالاں

                         مهر ءِ که داتگ انت شیر،نوکزات و نوک نهالاں

                        رودینتگ اش په راج ءَ،شیربیم و شیر هالاں

                        کـَٹ اِش کتگ په مردی،هم نام و هم کمالاں

'

لَکّیں سلام بات انت،سربُرز هم هما مات

عبدالمالک ئی که گوئر دات،راجی کتگ په سوگات

ناترس و سرمچاری رودینتگ انت شر زات

دل ئی به بات کوهے،راجانی دپتراں یات

'

                        شاباش لکّ هما دل،بند انت سُرین په راج ءَ

                        زند ءَ چه سرگوئز انت وت،راجءِ په بیه و باج ءَ

                        دار انت پَهر و دوداں ، مردی په بنت تاج ءَ

                        گُٹ گِر کن انت بدواه،زُلم ءِ نه مَنّ انت واجه

'

پئؤجانی دیما دارگ، لَکّاں و هم هزار

کار انت بلوچ ءِ ماتاں، پهراں په نامدار

بیرک بدار انت راج ءِ ، بلوچ ءِ مَلگزار

چَنڈ ایت و بیت گواتو ،تاں زندگ انت مزار


                                          کریم بلوچ _ تَـهـل

                                      2010 ءِ جون ءِ گـُڈی روچاں

سئے پشلک

سئے پشلک

ولادیمیر گریگورویچ سوتیوا

کریم بلوچ _ تــهــل 

    هست ات سئے پشی _  سیاهینے ، هاکی ئینے و اسپیتینے .


 

    مُشکے اش دیست ...


    آئیا گـَــلّ دیاں بوت انت و آئی ءِ رَند و چَپٹ ءَ کپت انت ! ...



 

     مُشک آرتانی ڈبّـی ءَ دَؤر کرت .


    پشکاں هم آئی ءِ رند ءَ ۔۔۔ ! مُشک سِٹ کرت و تتک ( تهت ).


     و چه آرتانی ڈبی ءَ سئے اسپیتیں پشک درکپت انت .


 

سئیں اسپیتیں پشکاں سراد ءَ پگلے دیست ، آئی ءِ رند ءَ کپت انت !


 

پگل بهاری ءِ کوهنیں لولهے ءَ مان بیت . پشیاں هم آئی ءِ رند ءَ ۔۔۔!   


 

    پگل چه آدگه نیمگ درکپت ...


 

و چه لوله ءَ سئے سیاهیں پشی هم درکپت انت ...


 

     سئیں سیاهیں پشکاں  گــُـوَلم ءَ ماهیگے دیست ...


 

   و سِٹ اش کت آئی ءِ گِرَگ ءَ !


ماهیگ چه اوداں اُژناگ کت و دور بوت ...


   و چه آپ ءَ سئے لیچک و لیهڑیں پشک درکپت انت .


سئے تــریں پشی شُت انت لوگ ءَ .


      په راه آهاں هُشک بوت انت و پیشی داب بوت انت : سیاهیں ، هاکییں و اسپیتینے .

                                                                ٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭

ماهکان ءِ سوک

ماهکان ءِ  سوک

ماه ءِ ارس ،
         ترا گِنداں
و مَهکان ءِ من لرزوکیں لـُـنٹ و ساهگ ءَ ،
بهار ءِ من نشار ءِ رنگ گاریناں
                  زمین ءِ کـَپتـَگیں بَـچّ و جَنِکانی
                                   پُرُشتگیں امیت هزاریناں !      


منی سوگی ایں همبل بیا !
منی تو سهتگیں زِردانی آس ئے آس
ترا من زیملے باں
            جان ءِ اوتاکاں ،
دل ءِ بنداں گوں بنداں
             کـَـلات ءِ پَئیم تئی  ِزیْمَـل
من و تو زیملاں ننداں


ترا من زیملے بنداں ،
           چه مهر و دوستی ءِ گالاں
چه بـِچکـَـند و اُمیتاں ، زند رودیناں
من و تو هور و یکجاه ، بانزلیں بالاں
چه سُهتگیں پُهـلاں سَر گـُـوَز باں
ترا !
        من پَـٹ و کوهاں ماں ،
                  هزار چم گوں ، ندارگ باں
تئی نَنگار ءِ پَد رَند ءِ بَدَل
                 بُمب ءِ نشان پرچا ؟!

منی سوگی ایں همبل بیا !
              ترا من زیملے بنداں
هزاراں گال گچینی گوں
         بهار ءِ رنگ گوں رنگیناں
                      تئی باندات ءِ باندات ءَ
چه مهر و گلزمین و زند
            _ سَبزیناں ؛
           ترا چه کوه بن ءِ ، من چمگاں
                 سَرد آپ تِنگیناں
و مهر ءِ چه کِشار ءِ نیبگاں ،
              بُـود و ، امیت پَکـّـیں واریناں !


ماه ءِ ارس !
          ترا گنداں
منی بیلی ، دل ءِ من لـَرزگاں زاناں  ،
که
بے گالیں مودگاں سک انت...
هزارگنجیں چو منی مات و منی پت هم
                              دران ڈیهی چه من سست انت ...!


منی همبل !
 تئی ارساں ، بهار انت لیمر انت پرچا
بیا سهر پلے ءَ
             پَٹے ماں بے آپیں
لـَواراں گیمراں بیت چه ...


بیا ماتانی نازینکاں
پَدا ما چادراں بنداں
بیا که گلزمین ءَ ما وتی مهر ءِ سَپَر _ سفر _ زوراں
بیا که ماهکان ءَ ما وتی هر پَٹ ءِ مهمانی
                        _  پدا لوٹــاں
بیا که ما و مَهکان ،
                شاده ءِ دیوان ءَ یکجاه باں ...


                                                                کریم بلوچ _ تهل
                                                                   30/05/09

بے باوریں دل

بے باوریں دل

مـَـهکان ءِ پـَجّـی ءَ
          بهار ءِ مـلپدان
                        همــکوپگ ءَ رواں
بـَامـگواه ءِ سیر انت مرچی !


ڈیوا ،
جنجشک و بلبلانی گـُـٹـاں چه روک بنت
پُـلانی زیمل و سازاں گوش کناں
آپریچ ءِ چه توار 
             آسکانی پاد ءِ ناچ ،
جنگل و باگانی وَشّی‌و گـَل انت

سَمین ءِ من ودار ءَ
             امیت ءِ سیمسر ءَ 
                            من دوستی ءِ تَـیاب ءَ
زِرد ءَ گوں نشتگاں ،
بامگواه ءِ کندگاں 
               دوراں چه اشکناں
                   بے باوریں دل ءَ من دیر انت که یَـل کتگ ... !


                                               کریم بلوچ _ تهل
                                                  31/05/09
 

هـُـــــوْشـْــــــک

یوکرین ءِ گیدی آزمانک                                                                چــــکــانی دیــــــوان       
-------------------------                                                                  -------------------------
تــــرینــــــــــوک:                                                                       کریم بلوچ _ تهل  

                                              هـُـــــوْشـْــــــک


 



       هست ات یک کروسے  ، گوں دو مُشک ءَ . مشکانی نام یکے « تـَروک » ات و آدگر ءِ « گـَردوک » ات . کـُروس ءِ نام « وَش گـُـٹ » ات و جوانین گوانک و زیملے ءِ واهند ؛ و باز چالاک ات .مشکاں تهنا لیب و گوازی ، تَرَّگ و گـَردگ ، سِٹ جنئگ و وهد زوالیاں بلد اتنت و بس .
        کروس چه بامگواه و روٹک ءَ ، کاراں گلائیش بیتگ ات و یک روچے کروس ؛ لوگ ءِ دَروازگ ءِ نزیک ءَ ، گـَلـّه ءِ هوشکے ودی کت

 . مشگ ئی توار کـُت انت  . مشکاں آتک انت و هوشک اش دیست و پی پی کنان ءَ گوئشت اش :
      _ پیکه هوشک ءَ به کـُـٹـّاں و داناں جتا به کناں .
      _ کـَے هوشک ءَ کـُٹیت و داناں جتا کـَنت ؟ کروس ءَ پول کت .
      _ گوں من ءَ نه بیت ! « تروک » جواب دات .
      _ گوں من هم نه بیت ! « گردوک » هم پَسه گردینت .
       گـُڑاں کروس ءِ جند ، هوشک ءَ زرت و کار ءَ گـُـْلائیش بیت. 

هوشک ئی کٹ ات ، دان جتا کت انت و مشکاں پیش داشت انت .
      _ هنّوں پیکه داناں ، هَشّی و آسیاب ءَ ؛ په درشگ و آرت کنئگ ءَ بَـرَگ به بنت . کے بارت اش ؟
       _ تهنا نه من ! _ تهنا نه من ! دوئیں مشک یک گـُـٹ ءَ جواب دات .
       کروسءِ جند ،دان‌ءِ گوال ءَ بـَـڈ کت و برت . مشکاں وتی  لـَیب ، وهد زوالی و روچ گاری ءَ گلائیش بیت انت .
      کروس داناں آرت کت انت و چه هشّی ءَ واتر بیت  . مشکان ئی توار کت انت :
      _ من دان ، آرت کت و آرت انت ، نوں پیکه آرتاں تـَرّ کناں و به سُـرُشاں و روگنی ناناں به پَـچـاں . کے آرتاں سُـرُشیت ؟
      _ نه من ! _ نه من ! اپدا مـُشکان یک گـُٹ  جواب دات .
      کروس  وت ، آرت تر کت و سرشت  . دار چت و پروشت و مـُچ کت و آرت انت 

. چلدان ءَ آس و آچش ئی روک کت  روگنی نانانی پچگ ءَ گلائیش بیت .



      مشکاں هم وتی وهد زوالی ءَ ،لیباں ، و پی پی کنان ءَ شئیراں جناں بیت انت .




      روگنی ناناں پتک انت و کروس سُبره و پَرزونگ ءَ چیر گِهت و نان ایر کت انت . مشکاں هم هما دمان ءَ آتک و تیار بیت انت .

 و گوئشت اش :
     _ اوه ، ما چوں شدیگ و گژنگ بیتگ اوں ! 

و مشکاں اشتاپی ءَ پَرزونگ ءَ نشت انت .
     کروس آهاں گوئشت :
     _ دستاں بدار ات ! کے هوشک ودی کـُت ؟
     _ تو ودی کت ! هر دوئیں مشکاں گوں بُرزین توارے ءَ جواب دات .
      _ کے هوشک ءَ کٹ ات و داناں په آرت کنئگ ءَ برت انت ؟
      _ اے هم تو کتگ انت . مشکاں جواب دات ، بلے توار اش جَهل و نرم  بیتگ ات .
      _ کے آرتاں تـَر کرت و سرشت ؛ داراں پروشت وآرت ؛ چُلدان ءَ آس روک کت ، روگنی نگن پتک انت ؟
      _ تـو ، _ دوئینانی توار هنچو جَهل و نرم ات ، که گوں باز سکی ءَ اشکنگ  بیتگ ات .
      _ و شما چے کتگ ؟



      مشکان ءَ جوابے نیست ات که به گوئش انت . گڑاں  چـُـپّی ءَ چه پَرزونگ ءَ پاد آتک انت و زانت اش که بیکار و جان دزان ءَ ، کسے روگنی ناناں  نه وارینیت .
  1.                                                        

چــــــــــــاربــنـــد

چــــــــــــاربــنـــد



         کاینت  و  رَونت  روچ  و پـدا دَؤر ءَ بیت گـلزار

                                            جاهل که مَبنت زور ، بزان وهد ءَ بیت زانتکار

         هــر دَؤر ءِ کـَپ ءِ رَنـدا ، پدا سرکپ ئے ناچار

                                             زنـد رنـگ بزوریت و براه ، جهد ءَ چه سینگار

                                   
                                                                کریم بلوچ - تــهــل

ســـــــــوپ

ســـــــــوپ


ولادیمیر گریگورویچ سوتیوا
کریم بلوچ _ تـهـل

       زردبهار و تاکریچ ءِ گڈی وهد ات . درچکانی تاک دیر ات که شـَـپتگ و رهتگ اتنت . تهنا کوهی سوپے ءِ بُلک ءَ یک و تهنا یک دانگے سوپ پَشت کپتگ و لونج ات . ماں همے وهد ءَ کرگوشک تچاں و چه هموداں گوئزان ات که سوپی دیست .

     نوں چوں آئیا بسندیت ؟ سوپ وا سک برز لونج ات ؛ تاں آئیا سِٹ کنئگ نبیت !

       _ کَ رررکَ ررر!

       کرگوشک توار ءِ نیمگ ءَ چارست . دیستی که گوراگے گزے ( کرسمس ءِ درچک ) ءِ سرا نشتگ و چارستی .

     _ اَو گوراگ ! _ کرگوشک توار کت ._ آ سوپ ءَ پر من بسند !

      گوراگ چه گز بال کت و سوپ ءِ درچک ءَ نِست ( نِشت ) و سوپی سِست . وتی سُنٹی داشت نکت و سوپ جهل کپت .

     _ منتواراں تئی گوراگ ! _ کرگوشک گوئشت و لوٹستی که سوپ ءَ چست بکنت ، بلے سوپ ءَ گوئشے ساه مان ، اناگت پوشگی جت و ... جست ( تتک )۔۔۔

چے بوتگ باریں ؟

     هرگوشک ( کرگوشک ) گــُـڑست ، پدا سرپد بوت : سوپ سیده و سرراست دَجک ءِ سرا کپتگ ات ، پَرشی که دجک وتا هموداں گلڑ کرتگ و سوپ ءِ بُن ءَ وپتگ ات . دجک که چه واب ءَ جهسِرِ اِت ، سِٹی کت و تچاں بوت و سوپ هم همائی ءِ کنٹکاں بند گپتگ ات .

    _ بوشت ، دجک بوشت ( بوست : به اوست ) ! _کرگوشک توار کنان ات . _ تو کجا منی سوپ ءَ برگ ئے ؟

    دجک اوستات و گوئشتی :

     _ اے منی جند ءِ سوپ انت . آ کپت و من آئیا گِپت .

      هرگوشک ، دجک ءَ رَسینت :

     _ هنوں منی سوپ ءَ بدئے ! من آئیا ودی کرته !

گوراگ هم ، وتا سر کت  .

     _ شما ویل جنگیت _ گوئشتی ، _ اے منی سوپ انت . من پر وت سستگ . 

هچ کس آدگر ءِ هبر ءِ مَـنـّـئگ ءَ تیار نهت . هرکس پر وت کوکار کرت :

        _ اے منی سوپ انت !

     اشانی گــَلـگـَـجه ( جاک و کوکار) سرجمیں جنگل پرشتگ ات . و هنوں اشانی جنگ بنگیج بوتگ ات :  گوراگ ، دجک ءِ پونز ءَ چونگ چنان ات ، دجک ، کرگوشک ءَ کٹتکاں مان بست و کرگوشک ، گوراگ ءَ لگت جنان ات ...

     همدان ات که مم ودی بوت . سَـکـّی گــُرّ اِت و گوئشتی :

       _ چے کنئگ ایت ؟ شمئی جاک و جنگ چئے ءِ سر انت ؟ 

     پهکاں آئیا گوئشت :

      _ مزاربیمیں مم ! جنگل ءَ تو چه دُرُستاں مَستر ئے ، تو چه پهکاں زانتکارترئے . تو مئی شر ءَ په راستی بگیشیں ۔  اے سوپ کئیگ انت ؟ تو بگوئش !

     و مم ءَ سرجمیں گپاں گوئشاں بوت انت که چے بوته . مم پگر کت و پگر کت و وتی گوش بُنی هارینت و گوئشتی :

     _ کئے سوپ ءَ ودی کت ؟

     کرگوشک گوئشت : _  مـُـن !

      _ کئے سوپ ءَ سِست ؟

     گوراگ کوارّ اِت و گوئشتی : _ مـُـن !

      _ جوان انت . کئے سوپ ءَ گِپت ؟

       دجُک پیسکگے کت و گوئشتی : _ مـُـن !

       _ نوں گوش کنئیت _ مم شر ءَ جناں بیت . _ شما پهک راست گوئشیت و اے هساب ءَ شما پهک سوپ ءِ هکدار ایت ...  


     _ بلے اداں سوپ وا یکے ! _ یک توار دجک ، کرگوشک و گوراگ هوری ءَ گوئشت  .

      _ سوپ ءَ وتی نیام ءَ بهر کنیت و هر کس وتی بهر ءَ بوارت  .

      سئیں هوری ءَ سارتیں گینے کش ات و یکتوار گوئشت اش :

     _ چوں ما پیش ءَ همے پگر ءَ نکتگ !

    دجک سوپ ءَ زرت و چار بهری کرت .

     یکینی دات کرگوشک ءَ و گوئشتی :

     _ کرگوشک اے تئیگ انت ، - تو اول سوپ ءَ دیست . 

دومی چنڈی ، گوراگ ءَ دات :

     _ گوراگ اے تئیگ انت ، - تو سوپ ءَ سِست .

سیمی بهرءَ دجک وت وتی دپ ءَ کت و گوئشتی :

     _ اے منیگ انت ، پرشی ( پرچا ) که من سوپ ءَ گِپت .

چارمی بهری ، مم ءِ دست ءَ دات و گوئشتی :

     _ مزاریں مم ، اے تئیگ انت ...

     _ پرچے ( پرچا ) منی ؟ - مم هیران بوت !

      _ پرشی که تو مئی شر ءَ جت و ما را تو سُهل دات و ما را تو زانت و زانتکاری  سوج دات !

    هر یکے وتی سوپ ءِ بهر ءَ وارت و پهک وش اتنت . پرچا که مم آهانی شر ءَ په راستی و په براتی جتگ ات و هچ کسی دلرنج نکرتگ ات .

                                                                                                                           Яблоко. Сказки и картинки Владимира Григорьевича Сутеева         ٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭

کــُـمـبــی و شیلانچـُـک ءِ چیرا

کــُـمـبــی و شیلانچـُـک ءِ چیرا 
ولادیمیر گریگورویچ سوتیوا
کریم بلوچ _ تــهــل

     موریک ءَ یکبرے سَکـّـیں هَئورئ مانترینت .

     کجا وتا چیر بدنت ؟


         موریک تچکیں ڈگار ءَ کسانیں شیلانچک بزاں کمبی یے دیست . جست و وتی رسینت و شیلانچک ءِ بُل و کلاه ءِ چیرا وتی چیر دات .

        شیلانچک ءِ چیرا نشتگ ات ؛ و هَئور زراب دیان ات .


      هَئور ءِ زراب گیش و گیش بیان ات ...

      لیچک و لیهڑیں پرونکے ( مُلاؤکے ) ، وتا زبریناں تاں کمبی ءَ ، سر کت :

       _  موریک اَؤ موریک ، منا شیلانچک ءِ چیرا بهلّ ! _ من تــَرّ و لیهڑ بوته اوں ، بال کت نکناں !



      _ من ترا کجا بهلاں ؟ _ موریک گوئشت . _ من تهنا وتا په هزار شِرّی اداں جه داته .

       _ پرواهے نهنت ، یک کمے جه کم بیت ، بلے تئی ازت ودیت و گیش بیت .


          موریک ، پرونک ءَ کمبی ءِ چیرا هِشت .

        هئور هنگت تیزتر بوت ...

      چه هموداں مُشکے هم تچاں و گوئزان ات . گوئشتی :

       _ منا هم کمبی ءِ چیرا بلیت ، من هنچو تر بوته اوں که چه من جوگے تچگ انت !

       _ کجا ما ترا بهلیں ؟ اداں وا هچ جاگه نیست .



     _ یک کمے نزیکتر و هورتر نند اوں !

      یک کمے نزیکتر و هورتر نشت ( نست ) انت  و مُشک اش هم شیلانچک ءِ چیرا هِشت .


        هئور هنچو رچان ات که بند بیگ ءِ نامی نزانت ...

     کمبی ءِ پهنات ءَ جنگے ( جنجشکے ) سِـٹـاں و گویواں یهت و گوئشتی :

      _ منی پـُـٹـاں تر و بانزلاں ژند بوتگ انت ! بهلیت که شیلانچک ءِ چیرا منی پٹ کمے هشک ببنت و من دمے آرام بکناں . 


هَئور وا رچگ انت !

     _ اداں وا جه نیست .

     _ دزبندی کناں کمے بکنزیت !

      _ جوان انت .

      کمے کنزت انت _ و جنجشک ءَ هم جاه بوت . 

       همدان ات که کرگوشکے چه کجا تچاں یهت ، شیلانچکی دیست .

      گوانکی جت :

      _ چیر دئیت منا ، منا برکینیت ، روباهے منی رندا کپته ! ...

      _ بیچارگیں کرگوشک ، _ موریک گوئشت . _ بیاییت کمے نزیکتر نند اوں .

      



کرگوشک اش نوکی چیر داتک ات که روباه رَست .


     _ کرگوشک اش ندیست ؟ _ سوجی کرت .

     _ نه ندیستگیں .

       روباه نزیکتر یهت و بویی چت و گوئشتی :

       _ هَمداں جاهے چیر نبوتگ ؟

       _ آئی اداں کجا چیر ءَ بیت ! 










     روباه وتی دُمب ءَ سُرینت و چه اوداں شـُت .

همے وهد هئور هم بند بوت _ رو ( روچ - روز ) هم درکپت . پهک چه کمبی ءِ چیرا در کپت انت و وَش و گـَل اتنت . 

     موریک پگری کت و گوئشتی :

      _ چون چو بوت کنت ؟ اول منی جند ءَ کمبی ءِ چیر ءَ جوانی ءَ جاه ءَ نبوت ، بلے هنوں ما پَنچیناں اوداں جاه هست ات !  

 


      _ کوا- ها - ها ! کوا - ها - ها _ ! کسے کند ات .

     پهکاں چارست : کمبی ءِ سَرَگ ءِ سرا پُگل نِست ات و کندگ ( هَندگ ) ات :

    _ هــَؤ ، شما ! کــُمـبـی وا ... 


وتی گپی نکٹینت و سٹی کت و شت .

     پهکاں کمبی ءَ چارست و سرپد بوت انت که پرچے ( پرچا ) اولسر ءَ یکے ءَ جوانی ءَ جه نبوتگ و پدا په پنچیناں جه ودی بوتگ .

باریں شما سرپد بوته ایت ؟

بــَـٹ ءِ چـیـپـل و چـیـپـل

بــَـٹ ءِ چـیـپـل و چـیـپـل

ولادیمیر گریگورویچ سوتیوا
کـریـم بـلـوچ - تــهـل


     اسپیده ( هامرگ - هـَـیک ) ترک ات و بٹ ءِ چیپل چه اسپیده در اهت .

 _ من ودی بوتں ! _ آئی گوئشت . 

 _ من هم ودی بوتں !  _ مرگ ءِ چیپل گوئشت .


_ من لوٹاں که گوں تو سنگت ببیاں ! _ بَث ءِ چیپل گوئشت .

_ من هم ! _ چیپلک گوئشت .

 

_ من په تــَـرّ و گرد ءَ رواں ، _ بٹ ءِ چیپل گوئشت .

_ من هم ، _ چیپلک گوئشت .

_ من کــَلّے جنان ! _ بٹ ءِ چیپل گوئشت .

_ من هم ! _ چیپلک گوئشت .

_ من کرمے ودی کت ! _ بٹ ءِ چیپل گوئشت .

_ من هم ! _ چیپلک گوئشت .

_ من مُلاؤکے ( پرونکے ) گپت ! _ بٹ ءِ چیپل گوئشت .

_ من هم ! _ چیپلک گوئشت .

_ من چه پگٹ ( پُگــُـل )ءَ نترساں ! _ بٹ ءِ چیپل گوئشت .

_ من... من ...من هم ... ! _ چیپلک من .. من ... کناں گوئشت .

_ من لوٹاں که جان بشوداں ! _بٹ ءِ چیپل گوئشت .

_ من هم ! _ چیپلک گوئشت .


_ من اژناگ کنئگ اوں ! _ بٹ ءِ چیپل گوئشت .

   _ من هم ! _ چیپلک گوانک جت و سٹی کت آپ ءِ تها  .


_ مـَـدَت ! مَ ...دَت ۔۔۔ !

_  وتا بدار ! ودیگاں ! _ بٹ ءِ چیپل گوئشت .

   _ ب ووووول... ب ووووووول ...  _ چه چیپلک ءِ دپ دراهت .


- بٹ ءِ چیپل ، چیپلک ءَ چه آپ کش اِت و دَر کــُت .


 

_ من رواں یک کمے دگه جان شوداں  . _ بٹ ءِ چیپل گوئشت .

_ من ... من ... نه ! _ چیپلک پسو دات .


                                      ٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭

ماهیگ گِریں پـِـشـُک

http://audioskazki.net/archives/5138

Владимира Григорьевича Сутеева 

ماهیگ گِریں پـِـشـُک

ولادیمیر گریگوریچ سوتیوا

کریم بلوچ _ تهل


یگبرے پشکے شت تاں ماهیگ بگریت . راه ءِ سرا  پچیں هَندے ءَ روباهی دیست .

روباه وتی پر پژمیں دُمب ءَ چنڈینت و گوں شیرکنیں گالوارے  گوئشت ئی :


      _ سلامالیک منی پت و پتو ، پرزیبیں پشـَلـُک ! چه تئی گِندک ءَ وَش اوں ! ماهیگ گِرَگ ءَ رَوَگ ئے ؟


      - جی هَـؤ ! لوٹاں که پر وتی پشیاں ماهیگے بگراں .


        روباه سرءَ جهل کت و گوں نرمیں آوازے ءَ گوئشتی :


       - بلکیں بیت که منا هم ماهیگے به وارین ئے ؟ من چه بازیں مُرگانی ورگ ءَ ژند بوتگ اوں . 


 پشک بچکند اِت و گوئشتی :

_ جوان انت . سری ماهیگ ءَ  ترا دیاں !

_ من نزاناں که هنوں چون تئی نیکی ءِ بدل ءَ ادا بکناں .


.

     - پرواهے نهنت ، هچ نلوٹیت .

     پشک دیما روان ات و روباه آئی ءِ پشتا سٹک جناں پیداک ات و گوں وت گوئشان ات :

     - سَری ماهیگک منیگ انت ، سری ماهیگک منیگ انت !...

      راه ءَ اناگت ماں جنگل تها ، چه درچکانی نیام ءَ مزنیں بونژیں هاکی ییں گرکے درکپت


       _  سلامالیک منی براتـلُک _ گرک جَکّ اِت _ ماهیگ ءِ گِرَگ ءَ روان ئے ؟

       _ جی هَــؤ ، لوٹاں وتی پشیاں ...

       _ هَـؤ ، پر من هم ... ماهیگکے ودی کنئے منی براتلک ؟  چینچو من بز و میشاں به وراں ... منا هم نوکیں تامے گزر انت !

      پشک بچکند ات و گوئشتی :

      _ نون جوان انت . سری ماهیگک روباهیگ انت و دومی تئیگ !

     _ شاباش منی براتک ! من تئی منتواراں !


.

 

      _ پرواهے نهنت . هچ نلوٹیت .

      سرجم دیما روان بوت انت نزیکیں کئور ءِ نیمگ ءَ . پشک جنگل ءَ روان ات و آئی ءِ پشت ءَ روباه سٹاں پیداک ات و وتا وت گوئشان ات : « سری ماهیگک منیگ انت ، سری ماهیگک منیگ انت ! »

       گرک آهانی سر ءِ پشت ءَ جنزاں و لپونزاں گوں آرامی ءَ هولاسان ات :


     - دومی منیگ انت ! دومی منیگ انت !

     اناگت چه جنگل ءِ تهار و ژیمبیں پهنات ءَ ممے آهانی دیما درکپت . 

      پشکی که گوں نئیگ (نئی،کُنڈی،چنگ ) ءَ دیست ، گوں زنڈیں و بَـؤریں توارے گوئشتی :

      _ هَو منی بچلک ! ماهیگ ءِ گِرَگ ءَ سرگپتگ ئے ؟

      _ هو لوٹاں وتی پشیاں ...

      _  گوش کن منی بچ ؛ واکی تو منیں کماش ءَ ماهیگے  ندیئے ؟ منا ماهیگ وَا چه گین و ساه هم گیشتر دوست بیت ! چینچو گوک و کاریگر ءِ ورگ  _ گوں کانٹ و سُرمباں ...

     پشک پونزهند جت و گوئشتی :

      _  سری ماهیگک ءَ من روباه ءَ لبز داته ، دومی ءَ هم گرک ءَ ؛ ترا گڑاں سئیمی رسیت .

     _ بلّ ئی که سئیمی انت . بلے چه پهکاں مَسترینے ببیت !

       _ جوان انت .


.

 

     سرجم دیما جنزان بوت انت ، نزیکیں کئور ءِ نیمگ ءَ . دیما پشک روان ات و آئی ءِ رند ءَ روباه سٹگ و روگ ات ، و روباه ءِ رند دُزیں گرک ات و گــُـڈی لــُڈوکـیـں مم ات  .

        روباه گوں وتی سٹگاں گوئشان ات :

        _ سری ماهیگگ ، دلجمی منیگ انت ...

       گرگ وَش وَشـُک هولاساں گوئشان ات :

       _ دومی ... منیگ انت  .

      _ سئیمی _ چُشیں مزنینے _ منیگ انت ! _ مم نرنڈاں گوئشت .

 و چو پهکاں همراه اتنت و آپ ءَ رَست انت .

     پشک وتی پیلک ( گونچان ) پَچ کت ( بوهت ) و ایر کت و ڈولی هم کناری نات  و نئیگ بزاں کنڈی ءِ بند ءَ هم راست وبرابر کناں بیت . روباه ، گرک و مَـمّ هم هما نزیک ءَ کاهانی سرا نشت انت : .

     وتی بهر ءِ ودار اتنت که کدیں پشک اش بگر ایت . پشک زراگے نئیگ ءِ سرا بست و نئیگی آپ ءَ سَٹ اِت و آرامیں جاهے نِشت و چمی نئیگ ءِ بند ءِ برزیں نشان ءَ سک کت .




     آئی ءِ همراهانی چم هم نئیگ ءِ بند ءِ نشان ءِ سرا سک اتنت . و ودار ءَ نشتگ اتنت .

روباه گوئشگ ات :

     - گِرَگ ببئیت ماهیگکاں ، ٹوهیں ( مزنیں ) و کسانیناں ...

     و اناگت نئیگ ءِ بند ءِ نشان سُرت.

     روباه سُبکیں ساهے کــَشـّـِـت و گوئشتی :

                    _ اُه منی ماهیگک گِـرَگ بیت !

          نئیگ ءِ بند ءِ نشان تـُرّ وراں بیت . جهل و برز بوت . چه آئیا موج و آپ ءِ لرزگ هر نیم ءَ شتراں و تالان بوت انت . 


   _ اشتاپ کن ! تیز کن ! منی ماهیگک ءَ بکشّ ! _ روباه گوانک جت .

    پشک گــُڑست _ نئیگی چـِکـّـِـت و کــَـشـِّـت . نگره رنگیں ماهیگک چه نئیگ سست و چلپ آپاں کپت و آپ ءِ جَهلگ و بُن ءَ شُت .

     _  دَرشـُت _ گـُرک پُوش اِت . _ اِشتاپی کت ، پوک و هوڈے ، گوانکی جت ... نوں ، نوں منی باریگ انت ! منی وا در نـَرؤت !

     پشک نئیگ ءَ دگه زراگے بست و اپدا آپی دَؤر دات .

     گرک وتی پاد ءِ دل ءَ مُشت و گوئشتی : 



— Ловись, рыбка, большая и крупная… Ловись…
   _ گِـرَگ ببئیت ماهیگاں ،مزنیں و ٹــَریناں ... گِـرَگ ببئیت ...

    همدان ات که نئیگ ءِ بندیں نشان چـَـکــَـرّاں و تـُـرّ وراں بوت . پشک نئیگ ءِ دَستگ و دار ءَ مـُـٹ کت .

      _ مَـکــَشّی ! _ گـُرک هولاسِت . _ بــِـلـّـی که ماهیگ ءَ جوان به گِراِیت !

      پشک نئیگ ءِ دستگ ءَ یله کت و نئیگ ءِ برزیں نشان هم اوشتات .

      _ هـَـؤ هنونی بکــَـشّ ! _ گــُرک پـَرمات .  


   پشک نئیگ ءَ کــَشّ اِت _ نئیگ ءِ چـَنگل و سُنٹ ءَ هچی مان نیست ات .

    _  وداری کت ، _ روباه کٹی کِٹی کند ات . _ تئی ماهیگ سرجمیں  زراگ ءَ

 وارت !



پشک سئیمی گـَشت نئیگ ءَ زراگے  پر کت و آپ ءَ سَـٹـِت .

     _ نیں هنوں آرام بنندیت ! _ مم گــُـرّ اِت . _ اگں منی ماهیگک ءَ بترسینیت ؛ من زاناں و شما ! ... هـَـؤ ، همیش انت !!!


 


   نئیگ ءِ نشان پهک آپ ءِ تها بُکّ وارت ، روباه هما نیمگ ءَ جانکــَشّ کت : همیش انت ، همیش انت  گِرَگ بَیَگ انت ...

   _ هاهاها ! هاهاها ! _ مم وتی گــَل و وشـّی ءَ درشان کنئگ ات . _ اے منیگ انت ! چو که جه یهت ، چه پهکاں مَسترینے ! 


      پشک گوں هزار شِرّی ، آپ ءِ کِرّ ءَ وتا داران ات  : مزنیں ماهیگے ، آ انت بچارتی ؛ آئیا آپ برگ انت .

     آ انت چه آپ ءَ جه یهت ، بروتی ییں ترسناکیں لپونزی هست ... آ اِنت پشک ماهیگے !

     _  سری مناں ، اے منیگ انت ! ... تری ندیاں !!! _ اناگت روباه گوں جاک و کوکار آپ ءَ دَؤر کت .



    _  نااااااااااا ، تـُـلـّــُس و شـُرد مه بئے ... منیگ انت ! _  گـُرک هولات و آ هم روباه ءِ رند ءَ آپ ءَ دَؤر کت .

     مم آپ ءِ کـَش و تیاب ءَ اوشتات و گوں سرجمیں زور ءَ گــُـرّ اِت :

   _ شما منا هـُـوول کت ! من اِش هـوول کن... ! دُزّاں ... !

     نوں آپ ءِ توک ات که جنگ چست بوتگ ات . گرک و روباه چه یک و دگر ءِ دست ماهیگ ءَ گِراں و چکاپان اتنت . مم هم تاں دیر وهد - ودار نکت و تتک ( جـِسـت) و آپی دَؤر کت .


 کئور ءِ آپ ، چُش که جوشوکیں چهجوش ءِ آپ ، بلبل کنان ات . و وهدے وهدے کس یے سر چه آپ در بوت : کدیں روباه ءِ ، کدیں گرک ءِ و کدیں مم ءِ . چے ءِ سرا آهاں جنگ اتنت _ زانگ نبیت . ماهیگاں دیر ات که چه اوداں اژناگ کتگ و شتگ اتنت .

.

    پشک وتی دل ءَ وَش ات ، بچکند اتی و وتی نئیگ و سامانی زرت انت و شت تاں په ماهیگ گرگ ءَ دگه جاهے شوهاز بکنت . جاهے که آرام ببیت .

هـُـــــوْشـْــــــک

یوکرین ءِ گیدی آزمانک                                                                چــــکــانی دیــــــوان       
-------------------------                                                                  -------------------------
تــــرینــــــــــوک:                                                                       کریم بلوچ _ تهل  

                                              هـُـــــوْشـْــــــک


 



       هست ات یک کروسے  ، گوں دو مُشک ءَ . مشکانی نام یکے « تـَروک » ات و آدگر ءِ « گـَردوک » ات . کـُروس ءِ نام « وَش گـُـٹ » ات و جوانین گوانک و زیملے ءِ واهند ؛ و باز چالاک ات .مشکاں تهنا لیب و گوازی ، تَرَّگ و گـَردگ ، سِٹ جنئگ و وهد زوالیاں بلد اتنت و بس .
        کروس چه بامگواه و روٹک ءَ ، کاراں گلائیش بیتگ ات و یک روچے کروس ؛ لوگ ءِ دَروازگ ءِ نزیک ءَ ، گـَلـّه ءِ هوشکے ودی کت

 . مشگ ئی توار کـُت انت  . مشکاں آتک انت و هوشک اش دیست و پی پی کنان ءَ گوئشت اش :
      _ پیکه هوشک ءَ به کـُـٹـّاں و داناں جتا به کناں .
      _ کـَے هوشک ءَ کـُٹیت و داناں جتا کـَنت ؟ کروس ءَ پول کت .
      _ گوں من ءَ نه بیت ! « تروک » جواب دات .
      _ گوں من هم نه بیت ! « گردوک » هم پَسه گردینت .
       گـُڑاں کروس ءِ جند ، هوشک ءَ زرت و کار ءَ گـُـْلائیش بیت. 

هوشک ئی کٹ ات ، دان جتا کت انت و مشکاں پیش داشت انت .
      _ هنّوں پیکه داناں ، هَشّی و آسیاب ءَ ؛ په درشگ و آرت کنئگ ءَ بَـرَگ به بنت . کے بارت اش ؟
       _ تهنا نه من ! _ تهنا نه من ! دوئیں مشک یک گـُـٹ ءَ جواب دات .
       کروسءِ جند ،دان‌ءِ گوال ءَ بـَـڈ کت و برت . مشکاں وتی  لـَیب ، وهد زوالی و روچ گاری ءَ گلائیش بیت انت .
      کروس داناں آرت کت انت و چه هشّی ءَ واتر بیت  . مشکان ئی توار کت انت :
      _ من دان ، آرت کت و آرت انت ، نوں پیکه آرتاں تـَرّ کناں و به سُـرُشاں و روگنی ناناں به پَـچـاں . کے آرتاں سُـرُشیت ؟
      _ نه من ! _ نه من ! اپدا مـُشکان یک گـُٹ  جواب دات .
      کروس  وت ، آرت تر کت و سرشت  . دار چت و پروشت و مـُچ کت و آرت انت 

. چلدان ءَ آس و آچش ئی روک کت  روگنی نانانی پچگ ءَ گلائیش بیت .



      مشکاں هم وتی وهد زوالی ءَ ،لیباں ، و پی پی کنان ءَ شئیراں جناں بیت انت .




      روگنی ناناں پتک انت و کروس سُبره و پَرزونگ ءَ چیر گِهت و نان ایر کت انت . مشکاں هم هما دمان ءَ آتک و تیار بیت انت .

 و گوئشت اش :
     _ اوه ، ما چوں شدیگ و گژنگ بیتگ اوں ! 

و مشکاں اشتاپی ءَ پَرزونگ ءَ نشت انت .
     کروس آهاں گوئشت :
     _ دستاں بدار ات ! کے هوشک ودی کـُت ؟
     _ تو ودی کت ! هر دوئیں مشکاں گوں بُرزین توارے ءَ جواب دات .
      _ کے هوشک ءَ کٹ ات و داناں په آرت کنئگ ءَ برت انت ؟
      _ اے هم تو کتگ انت . مشکاں جواب دات ، بلے توار اش جَهل و نرم  بیتگ ات .
      _ کے آرتاں تـَر کرت و سرشت ؛ داراں پروشت وآرت ؛ چُلدان ءَ آس روک کت ، روگنی نگن پتک انت ؟
      _ تـو ، _ دوئینانی توار هنچو جَهل و نرم ات ، که گوں باز سکی ءَ اشکنگ  بیتگ ات .
      _ و شما چے کتگ ؟



      مشکان ءَ جوابے نیست ات که به گوئش انت . گڑاں  چـُـپّی ءَ چه پَرزونگ ءَ پاد آتک انت و زانت اش که بیکار و جان دزان ءَ ، کسے روگنی ناناں  نه وارینیت .
  1.                                                        

تِـــلـــَــه چَــَـکـــیــں مــاهـیـگــُـک

تِـــلـــَــه چَــَـکـــیــں مــاهـیـگــُـک

""""""""""""""""""""""""""""""

Картинки по запросу сказка золотая рыбка читать
الکساندر پوشکین

هست ات پیرمردے گوں وتی پیرزال ءَ . نیلیں زر ( دریا ) ءِ تیاب و کِرّ ءَ آهان ءَ نیزگاری ڈگار و کڈے هست ات  .

Картинки по запросу сказка золотая рыбка
پیرمرد ءَ پوره  سی و سئے سال زر ءَ گوں وتی ماهیگ گِری رُگ ( تور ) ءَ ، ماهیگ گِپتگ ات و پیرزال ءَ گوں وتی بندیکانی ریسگ و گوئپگ ءَ ، زند ءَ کوپگ دیان ات .
Картинки по запросу сказка золотая рыбка

یک برے پیرمرد وتی رُگ ءَ زر ءَ سَٹ اِت . وهدے که کــَـشت ئی ؛ چه شونزک ءَ پُـرّ ات . آئیا دومی بَـر ءَ وتی رُگ ءَ زر ءَ سـَـٹ اِت ؛ دومی گـَـشت ءَ رُگ چه زری کاه و بوچاں پـُـرّ اَت.

آئیا سیمی گـَـشت وتی رُگ ءَ شانت . رُگ ءَ اِے گــَـشتیں یک ماهیگکے مان ات . اَدناییں ماهیگکے نهت ؛ تِله چکینے ات .




تله چکیں ماهیگک دزبندی کناں بوت ! تواری مِنــّــَت و زاری ءَ پُرّ ات :



      _ « منا ماں زر ءَ  یله کن پیرمردلک ! من ترا ، وتا چه گیش و گیش بهاییں بدل دیاں . ترا بدل هر چی بلوٹ ئے دیاں ! » .

     پیرمرد هیران ات . ترستگ ات . آئیا سی و سئے سال زر ءَ ماهیگ گپتگ ات ، بَـلــَے کدین نه اشکتگی که ماهیگ هبر کن انت .

    آئیا تله چکیں ماهیگک ءَ یله کت و مهر گواریں دانک و هبرانی همراه کت :

     _ « هدا تئی همراه و پُشت و پناه بات ! تئی بدل منا درکار نهنت . برو هموداں وتی پراهیں نیلیں  زر ءِ نیام ءَ » .

     لوگ ءَ وتی زالی گوئشت :

Р

        _ « من مرچی ( مَروز ، مَرو )ماهیگکے گِپت ؛ نه ادنایینے ، تله چکینے . ماهیگک مئی زبان ءَ هبر کنگ ات . لوٹتی وتی بدل ءَ هرچی بدنت . بدل ءَ هرچی منی دل بلوٹتین منا دیگ ات . من دل ( هِمّــَت ) نکت چه آئیا بدل چیزے بلوٹاں . هنچو من آئیا نیلیں زر ءَ یله دات » .

     پیرزال گرم گپت و پیرمردی ایر جَت و ڈوبار اِت :


     _ « تو سک پوک و هوڈیں مردکے ئے ! تو چه ماهیگگ ءَ بدل چیزے نه لوٹتگ ! تو کم چه کم چه آئیا گـُدشودی لگنے بلوٹتیں ! مئی گدشودی لگن پهک سڑتگ . ٹنگ انت ».

     چو پیر مرد شت نیلیں زر ءِ تـَـیاب و کِــرّ ءَ اوشتات . دیستی که زر ءَ کسانیں مَؤج و گورماں لیب انت . اوشتات و تله چکیں ماهیگکی توار کت . تله چکیں ماهیگک آپ ءَ اوژناک کناں ، آئی ءِ نیمگ ءَ آتک و سوجی کت :



     _ « چے ترا پکار انت میریں کماش ؟» .

     پیرمرد آئی ءِ دیما سُرین ءَ چوٹ کت و گوئشتی :

     _ « منتوار تئی شهبانکیں ماهیگک ! منا منی پیرزال ایرجتگ و منی پیریں بالاد ءَ په آرام نندگ ءَ نیلیت . آئیا نوکیں گُدشودی لگنے پکار انت . مئی گُدشود پهک سَڑتگ و ٹنگ انت ».

      تله چکیں ماهیگگ دررائینت :

     _ « هچ پرواه مکن . برو وتی هَند ءَ . هُدا تئی پُشت و پناه انت . شما را نوکیں گدشودی لگنے بیت » .

     پیرمرد وتی پیرزال ءِ کِرّ ءَ برگشت . دیستی که پیرزال ءَ نوکیں گُدشودی لگنے هست .

  

   اِے بَریں پیرزال گیشتر پیرمرد ءِ سرا گرم گپت و ایرجناں بیت :

     _ « تو سک پوک و هوڈیں مردکے ئے . پوکیں مردک تو لگنے لوٹتگ !؟ تئی گُدشودی لگن مزنیں تماهے ؟ پوکڈا ! اپدا برگرد ماهیگگ ءِ کر ءَ . سُرین ءَ آئی ءِ دیما چوٹ بکن و چه آئیا لوگے ءِ لوٹ ءَ بکن .

     چُش کماش شُت نیلین زر ءِ کِرّ ءَ ( زر ءَ مَؤج و گورماں باهند کتگ ات .) آ اوشتات و تله چکیں ماهیگکی توار کت . تله چکیں ماهیگک آئی ءِ نیمگ ءِ اوژناگ کناں آتک و سوجی کت :

      _ « چے ترا پکار انت میریں کماش ؟» .

     پیرمرد آئیا سلام دات . سُرینی چوٹ کت و پَسّه ئی دات :

     _ « من تئی منتوار اوں شهبانکیں ماهیگک ! پیرزال منا گیش ایر جتگ و ڈوبارتگ، منی پیریں بالاد ءَ آرام نیلیت . لوگے لوٹیت گــُرُنڈوکیں ( نـُـرُنڈوکیں ) زالک » .

     _  « پرواه مکن لوگ ءَ برگرد . هدا تئی پُشت و پناه انت . هنچا بیت . لوگے هنون شما را بیت ».

     پیر مرد شت وتی هَند و جاه ءِ نیمگ ءَ . پیشی لوگ ءِ هَند ءَ ، شاهگانیں لوگے گوں روشنیں مهمانجاهے چه هِشت اوشتاتگ ات . بُرزگ ئی اِسپیتیں لوله تــُرپگ اتنت . دروازگی چه وَژبو و سک سوچیں تهتگان اتنت . پیرزال تاگ ءِ جَهلــَـگ ءَ نِشتگ ات .


     باریں اے گــَـشت پرچے لوٹیت که وتی جود ( شوّ ) ءَ بَد و زا بگوئشیت .

     _ « تو سک پوک و سک هوڈے ئے . تو پوک لوگے ءِ لوٹ ءَ کت  ! برگرد ماهیگک ءَ سلاماں بدئے ، سُرین ءَ چوٹ کن و بگوئشی :

نه لوٹاں من  که چشیں نیزگاریں کشتکارے به بیاں ، من لوٹاں که سیر و هستومندے به بیاں ».

     پیرمرد شت نیلیں زر ءِ پهنات ءَ ؛ ( زر مزنیں مَؤجانی مستی و شرتگ و گوات ءِ هرجان ات ) .


     آ اوشتات و تله چکیں ماهیگک ءَ توار کناں بیت . تله چکیں ماهیگگ اوژناگ کناں آئی ءِ نیمگ ءَ آتک و گوئشتی :

        _ « چے ترا پکار انت میریں کماش ؟» .

     پیرمرد آئی ءِ دیما سرین چوٹ کت و جواب دات :

     _ « تئی منتواراں شهبانکیں ماهیگک ! گیش چه پیش منا منی زال ڈوبارتگ و زا و بد گوئشتگ . منی پیریں بالاد ءَ آرام نیلیت . هنوں آ نلوٹیت کشتکارے به بیت ؛ لوٹیت که سیر و هستگاریں کسے ببیت ».

     تله چکیں ماهیگک گوئشت :

     _ « پرواه مکن . برگرد وتی هند ءَ . هدا تئی همراه انت » .

     پیرمرد وتی پیرزال ءِ کِـرّ ءَ برگشت. آئیا چے دیست ؟ برزیں گواتگرے و آئی ءِ پیرزال گواتگر ءِ یکیں بانزل ءَ ، ماں هردکانی پوست ءِ دوتکگیں برانڈه ءَ اوشتاتگ ات .  گرانبهاییں بهملی گوئر اتنت و سپهداریں کلاهی سرا ات .  سدپیں گٹ بنداں آئی ءِ گٹ ءَ لونج اتنت . دست ءِ موردانگ و لنککاں چه تلاه و تنگو ءِ چـَـلــّــَـه و مندریکاں  که گوں الماس و آکوتاں سمبهتگ اتنت ؛ پر اتنت . و پادی گوں سُهریں پوستی بوٹ سمبهتگ اتنت . 


    آئی ءِ چپ و چاگرد گلام و مولداں گندگ بوت انت که آهانی جت و چه بُلّ گِرّ کناں و کشّان ات .

     پیر مرد وتی پیرزالءَ گوئشت :

      _ « سلامالیک هَزگار و هنرکاریں لوگبانک ! هنوں چون ؛ باریں تئی تماه پوره بوت انت و تو وش ئے ؟» .

     پیرزال آئی ءِ سرا گــُرّت و کوارّت و آئی یے پرمات برو تــَـمـبــَـه ءَ اپسانی هیال ءَ بکن .

     هپتگے گوئست ، دومی هپتگ ءَ پیرزال اپدا و شِــرّتـِـرچه پیش ءَ پیرمرد ءَ ڈوبار ات و زا و بد گوئشاں بوت و گوئشتی که ماهیگک ءِ کِرّ ءَ بروت :

     _ « برو ماهیگک ءَ توارکن ، سُرین ءَ چوٹ کن و بگوئشی که من نلوٹاں که تهنا هستومندیں زمیندارے به بیاں ، من لوٹاں که آزاتیں بادشاهے به بیاں ! ».

     پیرمرد ترست و دستی بست :

      _ « چوں زالک تو بنگ وارتگ و گنوک بوتگ ئے ؟ نه ترا  سار و سُدے هست ، نه تو راه ءِ روگ ءَ بلدئے ، نه گپ و هبرے زان ئے ، سرجمیں تئی بادشاهی ءِ مردم تئی سرا کند انت !»

     گــَـنـدگ زالک گیش گرم گپت ، وتی مردی شهماتے جت :

      _ « پوکیں مردک تو چون زهرگ کن ئے منی هبر ءَ مه زورئے . منیں هستومندیں زوراک ءَ ؟ زوت په جوانی و وتی مئیل ءَ برو زر ءِ تیاب ءَ ؛ مه روئے په تئی نادلکشی ءَ ترا گِرّ کن انت و بر انت .»

       پیرمرد سرگپت و دیم په تیاب ءَ روان بیت ( نیلیں زر ءِ دیم تهار ات ) .

      آ اوشتات و تله چکیں ( تنگو ـ تنگه یں ) ماهیگک ءَ توار کناں بیت .

     تله چکیں ماهیگک دیم په آئیا اوژناگ کنان ءَ آتک و سوجی کت :


       _ « چے ترا پکار انت میریں کماش ؟» .
    
       کماش آئی ءِ دیما سرین ءَ چوٹ کت و گوئشتی :

      _ « تئی منتواراں شهبانکیں ماهیگک ! اپدا منی زالک ڈکــّـے کتگ :

      نلوٹیت دگه که هستومندیں زمیندارے ببیت ، لوٹیت که آزاتیں بادشاهے به بیت ! ».

      تنگویں ماهیگک پسودات :

     _ « پرواه مکن ، برگرد و برو ؛ هدا تئی پشت و پناه بات ! جوان انت ! بـِلّ ئی زالک بادشاهے بیت ! ».

     پیرمرد وتی پیرزال ءِ کِرّ ءَ برگشت . چے  بیتگ باریں ؟آئی ءِ دیما شاهی گواتگرے جکتگ ات . گواتگر ءَ وتی پیرزالی دیست . بادشاهی کُرشی و تهت ءِ سرا نشتگ ات . میر و امیر و هستومنداں آئی ءِ کاراں کنگ اتنت .آئی ءِ پیاله ءَ « زامرسکی » ءِ ترندآپ پر کنان اتنت که گوں نوک تامیں بسکوٹ و ورداں ورگ ات .

     آئی ءِ چپ و چاگرد ءَ شیر بیمیں پانگ پاں اوشتاتگ اتنت و هرکجام ءَ تبرزینی زهمے کوپگ ات .


     کماش که ایشان ءَ دیست ـ گــُڑست ! په پیرزال ءِ سلام و دروتاں تاں ڈگار ءَ وتی چوٹ کت و ترانی کت :

      _ « سلامالیک شیر بیمیں بادشاه ! نوں هنوں تئی شاهی بالاد  رازی و وش انت ! » .

     پیرزال وتی جود و مرد ءِ نیمگ ءَ نیم چمّے ( چم ءِ کوسے ) هم نچارت . تهنا گوں برزیں تواری گوانک جت که آئیا چه اوداں بکش انت .

     آئی ءِ میر و امیر و پانگپاناں دهدے آتک انت ، پیرمرد اش گِپت و تهلانک { مهلانک } دیاں و زبریناں چه برز و پراهیں شاهی گواتگر ءَ کــَـشّـِـت . کمے هست ات که گوں وتی تبرزیناں ٹکر ٹکری بکن انت .

    سرجمیں مردماں آئی ءِ سرا کندت انت :

     _ « ترا هنچش پکار انت هوڈیں پیر مرد ! دیمترا تئی نابزانتی پرتو زانتے بیت . تو که وتی جاه ءَ نزان ئے ! ».

     چو دگه هپتگے گوئست . پیرزال گیش چه پیش گوات و گرم گپت . بادشاه وتی کوتوال و شاهی کلات ءِ مردمان ءَ وتی جود ءِ رندا رواں کت که بیارنتی . آهاں گــَـشـت و ودی اش کت و آرت اِش . پیرزال ، کماش ءَ پرمات :

     _ « برو تیاب ءَ ، ماهیگک ءِ دیما سُرین ءَ چوٹ کن و بگوئشی : من نلوٹاں که آزاتیں بادشاهے به بیاں ، من لوٹاں که جُهل و پراهیں اکیانانی بادشاه به بیاں ، لوٹاں که منی هند و جاه جُهلیں اکیان ءِ دل به بات و تله چکیں ماهیگک منی کارندهے و په منی گــُـپـت به بیت ».

     پیرمرد دل نکت که گوں زالک ءَ هبر بکنت . نلوٹستی که آئی ءِ هِژم ءِ آس ءَ گوں وتی گپاں گیش بکنت .

     چش کماش شت دیم په نیلیں زر ءِ تیاب ءَ . زر ءَ زرابیں گئوش و توپانے شِدّت کنان ات .مَؤج و گوَرماں چست بیاں ، جنزاں و کپان اتنت . گورمانی پرشگ ءِ توار تاں دور دلاں لرزینگ اتنت . آ اوشتات و تله چک و تنگویں ماهیگک ءَ توار کناں بیت .


     تله چکیں ماهیگک اوژناگ کناں آئی ءِ نیمگ ءَ آتک و پولی کت :

     _ « میریں کماش ترا چیزے پکار انت ؟ ».

     و کماش سرین ءَ چنگ کت و پسوئی دات :

     _ « من تئی منتواراں شهبانکیں ماهیگک ! من گوں اے گنده زالک چے بکناں ؟ نیں نلوٹیت که اداں بادشاهے ببیت ، لوٹیت که اکیان و زرانی بادشاه به بیت . دریا و اکیاناں آئی ءِ هند و جاه ببیت که تئی جند آئی ءِ کارانی کنوک و گُپت ءَ به بات ئے  ».

     ماهیگک هچ چیزے نگوئشت . تهنا وتی دمبی آپانی سرا جت و زر ءِ جُهلی ءَ روان بیت . تاں دیر ءَ کماش زر ءِ تیاب ءَ ، پسو ءِ ودار ءَ اوشتات . بلے آهر ءَ بے پسو ءَ پیرزال ءِ نیمگ ءَ روان بیت . 

 

چارت ئی : پدا آئی ءِ دیما هما پیشی آهانی ڈگار و نیزگاری کـُـڈ ات و لوگ ءِ دیما آئی ءِ پیرزال نشتگ ات و پیرزال ءِ دیما ٹنگ و پرشتگیں گدشودی لگن ایر ات .

                                                    *************************************************

ناهُدا لولو

ناهُدا لولو


Капитан Лулу, По сказке Даниила и Фредерика Пикули (Франция), фото
         جوانیں و وش موسمیں روچے کرگوشک نَمَــرّ وپت و لوٹـتی که کمے ساهی و آرام بکنت . دستانی سینگ ءِ سرا بست . بچکندتی ، آرام دراجی کش ات و واب کپت .


Заяц Возражайка, фото


       وَش و گــَـلـیں پـُگٹ ( پگل ) « لولو» لوٹست که پهک ءَ هال بدنت و سئیگ بکنت :


лягушка Лулу, фото


        - نـَـمَـرّ ، پادا ! ما را کمک بکن .

        - جوان ، لولو بیا که یکدارے ٹهینیں ! اے هم ارزان انت و هم ادناییں کارے !

         - نه یکدارے ، بیا چه یکدار ءَ گهتر و مَزنتریں بزان بوجی یے ٹهینیں !

        - پرچا ؟

          - پر شی ، پرشیکه !

         - پرشی که مدام و هرچی که ترا بیگی انت تو کنگ ئے ؟

         بلے لولو آئی ءِ هبراں گوش نداشت و زوت شت وتی سنگتانی نیمگ ءَ .

         - زهگاں ! شما را کــُمَک پکار انت ؟ بیائیت که کمے جـِهد و اشتاپ کنیں ، اے داب ءَ ما هچ چیز ءَ هچ وهد آسر نکنوں !


строительство лодки, фото

            نـمَـرّ وهدے که دیست که یکدار ءِ ٹهینگ ءِ کار ، تیز انت گوئشتی :

         - نوں شما دلجم ایت که اے یکدار آپ ءِ سرا گـَـشت کنت ؟ اے هما اولی دمان ٹــُنگ بیت ! ههها ههها !

         - اگں ٹنگ هم ببیت مزنیں گپے نهنت و ما را داں تیاب سرکنت . - گورپٹ  « پرو- پرو » گوئشت .

         بلے دجک باز پریشان ات ، پرچا که هِچ اُژناگی نزانت .

         - پریشان مه بئے ؛ - آئیا برپ ءِ داب ءَ اسپیتیں بوم « بلیز» تسله دیان ات ، - مئی بوجی و یکدار چه پهکیناں گهتریں بیت ! هو راستی بگوئشیت که کئے مئی بوجی ءِ ناهدای بیت ؟


ежик волнуется, фото

        - پدر انت که من ناهدای بیاں ! - پگٹ « لولو» پسو دات .

        - پرچا تو ؟ - نمـَـرّ وتی دل ءِ گپ گوئشت .

        - پرشیکه .

        - نمرّ راست گوئشیت . په راستی « لولو » تو بوجی و یکدار ءِ برگ ءَ زانئے ؟  - سَهداراں هیران بوت انت .

        - اگں « لولو » لوٹیت که مئی یکدار ءِ ناهدا ببیت ، آ پیکه وتی چکاس ءَ بدنت .

Капитан Лулу, фото

        - جوانیں هیالے انت .


چکاس :  گوات چه کجام نیمگ کشیت ؟

       گوں دَزمالے « لولو » ءِ چم اش بست انت :

      - ترا تهنا دمانے وهد هست انت که بگوئش ئے که گوات چه کجام نیمگ کشگ انت .


Лулу определяет направление ветра, фото


« لولو » گوات ءِ کشگ ءِ نیمگ ءِ زانگ ءَ په دمانے مهتل بوت و گوئشتی :

     - هااااان ! زانت اوں ! چه آ نیمگ ءَ . - و دست ءِ گوں جنگل و لد ءِ نیمگ ءَ پیشداراں بوت ، - اگں منی دزمال یگ نیمگے تچک بوان انت ، بزاں گوات چه آئی ءِ آدگه نیمگ کشـّیت.

      - شاباش « لولو » ! - بوم « بلیز» آئیا ساڑات .


Лулу заметила тучу, фото


       گوں پهر « لولو » وتی سرءَ بُرز کت و هما دمان ءَ آزمان ءِ جمبری چارست انت .

      - ابید چه ایشی ءَ ، من تواناں که موسم ءِ بارو ءَ هم بگوئشاں ! هنوں هَئور بیت انت !

       و په راستی رند چه چنت دماں ، باز ترندیں هئورے گوارگ ءَ بل ، رچگ ءَ بنگیج کت . هنچیں ترندینے که لولو گوں وتی سنگتاں پناهے ءَ چیر بوت انت .

      هر چنت سَهداراں چه لولو ءَ باز وش اتنت ، بلے نمرّیں کرگوشک هنگت شک کنگ ات :

      - منی هیال « لولو » وتی چکاس ءَ جوانی ءَ سوبیں نبوتگ . پدرین گپے که هر کس زانت که اگں آزمان ءَ جمبراں مچ انت و مُشتگ اش ، گڑاں بزاں زوتی ءَ هئور بیت . و پلپلیشتاں هم وهدے که جهل بال کن انت ، بزاں هئور بیت .


چکاس په دلبَدی و سَرچَهر


      په دومی چکاس ءَ ، لولو اش تُـرّونک ءَ سوار کرت و هَنچش تـُـرّ دات .  که آئی ءِ چماں ، هر چیز دو پَدّر  بوت انت .


Лулу на качелях, фото


         گڑاں آئیا کند ات و گوانکی جت :

        - هـَـؤؤؤؤؤ ! اے بئے انت ! زبردست انت ! من هچ تـُشے هم دلبد نبوتگاں !

        - شاباش ترا لولو ! - بوم ، پـُـگــُل ءَ ساڑات .

       بلے نـَمَـرّ گوں گرمسری گوئشت :

       - چکاس هنگت  نه کــُـٹـتـگ انت !

       - نوں چون بکنوں اگں یکدار به بُـڈیت ؟ - اے دجک ات که اپدا وتی پریشانی ءَ درشان کنان ات ، - پرشیکه ما پهک وا اُژناگ نزانوں .

       - منا یک گپے هست ؛ - لولو گوئشت - ، ما را یک کِـٹـی بزاں رکینوکیں یکدارے هم هست !

        - ما را پهک اوداں جاه بیت ؟

        - هـَـئــو اگں وتا گوں یک و دگه به لچیناں !


       چکاس په مردی ءِ پیشدارگ 

         - په رهبند ، وهدے که بوجی ویکدار پرشیت یاں که ٹنگ بیت ، ناهدا پیکه پهک ءِ رکگ ءِ بند و بست ءَ بکنت ، بزاں که تاں آهری مردم چه یکدار درنبیتگ ، وت یکدار ءَ مانیت و وت آهری مردم انت که چه یکدار درکپیت . لولو تو ایشی ءَ زان ئے و مَنّ ئے ؟

       - من ایشیا نزاناں .- لولو گوئش ئے هیال کنان ات که یکدار بّڈان انت ، و آئی ءِ دل نکشگ ات که بُڈوکیں یکدار ءَ پَشت بکپیت .



звери на стогу, фото

        په ایشی ءِ زانگ و چکاسگ ءَ سهداراں هـُشکیں کاهانی مُچیں تنگاں سرکپت انت . وهدے که  کاهانی تــَـنگانی برز برز شت انت ، کاهانی تنگاں شتراں ، لپرزاں و کپاں بوت انت .

      - پهک هرچی زوتر ایرکپیت . اے بیمناک انت ! - اے لولو ات که پرمایگ ات ، - اگں نه پهک ٹپی و ٹوری بئیت .

        سَهداراں زوت زوت ، پهک ایرکپت انت . و کاهانی تنگاں پهک لِمب اِت و کپت انت .

        - مئی کار و چکاس نبوت ! - پگٹ کِٹ اِت . - بس انت ! من چه شمئی چکاساں ژند بوتں !


разочарование, фото


         آئی ءِ سنگتاں هم ژند و بے وَس اتنت . گوئش ئے لولو آهانی واهگ و مراداں پوره نکتگ ات .



нет надеждам, фото

        بلے بوم « بلیز » وتی هیال درشاں کت :

        - نه ! چو نهنت ! لولو زانگ ات که اے چکاس باز بیمناکیں چکاسے ، و آ لوٹت که ما را برکینیت . زاناں اے پیش نداریت که آ  باز جوانیں « ناهدا » یے بوت کنت ؟

        سهداراں جست و تتک انت تاں لولو ءَ برسین انت . زوتر چه پهک نمَرّ وتا رسینت و گوئشتی :

       - بس انت لولو ! دلگران مه بئے . سرجمیں اے چکاساں تهنا په وهد ءِ گوازینگ په دلوشی اتنت . اے تهنا لیبے ات . من دلجماں که تو باز جوانیں ناهدایے ئے !



не обижайся, фото

       - ماں همے وهد ایدگه لیبی هم وتا رَسینت و سرکــُـت .

        - لولو تو ما را بَشک و پَهِلّ کن ! ما لوٹیں که تو مئی ناهدا به بئے !

                                                                                                             ! نوں جوان انت ! ــ لولو آهر کار مَنّ اِت ــ ، جاشواں پهک منی رندا بیائیت -



На борту лодки, фото


         بوجی ءِ سواری ءِ وهد ءَ پهک پیشداشت که آهاں په راستی جوانیں جاشو انت و پهک چه لولو ءَ سوج کناں بوت انت  :


ежик, фото


         - لولو من چے بکناں ؟


барсук, фото


          - من چے بکناں ؟


сова на мачте, фото


         - ناهدا ! سُهریں بیرک ءَ برز کناں یا زردین ءَ ؟

         - ناهدا ! اجازت انت که آچار( گواتبند ) ءَ برز کناں ؟

         - ناهدا ! منا اجازت انت که کاگداں بنبیساں ؟


много вопросов, фото


          لولو چه بازیں جُستاں سرجبان ات ، ژند بوتگ ات . هنچو وَشوَشک ( په آرامی ) چه بوجی درکپت .

        نـَمَــرّ شت تاں وتی سنگت ءَ ودی بکنت . اچانک دیستی که ...


лягушка на причале, фото


         لولو یک و تهنا و باز دلگران دِکه ( اسکله ) ءِ سرا  نشتگ ات .

         -  سَر و کماش ءِ بوگ باز گرانیں کارے انت . نـَـمَــرّ بلکیں تو منی کار ءَ وتی کوپگاں بزورئے ؟

        - نه . کار سک باز انت ؛ گهتر انت که تو وت ببئے .

        - گڑاں نمرّ تو بیا و منا مدت بکن . چو که جاه کیت تو ناهدای ءِ کمک کار بوت کن ئے !

         - په سر و چماں !

        وَش و گــَـلـیـں سنگتاں وتی بوجی ءَ برگشت انت .

        - جاشواں ، پهک گوش کنیت ! چد و رند نـَـمَـرّ منی کمککار انت بزاں مئی دومی ناهدا انت !

        - جی ناهدایاں ، ما په سر و چماں اے گپ ءَ مَنـّـیـں !

        - ما هنوں چے بکنیں ؟

        - بیائیت که هنوں وتی رکینوکیں یکدار ءَ سوار بئیں و آپ ءَ رویں دابے که گوئش ئے منی ی؛دار پرشتگ و ما وتی رکینگ ءِ جهد ءَ کنیں . - نمرّ آهان ءَ گوئشت .

         اے باز جوانیں هیالے انت و پهکاں وَش بیت .

         و آهاں آپ ءِ سرا ، رکینوکیں یدار ءَ سوار اتنت .


звери на плоту, фото


        سهداراں چه آپ ءِ آرامیں مَؤج و گورماں ، واب کپت انت . واب اِش دیست که شرتگ و گئؤش بیتگ و آهاں  نترس و یکدل  انت و چه زر ءِ شرتگ و بیم ءَ ، آهاں هچ وڑیں بیمے نیست .

( پرانس ءِ آزمانکے )
   دانیلا و پردریک پیکولین / کریم بلوچ - تهل 

٭٭٭٭

زر ءَ گردوکیں جهاز :

٭ کِــٹــی : کسانیں یکدارے که گوں دار اڈ کنئگ بیت و دریای ءِ کــَش و نزیک ءَ کارمرز بیت بزاں تهاب و تیاب ءَ !

**  یکدار : چه کـٹـی ءَ مَستر و هم گوں دار اڈ کنئگ بیت و دریای ءَ تاں دورتر رَؤت !

*** هوڈو : گیشتر سندی آئیا کارمرز کن انت و زر ءَ رو انت .

**** لانچ : اے چه کـٹـی و یکدار ءَ مَستر انت و جهلیں آپاں بزاں کــَـڈو ءَ هم رَؤت  .

***** آپی جهاز : اے تاں دوریں ملکاں ، تاں اپریکه ، یوروپ و دوریں ملکاں هم رَؤت .

******  ترشت یا « اسپیڈ بوٹ » : تیز رواجیں یکدار گوئشگ بنت . 

*******  بوجی : اے کوهنیں زمانگاں کارمرز بوتگ انت که انجن و موتور نبوتگ و گوں آچار ءِ بندگ ءَ و گوات ءِ کشگ ءَ ، زر ءَ شتگ انت و بوجی مرچیگیں لانچانی برابر بیتگ انت .


٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭

پرچا موداں اسپیت و ریشاں سیاه انت !

چیر و اندریں کوٹی     یا 

                        پرچا موداں اسپیت و ریشاں سیاه انت !
                              ( رودرآتکی  آزمانک )

ایزابل پینکنشتادت / کریم بلوچ - تهل

        یگبرے بادشاهے پـَـٹ و گیاواناں روان ات . اناگت ءَ آئیا هَیرانی مردمے دیست .

Почему волосы седые, а борода чёрная, фото
         بادشاه پول کت : - پرچا تئی مود اسپیت و تئی ریش سیاه انت ؟

         هیرانی مرد پسو دات : - پرشی که منی مود باز پیسرتر چه منی  ریش رُستگ انت .

         بادشاه چه جواب ءَ وَش و هیران بوت . نوں بلے مردی پرمات :

         - تو تاں که منی دیم ات نود و نه رند ندیستگ ، پیکه پسوے که من ات گوئشتگ ، کس ءَ مگوئش ئے .

         بادشاه وهدے که وتی کلات ءَ برگشت ، وتی وزیری توار کت و پول ئی کت :

        - پرچا مردم ءِ موداں پیش چه آهانی  ریشاں اسپیت بنت ؟


         وزیر پسو دات نکت . آ چشیں جستانی جواب ءِ زانگ ءَ کدیں جهد نکتگ ات . بلے آ هُژیارے ات . وزیر چه بادشاه ءِ یکے چه گــُـلاماں پول کت : بادشاه په سَئیل و سواد ءَ مرچی کجا شتگ ات ؛ پدا درکپت و هما پـٹ و گیاواناں په تر و گرد شت و هما اسپیت مود و بگی سرگیں مردکی دیست .

        پولی کت : - تو منا بگوئش که پرچا تئی مود اسپیت و تئی ریش سیاه انت ؟

        آ پسو دات : - من اے جست ءِ پسو ءَ ترا گوئشت نکناں .

        - من بادشاه ءِ وزیراں . تو اگں منی پسّو ءَ مد یئے من ترا بندیگجاه ءَ بند کناں ، بلے اگں منا بگوئش ئے  من ترا هزار تنگهیں ( تلاه - سُهر ءِ) زر ءَ دیاں .

        هیرانی مرد پسو دات :
        - منا نود ونه تنگه ءِ زر بدئے بس انت !

Визирь не знал ответа, фото
        - اے چونیں هوڈیں مردکے که اینچو باز کم زری  لوٹ اِت. - بادشاه ءِ وزیر وتی دل ءَ گوئشت و رندا شت بادشاه ءِ کرّ ءَ .

        وهدے که بادشاه ءِ جُست ءِ پسوی دات ، بادشاه سرپد بیت که چے بیتگ و پرماتی که هما دمان ، آ هیرانی مردک ءَ بیار انت .

лицо короля на монетах, фото
        - چون تو دل کت که منی هبر ءَ دو بکن ئے ؟ - بادشاه آئی ءِ سرا گوانک جت .

       - نه واجه ! نه هچ دابے من شمئی هبر ءَ دو نکتگ . من پوره شمئی هبر ءِ برابر ءَ کتگ ! - مرد ءَ بادشاه ءِ جواب ءَ دات .

       - چون گــُـڑا ؟ - بادشاه هیرانی ءَ پول کت .

       - من وزیر ءَ هچی نگوئشت تاں وهدے که من نود و نه گــَـشت بادشاه ءِ دیم و شبین ءَ که اے تنگهاں نکش ات ندیست .

       بادشاه ءَ اے جواب همینچو وَش و دوست بوت که بادشاه هیرانی مرد ءَ وتی هزانگدار کت و هیرانی مرد چه بادشاه ءِ نزیکیں مردماں بوت .

король сердится, фото
        رند چه چیزے وهد ، بادشاه لوٹت که وتی زرانی هساب و هزانگدار ءِ کار ءِ باره ءَ بزانت . دیستی که زری گیش و سک گیش بیتگ انت . باز وَش بوت و وتی هزانگداری جوانیں دادے دات . 

       بلے همینچو که بادشاه چه هزانگدار ءِ کار و کرد گیشتر وَش بیتگ ات همینچو وزیر ءَ چه هزانگدار گیشتر بد یهتگ ات .

       شپ و روچ وزیر پگر کنان ات که چوں هزانگدار ءَ چه اوداں گار بکنت . یگبرے شاهی گوئشت که تئی هزانگدار تئی زراں چه تئی هزانگ دزی کناں و وتی لوگ ءَ براں و چیردیان انت .

казначей, фото

        بادشاه که اے گپ اشکت ، گوں وتی گلاماں هزانگدار ءِ لوگ ءَ شت .

король отправился к казначею, фото
        بادشاه ءِ گلام و مردمان هزانگدار ءِ سرجمیں لوگ ءِ جهل و برز و ٹنگاں چارست ، بلے هچ چیز اش ودی نکت . ماں همے وهد وزیر بندیں کوٹی یے ودی کت .

        - اَه هان ،  هـَــــؤؤؤ ! - وزیر گوانک جت ؛ - چیر و اندریں کوٹی یے !

в доме у казначея, фото
         بادشاه پرمات که کوٹی ءِ دروازگ اش پَچ کت . کوٹی پهک هالیگ و هورک ات هچ چی اوداں نیست ات .

визирь, фото
        بادشاه پهک هیران ات و پولی کت :

        - چے یے اے چیر اندریں کوٹی ؟
король удивляется, фото
        - میریں بادشاه من سک شمئی منتواراں که شما منی سرا اهتبار کتگ و پر من اش نیکی کتگ ، من اش کار داتگ و وتی کِرّ ءَ داشتگ ، شمئی سرجمیں دادانی گون ءَ ؛ بلے من پیکه وتی نیزگاری ءَ مه شموشاں . په همے هاترا من هر روچ اے هورکیں کوٹی ءِ تها آتکگاں تاں وتی پیشی نیزگاری ءَ کدیں بهیال مه کناں که من هما پیشی و ادناییں مردماں که مودی اسپیت و ریشی سیاه انت که یکروچے شما ماں گیاواناں دیستگ .

скромность, фото
      - من زانت که تو زانتکاریں مردمے ئے ، - بادشاه پسو دات ؛ - بلے من هنوں سرپد بوتاں تو سک شهزانت و هُژیاریں مردمے ئے .

       گڑاں بادشاه وتی وزیر گلینت و هزانگداری ، وتی وزیر کت .

                                             ٭٭٭٭٭

گال

Bildresultat för baloch fighter

تــوپـک و هـَتـیـار سـک تـرا بـاز انت

زَهـم جـنـیں مردانی واهـگاں راز انت

نـئے کــدیں لـُـپ انت تـیـر و پاتــرپاں

نئے کدیں سُورَگ ، سَکـتریں داز انت

نـئے وتــی زرد ءِ آچـش ءَ تـوس انت

ـپه وتـی راج ءَ سـاه و جان گواز انت

بـیـنـگاں پـئـوجی و بـیـنـگـیـں هپتاراں

کــَڈک انت،هُــولاّں- په گَل و ناز انت

سَـهـگر انـت جــلات ، راج ءِ ورنایاں

شـیـردلانی ٹــَـپ ، چــنــکـدر آز انت

تـــو مـَـــدار دسـتـاں پـه کُـش و بَند ءَ

هَـک و په واهگ ، دل مئی ساز انت

***

سـبـز بـیـت الــّم مـئـے بـلـوچـسـتـان

پـهـرءَ آجـویی ءِ مــا گــروں دسـتـاں

کریم بلوچ - تـهل

02.02.16

هارکپ . یو

آدولپ چاگوت

آدولپ چاگوت /
کریم بلوچ - تهل

           باز کوهنیں زمانگاں، ماں سکیں دوریں ملکے ، هست ات بادشاهے . آئیا بے دروریں شاهی کلاتے هست ات که آئیا ، هرچی که آ لوٹتگ و وش بیتگ ات یا وَش نبیتگ ات ، هست ات . پیکه بگوئشاں که اے بادشاه ءَ چه جهان ءِ سرجمیں چیزاں ، پنیر گیشتر دوست بیتگ ات و پـَــدَر انت که آئی ءِ پنیر بادینوکاں گهترینان اتنت . و هر کس ءَ بادشاه ءِ گواتگر ءَ آئی ءِ پنیر ءِ وشیں بو رَستگ ات که هچ ، بلکیں آئی ءِ ملک ءِ سرجمیں جهمننداں آئی ءِ پنیر ءِ وشتامیں بو رستگ ات . سرجمیں ملک ءَ .

Король, сыр и мыши, французская сказка

      یک روچے یک کسانیں مُشکے بادشاه ءِ ڈگاراں چـَکــَـرّان ات که اناگت ءَ بادشاه ءِ وشتامیں پنیر ءِ بوی بو چت . آئیا اے وشتامیں پنیر ءِ بابت ءَ وتی سنگتاں هم گوئشت و سئیگ کت و چو پهک مشکاں په شاهی کلات ءَ شت انت . بادشاهی پنیر آهاں هنچو وَش بوت که آهاں همشور بوت انت که پهک هموداں شاهی کلات ءَ بمان انت .


          بلے چه چشیں همساهگ ءِ ودی بوگ ءَ بادشاه وش نبوت . آنیا په اے اڑاند ءِ گاری ءَ وتی زانتکاراں لوٹائینت انت ؛ که چه مُشکاں آئیا به چٹائیننت . آئی ءِ زانتکارانی اندر ءَ یک شهزانتیں زانوگرے هست ات که آئی ءِ پگر ءَ باز جوانیں هیالے ودی بوت : پیکه بادشاهی گواتگرءَ پشک ــ پشی ــ بیاراں !


       و چو ماں بادشاهی کلات ءَ په مُشکانی گرگ ءَ ، پشک ودی بوت انت و پشکاں کمیں وهدے ، مشکانی نشان چه کلات ءَ گار کت .

Кошки тоже любят сыр

       پشکاں سک وَش و گــَـل اتنت . آهاں هم بادشاهی پنیر دوست و وَش بیتگ ات . نوں بادشاه دگه مزنیں جنجالے کپتگ ات . بادشاه نلوٹست که وتی بے دَروریں پنیر ءَ گوں کس بهر بکنت . اپدا آ هُج و مجبور ات که وتی زانوگراں بلوٹائینیت .


     - چوں بکنون که پشکاں په مدامی چه اداں گار ببنت ؟ - بادشاه سوج کت .


      - هچ گرانیں کارے نهنت ... - شهزانت گوئشت .


       بادشاه ءِ کلات ءَ کچک ودی بیت انت . - و زوتی ءَ چه آهانی کارپد ءَ  یک پشکے هم پَشت نکپت .

собаки лакомятся сыром

     نوں کچکاں هم شاهی پنیر وَش بیتگ ات و وران اتنت و چو بادشاه روچ په روچ دیم تهارتر و بژنیک تر بوان ات .


     آئیا اپدا وتی زانوگراں لوٹائینت :


      - شما توانیت که منا چه اے کچکانی شرّ ءَ هلاس کنیت ؟ ــ  گوں ترندی بادشاه چه آهاں پول کت .


        - کجام مزنیں کارے نهنت ! ــ شهزانت پسو دات .


         اے گشتیں شاهی کلات ءَ باز بیمناکیں شیر و مزار ودی بیت انت و کچکاں پهک گار بیت انت !

Львы заняли дворец

      شیراں سرجمیں کلات ءَ وتیگ کت . هنچو که بادشاه ءِ جند ءَ هنوں وتی کلات ءَ کمتریں جاهے رستگ ات  و مزاراں پنیراں هنچو باز و په اشتاپی ءَ وارت انت که په بادشاه هچی پَشت نکپت .


       چه چشیں همساهگاں بادشاه سک بیزار و شزار بوت . چارمی گــَـشت وتی زانوگرانی لوٹائینت . چارمی گشت هم زانوگراں په شیر و مزارانی گار کنئگ ءَ شئور دات که پیلان په مزارانی گار کنئگ ءَ آرگ ببنت و چو بادشاهی کلات ءَ پیل ودی بیت انت .

слоны прогоняют львов

         چه پیلاں ، شیر و مزارانی پد هم گار بوت .


слоны разрушили замок

         بلے بیچارگیں بادشاه ءِ شاهی گواتگر ، چـَـٹ و پهک بیران بیاں بوت . چه پیلانی پادانی ترپگ ءِ توار ، بادشاه ءِ واب و سر ءِ سار شت و پهک زرد گشت .

слоны боятся мышей

       - کے منا چه پیلانی چــِٹ و ازاب ءَ رکینیت ؟ - بادشاه گوں ژندیں و کـُهکــُرتی توارے گوانک جت .

король, сыр и мыши

            - اے ادناییں گپے . پیکه اپدا بادشاه ءِ ڈگاراں برواں ... ــ شهزانت پسو دات ...


                                     ٭٭٭٭٭

دَستــــــــــــــــــونـــــــــــــــــــک

Keðja by Unnur Ó.

 

  دَستــــــــــــــــــونـــــــــــــــــــک

رُمبانی چَم و گوش انت چـِست بیتگ انت پـَــدا
زاننت وَس انت مئی دست ، گند ایت هم هـُــدا

بـَـنـدیں دَپ انت و دستاں ، بـَـنــد بیتـــگیں گـُـٹ
یــــکیں توار ءَ لوٹ انت ، حقــــانی  هـــــر کـَـد ءَ

هـــــــوریں رواج ءِ دیمپان ، نے دود ءَ بیت نه زور
جیـــــــلانی بند ءَ پـُـرشنـــت ، هم نا شَر و رَد ءَ

زُلم ءِ هـُـدا انت مــــــــلا ، پـَـــؤجی یا تاج سَرے
حق وار ءِ گار ءَ بیــــت تاج ، هر کس کتگ بـَـد ءَ

آسے که بالــــــتـگ زور ، مـِـهــــــــرانی پــژدر ءَ
روچے به سوچیــــــت واجه ، بانـُـکّ ءِ مـَـلپـَـد ءَ

« بولان » که داتگ بــِـیهار ، جُؤریں بـَـد ءِ سـِـپاه
« دَپتان » آس شانتــــــگ ، روک کرتـگ ئی لد ءَ

وَس انت جهان ءِ باندات ، بے وس ترا په « تهل»
آشوب ءِ واجهــــی بیت ، میر گار ءَ بَنت سَـــد ءَ


                                                       کریم بلوچ _ تهل
                                                          13/07/09

پرچا سست اوپار

jailed by julioc.

پرچا سست اوپار

کئى آس ءَ جهان سهتگ چو نیزگار
چیا رسم انت گریبانى کُش  و  دار
چیا نالنت کپوت  ماں  بند  و  دام ءَ
چیا هژم ءَ جش انت ملا و بوتار
چیا بند انت دپ و دل ماں زراب انت
چیا بے پردگ انت زندانى بامسار
چیا شد مسترى راج انت په تقدیر

چیا نازانى نپس ءَ نشتگ سرکار
چیا ساه انت گٹ گیرانى دست ءَ
زبان برٌانى دَؤر انت، جاهلیں مار
چیا آزاتـــى ءِ لــؤز انت دران ڈیه
چیا ڈیه ءِ هبر ، بند انت و سد دار
چیا هَــزم انت راجانى چـو لیلام
چیا زهگ و جن و چک انت رهچار
چیا ازت چه ڈیه ءَ   لڈ  و  بار کرت
چیا بیم گپتگ مرچى شهر و بازار
چیا نازانتیانی پل انت سَــک  بـَر
چیا واننده جیل ءَ بند  و  زانتکار
چیا جاندم چو آساں انت گلیں ڈیه
چیا هوناں مئى چوشنت هزگار
شهیدانى وا راج انت بے سر و بن
امیت انت سهتگیں و گین و گینمار
کشار انت میزریں ترسانى آماچ
رمگ بمباں چرتگ ، زُلـٌــین ناهار
مروچ شهرانى برزیں ماڑى انت جیل
کچک هم رسترى بیم انت و ره گار
مروچ رژن ءِ جلشک ءَ واجه لرز انت
مروچ دیوان دت و دیه انت و هپتار 

 

The Don Jail from inside  Toronto Necropolis Cemetery by lakeguydreams 


                    ***
بیا ٹکیں هبر گوں تو گوشاں میر
بلوچ راج ءِ وس ءَ درد انت گوشدار
نه منت انت گوستگیں نوشر و محمود
نه ملا، سانڈ ، نئیکه پئوجیں هون وار
گجر چک چین وت بیت انت و پد نیں
نه ماننـــت هچ هم مـــلاى ءِ بستار
گوزنت دَؤر سَکٌى ءِ   هٹــلر ءِ راج ءِ
سباه ٹک دنت په راج آجوئى ءِ  وار
مـــروچى زانت ءِ جمبر آ‍زمان انت
دلاں روک انت ، امیتانى چراگ سار
مروچى گرک جتگ مئى واهگ ءِ پل
چو کواسانى دست انت ، ند و کاٹار
مـــروچ زانــتانى بیــــرک روژنا انت
مروچ آزاتى انت مئى راج ءِ جشتار
په راج ءِ رژن ءِ باندات ءَ زروک انت
زمانگ گوشتگ ات اے پنت شیوار :
ستر زوراک به بنت هم گرک و روباه
نه جل انت هم زمان و وهد ءِ رپتار
نه ارزان انت په کس سولیں شهید هون
نه پاداں داشت کنت آشوب ءِ گواجار.

پدا" نورى" مزار هے هے کنان انت
یل و بیلاں دراه  ،  راجانى گم وار
بیا سانگ انت شمئى او راج ءِ همبل
کج انت بیرک ، کج انت لجانى پادار
پدا " میر کمبر"  ءِ  دَؤر انت ورنا
پدا ماتانى    نازینک   انت   ترا  یار
پدا زانت ءِ چراگ ، بیرک شمئى بات
پدا ره نـــوک و پر تو ، بام ءِ استار
پدا سوبانى روچ و شاده ءِ  روچ
هزار استار ءِ برانز بنت سینگار
هبر "تهل" انت په سرزوراں و بد کرد
همے راست که گریب ءِ سست اوپار

   کریم بلوچ _ تهل

دو بــــرات

Two Brothers by Pat McDonald (Easter Holidays)

 

چـُـکانی دیوان                                                                           لیو ٹالستوی   **********                                                                          ***********
                                                دو بــــرات                             کریم بلوچ _ تهل

       دو برات هوری ءَ شـُت انت که تـَرّ و گـَردے به کن انت. نیمروچ ءَ آهاں جنگل ءَ ساهی و آرام کنگ ءَ ، وپت انت و واب اش کـُت. وهدے که چه واب ءَ چست بیت انت ، دیست اش که آهانی چیرا ، ڈوکے و ڈوک ءَ چیزے نبشتگ . آواں جهد کت که به وان انت ئی:
      

 "کسے که اے ڈونک ءَ ودی کنت ، ِبـل که هما سیده و راست به روت جنگل ءَ ،رو در آتک ءِ نیمگ ءَ ، جنگل ءَ کـَؤرے کـَیت انت ؛ ِبلّ که همے کـَؤر ءَ اوژناگ کناں ، دگه نیمگے به گـُـوَز ایت، مـَـمّــے گندایت گوں مـَـمــُـکے؛ مَـمُک ءَ چه ممّ ءَ سستگ و چـَـکاپیت و تـَچیت دیم په کوه ءَ  و پـُشت ءَ هم چـَـک مه جَنْت ( ِبر مه گَـَرد ایت).کوه ءِ بـُـلـُـک ءَ لوگے گندایت و همے لوگ ءَ آ وتی وژبهتی‌ ءَ گند ایت".
        برات ونت انت که چے نبشتگ، و کسانیں گوئشت :
        _ بیا که ما هر دواں ( هر دوئیناں ) هوری ءَ رئیں ، بلکیں ما چه اے آپ گوئست به کنیں ،مَـمّـلـُک ءَ تاں لوگ ءَ بـَریں و هوری ءَ وژ بهتی ءَ ودی کنیں.
        گـُـڑاں مستریں گوئشت :
        _ من جنگل ءَ په مملکے ءَ نه رواں و تئی روگ ءَ هم وش نه بیاں . پر چا که یکمی ءَ :هچ کس نه زانت _ اے ڈوک ءِ نبشتانک راستے ،بلکیں که کسے په کندگ و ملنڈ ءَ ، اے نبشتگ انت . هـَـو ،بیت کنت که ما گپاں جوانی ءَ سرپـَد نه بیتگیں. دومی : اگں هم راستے به بنت _ ، ما رواں جنگل ءَ ، شپ بیت ، ما تاں آپ و کـَؤر ءَ سر نه بئیں ، و راه ءَ گار کنیں. اگں هم آپ و کـَؤر ءَ ودی کنیں ، ما چون چه آپ ءَ گوئست و اوژناگ کـُت کنیں ؟ بیت کنت که آپ جُهل ، تیز و پراه به بیت انت. سومی: اگں چه آپ ء َ هم به گـُـوَز اوں _ ، تئی هـَیالءَ سادگ انت که چه مـَمّ ءَ ، تو مملک ءَ به چکاپ ئے ؟ آ ما را تـَل تـَل کنت و درّیت و ما وژبهتی ءِ بدل ءَ ، وت ءَ هچّ ءِ سرا  ، بیگواه کنیں . چارمی جنجال : اگں هم ما مملک ءَ چه مات ءَ سست و چکاپت به کنیں _ ،ما بے آرام و ساهی کنگ ءَ ، کوه ءَ تـَـتک  و سرکپت نه کنیں . و بنیاتی گپ ، گوئشگ نه بیتگ : چونیں وژبهتی اے ، اے لوگ ءَ پر ما وداریگ انت و ما ودی کت کنیں ؟ بلکیں اوداں هنچیں اَدنائین وژبهتی اے مئی وداریگ انت  که ، ما را په ِبه گـَزَر و پـَـکار نه انت.
        کسان تریں گوئشت :
        _ منی هیال ءَ چو نه انت. هنچو په بیکاری ءَ چشیں گپے ءَ ، چشیں ڈوکے ءَ  کسے نه نبیسیت. پهک و جوانی ءَ ، سرجم روشن و پـَدر انت. یکمی گپ : ما چیزے گار و زیان نه کنیں ، اگاں همے گپاں به چاریں و به چـَـکـّـاسیں . دومی: اگں ما همے گپ ءِ  رند ءَ مه رئیں ، دگه کسے همے ڈوک ءِ  گپاں گند ایت ، وانیت  و رندا کپیت و وژبهتی ءَ ودی کنت و ما را چیزے نه رسیت. سومی گپ : اگں جهد مه کن ئے و کار ءَ بنگیج مه کن ئے، جهان ءَ هچ چیز ترا شات کت نه کنت. چارمی :من نه لوٹاں که کسے هیال به کنت  که من چه چیزے ءَ ترساں .
      گـُـڑاں مـَسترین ءَ گوئشت :
      _  پیریناں گوئشتگ :" مزنیں وژبهتی ءِ رندا کـَـپ ئے ، کسانیں وشی و  وژبهتی ءَ هم گار کن ئے" ؛ هـَـو ! گوئشتگ اش : " آزمان ءِ بالیں سیسوگ و کـَـپینجراں  ، کـَس ءَ دَیـَگ ءِ لبز ءَ مه کن ، دست ءِ گپتگیں جنجشک ءَ به دئے ".
      کسترین ءَ در رائینت :
      _ من اشکتگ : "گـَـرکاں تـُرس انت و لـَد و جنگل ءَ نه رَو انت " ؛ هـَـو !  گوئشنت : " ایریں ڈوک ءِ چیرا ، آپ نه رُمبیت ". منی هیال ءَ رَوَگ لوٹـیت  .
      کستریں برات سرگپت و شت و مستریں نه شت و مَــنت.
      هنچو که کستریں برات شت جنگل ءَ ، کـَؤر و آپ ئی دیست ، اوژناگ کنان ءَ دومی تیاب ءَ سر بیت و هموداں مـَـمّ ئی دیست . مـَـمّ وَپتگ ات . آ مملک ءَ زُرت و کوه ءش تچاں بیت ، بے ایشی که وتی پـُـشت ءَ چـَـک به جنت. تهنا تا بـُرزگ ءَ تتکگ ات که _ مردماں آئی ءِ  وش آتک ءَ در کپت انت ، پر آئی ءَ شـَوکیں و شاهی اپس گاڑی اے آرت و شهر اش برت و تزار و بادشاه اش کت.
      آ ، پنچ سال ءَ تزار و بادشاه ات . ششمی سال ءَ دگه زوراک و و جنگولیں بادشاه و تزارے ،شهر ءِ  ِگـرَگ ءَ آتک ، زوراکیں بادشاه ، شهر ءَ گپت و پیشی بادشاه ، چه شهر ءَ تتک. گـُڑاں ورناتریں برات ، اپَـدا تـَرّاں و گَرداں  ، وتی مستریں برات ءِ کــرّا شُت.
      مستریں برات ، کـَلّـگے ءَ نشتگ و آبات ات ، نه سـَکّ هستگار ات و نه نیزگار . براتاں یک و دگر ءِ گندگ ءَ وش بیت انت و وتی یات و ترانگ اش  ، بُنگیج کـُـت انت.
       مستریں برات گوئشت :
        _ گندئے که منی گپ راست بیت: منی روزگارمدام آرام و جوان بیتگ ، بَـلے تئی بل که تزار بیتگ ئے ،بلے باز سکی و نه وشی ات دبستگ.
        و کسانیں گوئشت :
       _ من هم پَـشَـل و پشیمان نه اوں که جنگل ءَ شت اوں و کوه ءَ سر کپت اوں ؛  ِبلّ که منی زند هنّی جوان نه انت ، بلے چیزے هست که چه وتی زند ءَ به گوئشاں و یات به کناں ، بلے ترا یات کنئگ و گیر آرگ ءَ  چیزے نیست .
        و هر دواں کند ات .

چــِــیــپــَــلــُــک

 



چـُـکانی دیوان                                                               کارنی چوکوفسکی
----------------                                                               --------------------  
تـَرینـــــــوک :                                                                   کریم بلوچ _ تهل

                                      چــِــیــپــَــلــُــک
                                  (په کسانیں زَهگـَلـُکاں)

  هـَست ات یک چیپلـُـکے که سک کسان ات ، چـُشینے ات :
 چیپـَـلـُک پگر ءَ کت که سـَک مَزن انت ، باز زانتکار انت ؛ وتی گـَردنی کـَسان ءَ کت که وتی مزنی ءَ پیش دار ایت . چـُش : 



 


      چیپلک ءَ هست ات ماکیانیں ماتے . آئیا سک دوست ات . ماتیں ماکیان چُشینے ات :


      ماتیں ماکیان ، چیپلک ءَ کِرم و زَراگاں وارینت . کِرم و زَراگاں چُشین اتنت :
 

 



      یک بَرے سیاهیں پــِشـُـکے ماتیں ماکیان ءِ رَندا کـَپت و چه سِراد ئی گـَلینت و دَر کـُت . اے سیاهیں پــِشـُـک چـُشینے ات :
 



 

      چیپلک ، پـَلّ ءِ کـَش ءَ یک و تهنا پـَشت کـَپت . اناگت ءَ دِیست ئی که پـَلّ ءِ بُرزَگ ءَ مَزنیں و شـَررَنگیں کـُروسے پـُـورّ کت و نِشت . وَتی گـَردِنی کـَش ات و دِراج کت و بانگ ئی دات : « کوکوڑی کووو ! » و چاریں نیمگ ئی جوانی ءَ چار ات : « چون من جوانی ءَ بانگ ندات ؟ چون منا شاباش نه انت ؟ » 

 

 


      چیپل ءَ اے سَک وَش بیت . چیپل هم وتی گـَردن ءَ کـَش ات . چو :


     و هر چی زور ئی هست ات ، گـُـرّ ئی مان کت و گوئشت ئی : « پی-پی-پی ، پی -پی ! من هم جوانی ءَ بانگ دات ! منا هم شاباش بات ! » . همے وهد ءَ لـَمـُش گِپت و آپ ءَ کـَپت . چـُش :
 

  

     آپ ءَ پـُـگـُٹے _ پـَگـُلے _ هست ات . پـُـگـُٹ آئی ءِ وَت گـَلایی و کـَپگ ءَ دیست ، آئی ءِ سَرا کـَند ات : « ها-ها-ها ! ها-ها-ها ! تئی و کـُروس ءِ گـَپ زمین و آزمان ءِ گـَپ انت .
      پـُگـُل چـُشینے ات : 




      همے وَهد ءَ ، چیپـَل ءِ مات تتک ، چیپل ئی اَمبازاں گِپت و لـَباس کنان بیت . چـَش :

http://www.bankreceptov.ru/skazki/skazki-0035.shtml
      به این متن میتوان یک یا چند رسم دیگر نیز اضافه کرد .در جایی که رسم ها آورده میشوند ، جای خالی و فاصله گذاشته است .
      
      در جای خالی اول میتوان از یک جوجه که از تخم بیرون می آید استفاده کرد ( از متن نوشته چنین توقعی وجود دارد )

پـــیــــل ماں سهدارانی پارک !

پـــیــــل ماں سهدارانی پارک !

( په کسانیں و زهگجاهی( کودکستانی ) چکاں ! )

یک گرم و جَلیں گرماگی روچے ، پیل ءِ چک ایوک و سَک بور ات . پگری کت که سهدارانی پارک ءَ بروت

« اوداں چینچو هَیرانی سهدار هست انت! من پیکه آهان بگنداں » ـ پیلک پگر کت .

پیلک شت سهدارانی پارک ءَ و هیران بیت : چینچو باز سهدار انت و هرکجام زاتے انت . په راستی آ هیران بیت وهدے که  مٹوی دیست ۔ گوئشتی :


Слон в зоопарке

ـ تو چونیں رنگ په رنگینے ئے !

پدا آئیا گوج ـ پاگاس ـ ءَ دیست .


Крокодил и змея в зоопарке

ـ تئی چونیں مزنیں دَپے ! ـ پیلک هیران بیت .

دیمتر ءَ ماں درچکانی شاهڑ و ٹالاں ، مزنیں و دراجیں مارئ دیست :

ـ تو چونیں دراجینے ئے ! ـ پیلک گوئشت .


жираф в зоопарке

وهدے که پیلک دیست که ژراپ ءِ چونیں دراجیں گردنے ؛ آ چه هیرانی نِشت .

رندترءَ پیلک کسانکیں هِرّکے دیست :

ـ تئی پشت چون جَهل و برز انت ! دو کوهانک اِت پــِر انت !


верблюд и черепаха

کاسلونکی دیست که وتی  لوگی  پشت ات . پیلک پگر کت : « سرجمیں سهداراں هیرانی دابے انت ، بلئے منا چیزے نیست که کسے ءَ هیران بکنت ! " چو دلگران بوت و لوٹتی که لوگ ءَ برگردیت  .


Слон в зоопарке, сказка с картинками для малышей
وهدے که چه سهدارانی پارک درکپگ ات ، وتی شبینی ماں آدینک ءَ دیست و په گــَـل و شاده ءَ کوکاری کت :

ـ اے چونیں وَش ڈولیں لوسے که منا هست !

چو آئی ءِ دلگرانی و بوری گوئش ئے که نبیتگین اتنت !

ترینوک : کریم بلوچ ـ تهل

( کـُروس و روباه )

چـُــکانی دیوان                                                            تـَرینوک : کریم بلوچ _ تهل

                                              سـَـهدارانی سـُهـل
                                               ( کـُروس و روباه )

          مـُرگانی مـَزنیں ڈگارے هست ات که جنگل ءِ کـَش ات .بازیں ماکیان و کروسے ماں اے ڈگار ءَ هست ات ، یک روچے یک شـُدیگیں روباهے ءَ پایست _ لوٹ ات _ که گوں کـُجام پـَندلے همے ڈگار ءَ به رؤت و کجام ماکیان یا کـُروسے ءَ شکار و وتیگ به کـنت .
          شـُت و شـُت  تا که ڈگار ءِ آسنی پـَلّاں رَست . مـُرگاں گوں روباه ءِ گندگ ءَ تتک و پورّ اِش کـُت  و شُت انت و یک کروسے  ، یک درچکے ءِ ٹـالے _ شاهلے _ ءَ پـورّ کـُت .
          روباه گوئشت : من شمئی وَش زیمَلیں گـُٹ ءِ توار ءَ اشکت ، پر همیش ءَ نزیکتر آتکاں که گهتر شمئی آواز ءَ به اشکناں . نون تو پرچا درچک ءِ شاهڑ ءَ نشتگ ئے ؟
         کـُروس گوئشت : من ءَ چه تو تـُرس ایت . په همیش ءَ درچک ءِ بـُرزگ ءَ نشتگاں ، ادان چه تو من ایمن اوں .
          روباه گوئشت : زانان _ دَنـا _ تو نه اشکتگ که سَهدارانی بادشاه هـُـگم کـُتگ که هچ ساهدار ءَ اجازت نیست انت ، آدگه سـَهدار ءَ تاوان بدنت و زُلم به کنت .
          کروس وتی گردن ءَ دراز کت و دور ءَ چاراں بیت .
           روباه سوج کـُت : تو تام _ کجام _ هند ءَ چارگ ئے ؟
           کروس جواب دات : چه دور ءَ سَهدارے همے نیمگ ءَ تـَچان ءَ پیداگ انت ، لونجیں گوش و دراجیں دُمبی هست انت ! نزاناں که کـُچـَـکے یا گـُرکے !
            روباه گوئشت : اے داب ءَ که تو گوئشگ ئے ، مَزنیں کچکے اِے نیمگ ءَ پیداگ انت . گـُڑان زلور انت که من چه ادان به تَچاں .  
            کروس گوئشت :دَنا _ زانان _ تو نگوئشت که بادشاه ءَ هگم کتگ که هچ ساهدار ءَ اجازت نیست انت که آدگه سهدار ءَ تاوان بدنت و زُلم به کنت ؟ گـُڑان تو پرچا تُرسگ ئے ؟
          روباه پسو دات : تُرساں که اے کچک هنگت بادشاه ءِ هگم ءَ نه اشکتگ ! و چه اودان تتک و کروس چه روباه ءِ بیم و رَهَز ءَ چـُـٹ ات .

                            ********************************
                                            **************

                                            هـَــــــر و گـُــــــرک


        روچے ،  هَرے چـَران ات و چه ڈگار و مردماں دور بیت . اناگت ءَ یک شـُدیگیں گـُرکے وَدِی بیت که دنتاناں دُرُشگ و ‍زُبان ءَ لیسان ات . هَر سـَـک تُرس ات . بلے پگر کنان بیت که چون وتا چه گـُرک ءِ چــِـٹ ءَ به چـُـٹینیت . پر چا که گرک ، آئیا یک زَنب و دَپارے کـَـنـَـگ لوٹـَگ ات .پگر ئی کت و لنگاں بیت و یکے چه وتی پادان ءَ ، ڈگار ءَ کـَـشاں و زَبـَـرّیناں بیت .
        هـَر گوں کـِٹ و پوش گـُرک ءَ گوئشت : واجهیں گرک ، منی پاد ءَ تیزیں چیزے بُرّتگ که تاں هنون منی پاد انت ، چه شما دَزبندی کناں که منی پاد ءَ بچار ات .
        گرک که هَیران بیتگ ات گوئشت ئی : من پرچا تئی پاد ءَ بچار اوں ؟ من هنون ترا ور اوں !
        هر گوئشت : زاناں که تو من ءَ ورئے ، بلے اے تیزیں چیز که منی پاد انت و منی شزا کتگ ، بیت که تئی گـُٹ ءَ بند به گیپت و ترا گـُٹ تروس بکنت .
         گرک ءَ پگر کت که هر وا راست ءَ گوئشیت . گڑان هـَر ءِ لنگیں پادئی چـِست کت و گوئشت ئی که بـُرّوکیں چیز تام هـَند انت . من که نگندان ئی ؟ گڑان وتی سرئی ، هـَر ءِ پاد ءَ نزیکتر کت که شـَـرّ و جوانی ءَ بچار ایت .
        هـَر که گـُرک ءَ سَـگـَر ءَ نزیک دیست ، هَنچیں کون پــِـرتی کت که آئی ءِ هر دوکیں پاداں ، گرک ءِ دپ و دیما لـَـگِـّـت انت و گرک ءِ سرجمیں دنتان پـُرُشت و رتک انت و چم چه درد ءَ بند و کور بیت انت و هـَر سـَـرّاں چه هـَند ءَ تتک و دور بیت . گرک سک گرم گپتگ ات ، بلے دپ و دیم ئی هون پُرّ ات و هچ جاه ئی نه دیست

گــُــوراگ ءِ بادشاهی

گــُــوراگ ءِ بادشاهی

( پـُر مِهریں و پـُـلیں بیل و برات ڈاکٹر موسی ءِ نام ءَ )

گوراگ ءِ بادشاهی
ماں پل باگے مدام هست ات بهارے

سروز و شاده و مهر ءِ تـَوارے

کـُلـی و شانتل و کـَـوگانی آواز

هزار رنگ و هزار زیبانی هارے


ریٹیٹـَک دُمب چَنڈاں چَش که سیسوگ

کـُلی ءِ داب سرمست و هدوک اَت

زمین ءَ چـَرز و نمبیکانی رُمب هم

چو طاووس مٹوانی رَند رَوک اَت


نه بانز و شاهبانزے هست ات اوداں

نه تـَلک و دام ، نے بند و مَلامے

پگاه ءَ کوکوانی وش توار ات

روچ بچکندے گوں دات هم سلامے


سلیمان مـُرگ و کونجانی گـَلـَگ هم *- کونج:اسپیتیں دراج پاد و
دراج گردنیں مُرگے که پارسیءَ" لک لک "ءَ گوئشنت ئی .

گوں بـَٹ و ماهیگ واراں هست اتنت بیل

پلپلیشت و سُهر گوئرجگانی سپاه هم

په بوم ءِ نرم بالی بیتگ ات هِیل


مدام چِرتِک گُـُوَنِکان ءَ ماں گوانک ات

هُشتِرمُرگ هم پیلیگ ءَ په ناز ات *- پیلیگ : پیل(فیل) ءِ داب.

کـَپـیـنـجر ساز جنان ات سَبزگاں ماں

نه لاشوارے اتت اوداں نه باز ات *- اَتت : هست اَت .


زبادانی وا انتر سار ءَ مست کـُت * انتر : " عطر " .

چه پُلانی سپاه ءَ زید ات وَشّیں * سپاه : زیب . وَشرنگی .

چه سبزگ و درچک ءِ وش ندارگ

بهشت ات تاجگیں و رنگ کـَشـیں ٭- کـَشیں:کاشیں.کاش سبز و وش رنگیں
کاهے ءِ نام انت .


بهشت ءِ جـُلّ ات گِهتـَگ چیر زمین ءَ

نه تـُرس ات نے که ڈکالانی وابے

هــمـــے مـُـرگانی مِـهـرانی دَوار ات

په مُرگ شاه ءِ گچین ءَ جُهد بیت دابے


کونج ات بـُرز بالاد ، دراج گردن

پـُٹ ئی اِسپیت و پراه بال هست ات بے مَٹ

کدوگ ءِ بَندگ ءَ اُستا ات ، زانتکار

شکار و شاده ءَ هست ات پـُر کـَٹ


نه شاهی په هدوک ات کونج نه میری

چه زانت ءَ هست اوں گوئشتی کم بزانت من

په شاهی زانت لوٹـیـت و اُلـُس هـــم

په شِیری و زَهم جـَنی هم کس مَزانت من


بوم وا گران جان ات ، گران ات گوشی

سَلاه و شَور ءَ همراه ات تمان گوں *- تـَمان : پـَهـک . سرجَم .

نه لوٹست ئی اُلـُس ءِ واجـهی کـَد *- اُلـُس : مردم .*-
لوٹِستن : پایستِـن. لوٹـِتـِـن.

وتی گوش ءِ گرانی ءَ کـُرت ئی نیمون


طاووس گوئشت : منی گوں بادشاهی

مدام رنگ من کناں مهر ءِ جهان ءَ

شما را پیش داراں شـَـرّ رنگی

اگں که لِلّ و چـَچ اوں چه زبان ءَ


مِٹو گوئشت : شما را من زبان باں

شما را کِسّهاں بازیں گوئشاں من

اگں بالاد و بال اوں وَس چو کم انت

شما را پَنت و گپاں سرکناں من


کپینجر گوئشت : چے اِے بادشاهی

نزاناں من چُشیں هوڈیں هبر هِچ

دراهیں مُرگ آزات انت و آجــو *- آجو : آزات .

چه شاهی من نباں هچ داب سرکِچ *- سَرکِچ : سرپَد .سرکچ وارتن : سرپد بَیَگ .


ریٹیٹـَک وَٹ وَٹ ءَ چو گوئشان ات

نه گالے گوئشت کرت ئی ، زانت نے کس

زبان ئی هَرّگ ات و گـُٹ ئی بَؤر اَت *- بـَؤر : زنڈ .

چه زانت و زانگ ات دور ،هست ات بے وَس


سلیمان مُرگ نشت ات چُپ و بے موچ

جهان ءِ نے هیال ئی هست ات نے کار

اگں زانت ءَ چه پُرّ وهست ات وَش تران

نه لوٹست ئی که سرانی بیت باپار


چَرزانی رواج ات نرم و آرام

چه شاهی ءِ هبر پهک بے تران ات

نزانت ئی بادشاهانی هدایی

کجام تیر ات ، کجام تیر ءِ کمان ات


دارتل پاچگ ات دار و درچکاں ٭- دارتـَل : دار کـُـٹ . " دارکوب" .

چه کار ءَ ژَند و گار ات وتی هیالاں

نه شاهی ءَ په هُب ئی هست ات نے زانت

ڈهُلّی و چو ڈاکٹر شانت ئی بالاں


کـَؤگ وتی رواج ءَ مَست و نام ات

نه لوٹست ئی هدایی ، بادشاهی

وتی ڈولداریں چم و سُنٹ ات بے مَٹ

نه لوٹست ئی کماشی ءِ کماهی


کـُلی ءَ سازگری ءَ مَست کرت ات

چو گـُٹ ئی ساز ءِ داب ءَ دلکش و وش

وتی مهرانی بنگیج کرت ات آزمانک * آزمانک : " قصه " .

نزانت ئی بادشاهی ءِ گـَر و هـَش


نه نـَمبیک زانتکار ات ، جـِنگ هم نه

نه بَٹ و نے کپوت و ٹی ٹی هم نه

نه چاهیک جُهدے کت په بادشاهی

نه کیکانژ و پلپلاسی لوٹ اِت بیت شَه


گـُوَراگ ات وتگـَلا و هوڈ زاتیں *هوڈ : پوک . نابزانت .

وتا دنیای ءِ زانوگر گوئشان ات * وَتا : وتا را .

نه سَنچ ئی هست ات دنیا ، نے بهارے *- سَنچ : " احترام " .

هُدای ءِ نام ءَ ربالوئی جُشان ات * ربالو : پیگـُمبر .


بهار و شاده ءِ هم مِنـّه وار ات !

بهشتی په نیادان ات هدوک ات !

مــُـدام آجویی ءِ گپ ات زبانی !

په زانت و رُژن ءِ گپ ءَ سکّ زروک ات !


بٹاکاں نه که کیکانژ مَٹ ءَ بیت ئی

نه مِٹـّو ، نه که طاووس وَش نماییں

سلیمان مُرگ نِشت ات کِرّ و نیم ءَ

گوراگ پوتاری دروگ ات وت گلاییں


هـُدا ءِ وتسیاد ءَ زانت ئی وَترا

چه ربالو ءِ پئوج و لشکراں هم

ناکوّاسیں په مُرگاں پَهرے ات اِے

نزانت اِش چو سُچ انت وَت اِشکراں هم


په جَـٹـّاں بیت دروگ گر راست و علمے

نزان انت چو وتی هم نیک و بد وَت

دروگبند بیت سوبیں هم که وهدے

دگه روچے سَڑ انت ئی پوت چه شَت *- سَرگ : بـُـرَگ .


گوراگ اِش سَر وتی و بادشاه کـُت

گوراگ ءَ وَت گـَلا و هوڈ زاتیں

گوں زانت و راستی اَت پَهک چَپ و نا راست

تهاری ءَ لوٹگ اَت سَدسری چاتیں


گـُوَراگ ءِ واڑ که مُهر بوت باگ ءِ مُرگاں *- واڑ : باریگ . وار .

چه مـُرگاں سَر وتی زانت زات و جاه ءَ

هـُدایی داد ئی زانت وتی بادشاهی

چه آزمان رَستگ ئی ،گوئشت چه هُداه ءَ


کس ءَ گـَپ و هَبر ءِ موه ءَ ندات ئی

په گپے دِرَنجت ئی هر زات ءِ مُرگاں *- دِرَنجـِتِن : لونج کـُتـِـن .

لُڑینت و پوست ءَ سِست ئی هر زبان دار

په تیر ءَ سُپت ئی هر مُرگ چه سُرَگاں


شموشت انت ئی وتی پیشی هبر پَهک !

هَبر بیت جُرم و باگ هم چو مَلنڈ بوت *- مَلـَنـڈ : " مَسخره " .

دراه باگ بیت پریشان و دراه مُرگ

چه بُود ءَ کَپت و زِند اِش چو کـَلـَنـڈ بوت *- کـَلـَنـڈ : نا سرجم .
پُـرُشتگ ( هیران و دیوال) .


گوراگ ءِ بادشاهی ءَ گوں گوراگاں

په سَر زُرتگ جهان چه کوارّ کوارّ ءَ

نه وَش بیت اِش دگه گـَپ و هَبر هِچ

زبان اِش نال دات و زهر مار ءَ


جهان اِش سیاه لوٹ اِت سیاه و ژولّ هم * ژولّ : تـَهار . سَک تهار .

نه پگر و نئیکه رَنگ و شاده هم هِچ

هُدا اِش سیاه ءَ زانت و وتا هُدا ءِ

گچینی زات و ربالو ءَ چه سَرکِچ


کِساس چه گوئستگ ات هم جَؤر و زور هم

پریشان باگ بیت و پُـلّ سُرپت انت

نه مـُـرگانی تــَـوار و شادهے مَنت

دلاں بیم شانت و سیاهی باز رُپت انت


پدا باگ ات نه پُلّ ، موتک ءِ توار ات

چو ننگر و تـَمـردانی سَر شکار بیت * تَمَرد : " یاغی ".

گوئش ئے ڈکالے آتکگ، مُلک مُرت ات

گوراگ ءِ بادشاهی ، مَؤت نهار بیت *- نهار : هـَژدها .


نه چـُـکّ و چــوکــوانی بیت پـَجـّے

نه کـُوَهن و پیر مُرگانی سَلاه شـَـؤر

گوراگ وتی چوکواں گوں مَست و سرزور

زراب اَت ، مَؤت و هونءِ بیتگ اَت هَؤر


دگه پگر ءِ گوراگاں هم نه بیت پَجّ

اگں دیم اِش سیاه ات چو که شاه ءَ

هما بیتگ گوں آیاں : تؤبه تؤبَه !

سَر ءِ سار اِش شُتگ یا گِپت اِش ساه ءَ


کـُلی ءِ سازیں گـُٹ هم بے تـَوار بیت

نـَلی توتانی دَپ سُرُپاں چه بند بیت

چه مِٹـّو چَم اِش کـَشّ اِت و زبان هم

چه طاووس دُمب اِش بـُرّت مَؤت رَند بیت


کـپـوتاں لـَڈت اِنت و شانتلاں هم

مُجانی وَهد و باریگ بیت و شپ بیت

تهاری مانشانت و بیم ءِ دَؤراں

دلاں اُمیت لـَرز اِت ، دل وا ٹــَپ بیت


هُدا هم ماں مُجاں پَهک بیت اندیم

شپانی بادشاهی مَؤت ءِ دَؤر انت

پُرُشت انت واهگانی تیزیں بانزل

گوئشے مَؤت انت سوبیں،بیم ءِ هَؤر انت


سیاهی مانشانت و بیت گوریچ

گوراگانی مدام آواز و گوانک ات

مـُـرادانی کلات ات بـیـتـه بـیـران

سیه کارچ ات که زوراکانی لانک ات


چشیں زُلمانی سَگــّـگ سَکّ گران ات

چه سَگّ ءَ گوئستگ ات هم جَؤر و هم زور

سروز و شادهانی گوانک بیت گار

کسے ٹـَپی ، کسے زرد ءَ چه بیت دور *- دُوٌر:ٹـَپی.*- زرد:سُدّ. "وجدان".


اگں ترس ءَ چه چاریگ بیت چار کس

نه دَؤر ءَ داشت کن انت گوں تـُرس بے وَس

زمانَگ پـِٹ ءَ کـَنت اش مَؤت ءَ کیت گـَس

په پـَـدریچ کـُنـّتی بَنت ، شرم بنت بس


بَگا مَؤت ءِ چه تـُرس ءَ زور ءِ بنت یار !

نه شرم دار انت چه راج ءَ نے وتی سار

کن انت تیز مَلکموت ءِ زَهم و کاٹار

چو پَٹ انت ماں پُراں هاکاں کتگ گار !


وَسانی ایرجَنئگ بارے گرانیں

مدامی پــِٹ و نالت هست ردیں کار

دلانی بادشاهی کــَـد نه کنت زور

په زند ءَ هست گران و هست سیه مار


تبه کنت زور و جبر هم مردم ءِ وَس

پروشیت بانزلان ءَ هم مـُراداں

مدام پوتاری بیت زانتکاری ءِ جه *- پوتاری : هُشکیں گپ و بـَٹــَاک .

چه زند ءِ دیمرئی پُرش انت پاداں


نه گار بیت هـُبّ چه زند و زندمان کـَد

نه شیپاک داشت کنت پگرانی هـُلّ ءَ

بدل وهد و زمانگ بیت و مردم

نه زند هم داشت بیت روباهی جـُلّ ءَ


گوراگ ءِ بادشاهی بے بهار ات

مدام موتک ات مدام مَؤتانی جار ات

هَمُک وَشّی و شاده بیت جُرم چو

په زانت و زانگ ءَ هم سیه لوار ات


نه مَنّ اِت باز کس اے بادشاهی

بهاراں باز کس په مُژده وار اَت

نه بَنداں ترس بیت اِش ، ساه ءَ هم نه

په آجویی وا باز کس هِـیـلدار ات


گــوراگ ءَ په وتی هـــم بادشاهی

چه کُشت وکوشءَ داشت انت نے کدیں دست

په بیم ءِ آرگ ءَ دُرُشت انت سران ءَ

چه ترس و بادشاهی بیتگ ات مَست


نه مَنّ اِت نے گوراگانی زراب باز

نه ترس اِش داشت بیت و بیم چه مَؤت

دل ءَ زان انت که کـُٹیت شپ سیاهیں

گوراگ لـَڈ انت و گوریچ سیه شپیں رَؤت


شـهـیـد بیت انت بیلاں باز اِے راه

مان بنداں پُرُشت و بے رنگ بیت باز کس

هزار دابیں رنج و لـَٹ اِش سَگ اِت

اُمیتاں په گـُلـیـنـاں مُرته بے وَس


سلام اوں په شهید انت په شهید بیل

هما اِستار که ڈیوا چو بَلان انت

په آجویی ، په زانت و زانتکاری

تَهاری بَید آهاں اِے جهان انت


جهان اِش نے شموشیت نے که راج بیل

هما جُهدکار که مِهراں په زران انت

هما پـُلـّیں شهید که ساه اِش سِست انت

په راج و باگ ءِ گِهبودی مِران انت


نه مَنت انت ماں جهان زور بادشاهاں

نه مان انت نیں هم پُلـّیں جهـان ءَ

زمانگ نوک بیت و نوک هر روچ

نه جـَلّ ایت زور هم دَؤر و زمان ءَ


جهان ءَ دیسته هم باز نرم گواراں

سَمینانی کـَهیب و ناز ءِ بُـوّاں

جهانی نود که کیت چه «مکران زر»

زبادانی گوں سَه ساچیں جـُوّاں


گوراگ انت یا که مُلآّ بـِلّ به بنت مَست

نه مَستی کار دنت و ره نشان بیت

سیاهی هم شپانی بیت بامــگــواه

گوراگانی هم وَهد آهر زمان بیت


پدا چاهیک ءِ کوکو بیت باگ ءَ

کـُلی ءِ بیت وَش گـُٹیں ساز هم

پدا چَرزانی چـِر چـِر ءِ توار بیت

پدا سیسوگ ءِ سرمستی ءِ گواز هم


نه تُرس بیت چـِرتکانی چه گوراگاں

نه مِـٹــّو بند کنت شهدیں زبان ءَ

نه طاووسانی وشرنگی بیت جُرم

نه پُلاں بیم زور ایت چه بـَـدان ءَ


بهار ءِ رنگ ءَ بیت انت زند و باگ ءِ

مــرادانی کلات بـنـت شات و آبات

وَسـانی بانـزُلاں بَنت وَیل و آجــو

چه ترس و چه گوراگاں بنت آزات


مُراد ءِ دَهل و تـُهم بنت جنگلے هم

مئی شاده ، مئی لوٹانی جُهــد په

وَسـانی بانــزُلاں ما بال بـَـنــداں

به بیت آبات و وشنام زند ءِ ره چه


جهان ءِ نیک مَنـّی نیک بیت بیل

ستا بیت جُهدکار ءِ ، زانت ءِ بیت هِیل

نه بَند کن تو مــراد ءِ بانزلاں کـَد

مراداں په وتیگاں پروش تو جیل


رَدی بیت زندمان ءَ ، چـِست و کـَپـت باز

سـَـڑ انت سورگ و ریدگ بَـنـت چو داز

چه هر گام بیت زانت گیش، پَچ بینت راز

به زور انت واهگاں هم دورتریں گواز


دل ءَ جَزماں که کـَٹ اوں سوب ءِ جُهد ءَ

مئی پـُـلـبـاگ بـیـت انت شاده ءِ سـُـور * سُور : شاده . " جَشن " .

نه مــانـیـت جــَـٹ و هــوڈانی نـشـانی

چه زُلم و زُلم کنوک مئے زند ءَ بیت دُور



کریم بلوچ _ تـَهـل

2011 ءِ مارچ
آدیسه _ آستاخانف

٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
***********************


بلوچی ءَ لهتے مـُرگانی لهتے نام


بانز

بـَٹ

بوم

پلپلاسی

پلپلیشت

توتان نـَلی

تیتان نـَلی

ٹـِی ٹـِی

جـِنجـِشـک

جـِنگ

چاهیک

چـِرتـِک

چـَرز

چوکو

چیپَل

دارتـَل _ دارکـُٹ

ریٹیٹـَک

سبزیں کپوت

سیسوگ

شاتو

شاهیمَک

شپ پر

کانگشک

کپوت

کـَپینجـِر

کـُروس

کـَؤگ

کنگ

کونج

کِیکانژ

گـُـوَراگ

گوئرجگ

لاشوار

ماکیان

ماهیگ وار

مـِٹـّو

مـُرگ سلیمان

نـَمبیک

هـُشترمُرگ

کلاه ءَ گوک وارت !

کریم بلوچ _ تـَهـل                                     اِشکُتگیں آزمانک

                               کلاه ءَ گوک وارت !


        گوئشنت که روچے دو مردم ءِ نیام ءَ اڑاندے ( جنجالے ) بیت و اڑاند ءِ سرا جنگ بیت انت . یکے هَستگار و سیریں مردمے ات که نیزگاریں مردمے ءِ ڈگاری چیرجَتـَگ و واهُندی کتگ ات . دوئیں مرد ءَ مردم سِـیـلینت و جتا کت انت و گوئشت انت که ملا ءِ کِرّ ءَ په شَر ءِ جـنـَگ ءَ برو انت .

       دوئیں مرد په آهانی شر ءِ جَـنـَگ ءَ ملای ءِ وَٹ_ کـِـرّ _ ءَ شُت انت تاں که آهانی جنجال ءَ به گیشینیت و داد ءَ حقدار ءَ به دنت .

        نیزگاریں مرد ءَ جوانیں کلاهے وام کرت و په واجه ملای ءَ بُرت و وتی شکایت ئی پیش کرت  و چه واجه ملای ءَ دَزبندی ئی کت که آئی ءِ ڈگار ءَ که سرجمین مهلوک زانگ انت که همایی ءِ جند ءِ مِلک انت ، همایی ءَ دَیگ به بیت و واجه ملا په راستی وتی شر ءَ به جَنت .

       واجه ملا گوئشت :

       - میریں بلوچ دلجم بئے که من هبر ءَ په حق ءَ گوئشاں وا چونائیا من وت هم زانگاں که اے ڈگار تئی میراث انت ، تئی حق چون چه تو پُلگ و بَرگ بیت ؟...

        کترهے ءَ رند هستگاریں مرد هم گوں شیری گوکے واجه ملای ءِ دروازگ ءَ اوشتات و دست و دروت ءَ چه رند شیری گوک ءَ ملای ءَ دات تاں ملای ءِ چکاں شیرے وارت بکن انت . رند ءَ ملای ءِ دیوان ءَ نشت  و چه واجه ملای ءَ پهلّی ئی لوٹ اِت که چـِد و پیش واجه ءِ سلاماں نیاتکگ ، بلے همے زیتاں وتی مال ءِ دَهیـَک و پنچیـَک ءَ الّم کـَشّ اِیت و په واجه ملای کاریت .

        ایدگه روچیں ، ملای ءَ په نیزگار و هستگار ءِ شر ءِ جـَنـَگ ءَ مردماں مُچ کت و چه نیزگار ءَ ڈگار ءِ سَـنـَد و کاگد ءِ لوٹ ءَ کت تاں پـَدّر به بیت که اے همایی ءِ ڈگار انت .

        نیزگار ءَ گوئشت :

        - چون واجه ملا ؛ اے ملک ءَ زانان _ دَنا _ کسے ءَ ملکیت ءِ کاگد هست انت که منا به بیت ؟...

        نیزگار ءِ هبر هنگت نه کـُـٹـِتـَگ ات که ملا آهانی شَر ءَ جَت و گیشینت که ڈگار هما هستگار ءِ جند ءِ ڈگار انت و نیزگار ءِ هُشکیں بُهتام انت ...

         نیزگار ءَ گوانک جَت :

         - واجه ملا زانان تو مردماں جُست کت نه کن ئے و زانان شمئی هزگاریں - هستگاریں - مرد ءَ کجام کاگدے هست ؟

         ملا پسّو دات :

         - بلوچ من ترا پول کت ، ترا کاگد نیست انت ، همے په منی شَر ءِ جَـنـَگ و گِیشینگ ءَ بس انت.

        نیزگاریں مرد ءَ دل داشت نه کت و کوکار ئی کت :

        - واجه گـُـڑاں منی کلاه ءِ گـَپ چے بیت ؟

        ملای ءَ پسو گردینت :

        - کلاه ءَ گوک وارت !

                                   

 

بـَـکــشــوکین دِرَچــــک

چـُـکانی دیوان                                                                 شل سیلور اسٹاین
----------------                                                                 --------------------  
 تـَرینـــــــوک :                                                                    کریم بلوچ _ تهل

                                           بـَـکــشــوکین دِرَچــــک


       کــُــوَهنیں زمانگاں ، یک سـوپ ءِ دِرَچکے هست ات که هر روچ یک کسانیں بـَـچـَـلـُـکے آئی ءِ بـُن ءَ آتک و لـَیب و گوازی کـُـت .درچک ءَ سر کـَپت و گوں درچک ءِ پـُلاں پر وتا تاج و پاگ ئی جوڑ ءَ کـُت . چه آئی ءِ ٹـال و شاهڑاں وتی لونج ءَ کـُت و گوانز ئی وارت . وَهدے که بـَر ئی رَست انت ، آئی ءِ بَراں سِنداں _ کـَـرّاں _ و وراں بیت .
       وهدے که ژَند بیتگ ات ، آئی ءِ ساهگ ءَ وَپت و آرام ئی کـُت .
       درجک ءَ ، بَچلک دوست بیتگ ات و بچلک هم درچک ءَ باز وَش ات و درچک چه اے هبر ءَ سَئیگ ات  . وَهد گـُوَزان ات و بچلک رُداں و مَزَن بیان ات و درچک گیشتر تهنا بیان ات .
       یک روچے بَچَلـُک که نین نوک ورنا اے بیتگ ات ، درچک ءِ کـَش ءَ آتک . درچک وش بیت و گوئشت ئی :
        - بیا لـَیب و گوازی بکن و چه من سرکـَپ و بُرز به بئے !
        بلے بچلک گوں بـَـژنیگیں توارے پسو دات :
       - من نین مزن بیتگ اوں ، من نین لیب و گوازی ءَ نکناں ، منا زَرّ پکار انت  . بارین تو منا مَدَت دات کن ئے ؟
       درچک جواب دات :
       - منا زَرّ نیست ، بلے تو توان ئے که منی بَراں بها کن ئے و پر وَتا زَرّ وَدِی کن ئے .
       نوک ورنائیں بَچَلـُک وَش بیت . سوپ ءِ بَری یکجاه کت انت و شُت تا که بها اش بکنت و درچک اپدا یک و تهنا پَشت کپت .
       بازین وَهدے گوئست . دگه بَرے بچلک که هنون ورنا اے بیتگ ات ، آتک . درچک چه آئی ءِ گِندَگ ءَ وَش بیت . بچلک بلے باز دیم تَهار و تُرُپش ات .
       درچک گوئشت :
       - تو چیا دلگران ئے ؟ بیا و لیباں کن و وشدل به بئے !
       ورنا جواب دات :
      - چون من وَش دل به بیاں ! من لوٹان که سِـیـر _ آروس _ بکناں و منا لوگ پکار انت .
       درچک گوئشت :
      - منا لوگے نیست که ترا بدیاں ، بلے تو منی داراں گوں ، پر وتا لوگے ٹـَهینت کن ئے !
      و بچلک درچک ءَ گـُـڈ ات و بُـرّ ات و پر وتا لوگے ٹــَـهینت . و درچک وَش ات که ورنا ئی کمک کتگ .
      بازین سالے گوئست . یک روچے پیشی بچلک که هنون کماش و پیریں پیرمردے بیتگ ات ، درچک ءِ بُنڈ ءِ نَزیک ءَ آتک .
      درچک ءِ بُنڈ ، پیریں پیرمرد ءَ پجاه آرت . توار ئی کت :
      - من بژنیگاں که منا هچ دگه چیزے نیست که ترا بدیاں . تهنا منی پیریں بـُـنڈ انت که پَشتکپتگ انت .
      پیر مرد گوئشت :  
      - منا هچ چیز پکار و گـَـزَر نه انت . تهنا من باز ژَند بیتگ اوں  .
      درچک ءِ بُنڈ گوئشت :
      - بیا گـُڑان به نند ، درچک ءِ بُـنـڈ په نندگ ءَ جوان انت .
      پیشی بچلک و هنیگین پیرمرد درچک ءِ بنڈ ءَ نشت و درچک پدا وَش ات

نــَــتـُــرســیـں گــُــد دوچ





چـُـکانی دیوان                                                             گریم ءِ براتاں
----------------                                                          -------------------  
تـَرینـــــــوک :                                                             کریم بلوچ _ تـَهـل
    
                                      نــَــتـُــرســیـں گــُــد دوچ


      هست ات یک گددوچے _ دَرزی اے _ یگبرے آ وتی گـُـد دوچی ڈکان ءَ کار کتگ و ژند بیتگ ات ؛ یگبرے وتی ڈکان ءِ دَروازگ ءِ نزیک _ نزینک _ ءَ جنینی آوازئی اِشکت :


Иллюстрация к сказке Храбрый портняжка




      - مربا ، په بهای ءَ مربا !

      گــُــد دوچ چه تاگ ءَ _ کِیکـَڑای ءَ _ سر کـَش اِت و توار ئی کت :

      - مهروانیں جَنین آدم ، بیا اِت ادان ؛ من شمئی مربایانی گِراک اوں .

      سودا کنوک وتی گِرانیں سَپت ءَ زُرت و چست کـت و چه دَرزی ءِ ڈکــان ءِ مــزنــیــں پَدَکانکاں _ پَدْانکاں _ کـَشّـاں و گــُــد دوچ ءِ ڈکان ءَ آرت انت  و گــُــد دوچ ءِ دیما وتی مربا و نباتاں ایر کت انت .

      گــُــد دوچ هم مربایانی یک یک شیشگان ءَ زُرت ، دپگر پاچ کت انت ، بو کـَشّـِت انت و آهر ءَ گوئشتی :

      - منا چه ایشی ءَ سئے چَمچه بدئے .

      بها کنوک چه ایشی که آئی چو کم زورَگ انت ، سَکّ هَیران بیت ، بلے نون چون ئی به کتیں ، مربای ءِ سئیں چمچه ئی دات انت و وتی سوداگری ءِ رَندا شـُت .


Иллюстрация к сказке Храбрый портняжка




     گــُــد دوچ گوں مربای ءَ نان ءِ چـُنڈے _ ٹـُـکرے _ ءَ لـَگاشت و چَرپ کت و چارپادگ ءَ اِیر کت .

      - هـَؤ ، اے پیرام ءِ کار ءَ کـُٹیناں ، گـُـڑان وَران ئی . _ گوں وتا هبر کنان ءَ گوئشت ئی .

      مربایانی بو ءَ چه ، چه هر نیمگ ءَ مَکِسک _ مـَـشّ _ بال کناں آتک انت . گــُــد دوچ زهر گِپت و مَکِسْـکانی گوانک جَت و نِهـِـرّ دات :

      - برو ات و گـُم بـَئـیـت .

      بلے مَکِسک آئی ءِ گپاں وا سَرپَد _ سوهَو _ نه بیت انت و انگت _ هنگت ، هَگـَت _ مربایانی بـُرزَگ ءَ بال کنان اتنت .

      گـَرمسَریں گـُد دوچ ، گدے آهانی نیمگ ءَ چَنڈینت ، چه آئی ءِ گـُد ءِ چَنڈپینگ ءَ هَپت مَکِسک یکجاهی مُرت انت و جهل ءَ ڈگار ءَ کـَپت انت .

      - هپت دانگ یکپارَگی ! هِچ وَهد چو نه بیتگ ! _ گــُــد دوچ گوں هَیرانی گوں وَت رَٹــان ات . _ سرجمیں دُگنیا _ دنیا _ پیکه ایشی ءَ بزانت .

     گــُــد دوچ پر وَتا نوکیں پوستی _ چَرمی _ سُرین بَندے ٹهینت و آئی ءِ سرا ڈلـَک ءَ نِبِشت ئی :

      « دَست ءَ یـگبرے چـَنـڈیت         هـَپتانی ساه ءَ بـَنـد ایت »

     گــُــد دوچ وتی نوکیں پوستی سُرین بند ءَ بَست و شُت که جهان ءَ هال به دَنت و پَریشی که پدا بــِرمه گـَرد ایت ، ٹــُکــُرے پنیر ئی هم زُرت و کیسگ ءَ کت . لوگ ءَ مـُرگـَلـُک ئی هم دیست ، آئی ئی هم گِپت و کِیسَگ ءَ مان کـُت .



Иллюстрация к сказке Храбрый портняжка



     شَهر ءَ چه دور پک گـُـوَرے ءَ ، گــُــد دوچ تـُرسِناکیں بَلاهے _ گـُرو * _ اے دیست . شُت و آئر ئی سَلام دات :

     - سِلامالـَیـک ، من رواں که دنیای ءَ پر وتا مال و مِلکتے وَدی بکنان ، بارین تو نه لوٹ ئے که منی همراه به رَوئے ؟

     بَلاه چه لاگر ، ڈانگری و کم جونیں گــُــد دوچ ءِ هبر کِـٹـِی کِـٹـی کـَند اِت و گوئشت ئی :

     - تو پیکه بد شانسیں گـَنوکیں مَردَلـُکے به بئے  !

     گــُــد دوچ آئی ءِ تهلیں هبراں نه مـَرّینت و تا وهدے که زندگ ات و ساه ئی هست ات جواب ئی دات :

      - بچار که منی سُرین بند ءَ چے نبشتگ ، گــُـڑان تو زان ئے که من کے اوں .

      بَلاه ، پوستیں سُرین بَند ءِ نبشتانک وَنت انت و پگر ئی کت که گـُد دوچ گوں یک دَستے ءِ چـَنـڈینگ ءَ ، هَپت مردم کـُشتَگ انت . هِچ داب ءَ باور ئی نه بیت که په گِندَگ ءَ چشین لاگر و هَڈی ئیں مـَردَلـُکے بتوانت چشین شهزور و زورمَندیں مردمے به بیت  . بـَلاه دِلا کـُت که گــُــد دوچ ءَ به چکاسیت . ڈونکے _ دوکے _ زُرت و هَنچی پــِرِهت _ پــِرِنچت _ که چه ڈوک ءَ آپ پــِٹ ات. و گــُــد دوچ ءَ گوئشت ئی :

      - تو اے کار ءَ کـُت ءَ نه کن ئے !

      گــُــد دوچ چه کِیسَگ _ کِیتو _ ءَ پَنیر ءِ ٹــُـکـُـر ءَ کَشّ اِت و هَنچی پــِرِهت که چه پنیر ءَ ، پنیر ءِ شِـیـر  چـُـرّ اِت انت .

      اے کار ، بَلاه ءَ په آئی ءِ ڈڈی ءَ دِلجَم نه کـُت . بلاه ، ڈوکے چِت و دور دور ءَ سَٹ اِت و گــُــد دوچ ئی گوئشت :

     - نین بارین وتا به چـَـکاس .

     - جوان انت ، مزنیں گپے نه انت ، گــُــد دوچ مـَنّ اِت . _ بلے تو وت دیست که تئی ڈوک آهر ءَ ڈگار ءَ کـَپت .
     
     گوں اے گـَپ ءَ آئیا چه وتی کیسگ ءَ مـُرگـُک ءَ کـَش اِت و آزمان ءَ بال دات . مرگـُک وتی آزاتی ءَ وَش و گـَل ات ، پـورّ ئی کـُت و آزمان ءِ دل ءَ ، چه چماں اَندیم بیت .



Иллюстрация к сказке Храбрый портняжка




     - نون اگں تو چشیں پر زور و شهزورے ئے ، بیا و کمک بکن که اے دِرَچک ءَ چِست بکن اوں .

     بلاه اے گپ ءَ گوئشت و مَزنیں بید ءِ درچک ئی پیش داشت .

     - بیا گوں دل ءِ واهگاں ، تو درچک ءِ بـُنڈ و چِرَکاں بزور ، من درچک ءِ شاهڑ و تاکاں زوراں که گِیشتر و گِران تِر انت ._ گــُــد دوچ جـَواب دات .

     بَلاه شـُت دیما و نه دیست ئی که چون گــُــد دوچ ٹــَـال و شـَاهڑانی نیام ءَ نِشت .
 چـُنت دَمان ءَ رَند ، بلاه گوئشت :

     - من دَمبُرتَگ بیا که یک دَمانے آرام به کن اوں .

     گــُــد دوچ هم هما دمان ءَ پیش چه ایشی که بلاه بگندیت ، چه درچک ءِ شاهڑاں ایر کـَپت و یک کسانیں شاهڑے ءَ گِپت تا که پیش بداریت که گوں بلاه همزور بیتگ و بلاه ءَ گوئشت ئی :

     - چو که من گِند اوں ، تو چو که تو وت پگر کنگ ئے ، زوراک و زورمَند نه ئے !

     آ شُت انت دیما تا که پیر 


peir ءِ دِرَچکے اِش دیست . جـَهلی دانگ اِش یا چِتَگ اتنت یا شَپــِتَگ اتنت . رَستگیں پیر تهنا هما بُرزیگیں شاهڑاں پـُرّ اتنت . بـَلاه ، درچک ءِ شاهڑاں جَهل کت و داشت تا که گــُــد دوچ پیر ءِ دانگاں به چِنت و به وارت . بلے وهدے که گــُــد دوچ ءِ باری _ باریگ _ بیت که پیر ءِ بُرزیں ٹــَـالان ءَ جَهل به داریت ، یگبرے که شاهڑ راست بیت انت و گــُــد دوچ ءِ جِند هما دمان ءَ بال کـُت و پیر ءِ درچک ءِ دومی نیمگ ءِ شاهڑاں لونج بیت .  بلاه گوئشت :

     - اُڑے تو پر من ٹالے ءَ هم داشت ءَ نه کن ئے !

     گــُــد دوچ آئیا پسو دات :

     - الـّم انت که من توان اوں ؛ من هاسکار چو درچک ءِ شاهڑانی گون ءَ بال کت ، بلے نون تو جهد بکن بارین تئی گون ءَ بیت .



Иллюстрация к сказке Храбрый портняжка


     بلاه جهد کت که چه درچک ءِ برزگ ءَ سِٹ به کنت ، بلے یکیں پادئی درچک ءِ شاهڑے ءَ بند گِپت و هما داب ءَ درچک ءَ لونج بیت .

     همے وهد ءَ بادشاه گوں وتی مردماں چه هَمودان گـُـوَزان ات ، تا که لونجیں بلاه ئی دیست پول ئی کت :

     - ادان چے بَیَگ انت ؟ شما چے کنگ اِت ؟

     گــُــد دوچ هما دمان ءَ باشاه ءَ سلامے دات و گوئشت ئی :

     - شمئی بادشاهی ءِ اجازت ءَ ، هچ هاسیں کارے من نه کتگ و نه کنگ اوں ، من تهنا اے دیهیں بلاه ءَ که مردم ئی تَنگ کتگ انت ، گِپت !


Иллюстрация к сказке Храбрый портняжка



     بازیں سالے اے بلاه ، دَمَگ ءِ مردمان ءَ دِلسیاه و دلتنگ کتگ ات . بادشاه هم ائیا اے کار ءِ بَدَل ءَ ، سـُهر _ سَونا _ ءِ کیسگے داد دات .

     اے هبر که چون نترسیں گــُــد دوچ ، تُـرسناکیں بلاه ءَ گِپتگ و بندیگ کتگ ، گوات ءِ داب ءَ سرجمیں دگنیای ءَ شِنگ و تالاں بیت . چو گــُــد دوچ نامدار ، ایمن و زَرّواجهے بیت و وتی زندمان ئی په وَش و آرامی ءَ دیما برت و په مردم نیکی کناں بیت . 

٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭

٭ - بــَــلاه :

         مری - بگٹی مردماں ، بــَلاه ءَ « گــَـوْر » ءَ گـوئـشـنـت . ماں بازیں جاهے وهداں « گرو » گوئشگ و کارمرز بیتگ که مرچاں شموشگ بیتگ و بیگواه انت و تهنا اے جمله ءَ من اشکتگ که « هنچینے که گرواں کـَید ءَ کـَنت » بزان هنچینے که نا کـتـگـیـنـاں هم کنت . مری بگٹی ءِ گـَـؤر ءِ برابر ءَ دگه گــَورے هست که مرچاں بلوچاں ، هندو و سکان ءَ گوئشنت . البت بلوچستان ءِ بازیں کوهنیں هدیره و قبر هست انت که باز دراج و مَزن انت _ دو متر و دو متر ءَ چه گیش هم بَینت په دَرور زابل ءِ خواجه کوه ءَ _ که بلوچ اش گـَورانی قبرستان ءَ گوئشنت .
        
       گـَؤر ، بلاه و گرو ءِ گالاں ، پهک په دِیه زوریں مردمانی باره ءَ کارمرز کنگ ، راست انت

پــِـشّــُـک و روباه

چـُـکانی دیوان                                                                ترینوک:کریم بلوچ _ تهل

                                             پــِـشّــُـک و روباه


          یک روچے یک پشکے _ گـُـربگے _ ،یک روباهے ءَ دیست . پشّـک پیش سلام بیت و جوڑ و ڈڈی ئی کــُت .
          روباه که باز گروناکینے ات ، پشک ءِ سلام ئی هم نه نه مـَـرّینت و په مـَـلـَـنڈی پشک ءَ چار ات و گوئشت ئی :
          _  اَو بـَـزّگ ! مـُـشکانی گـِـروک ! تو چون منی گون ءَ جوڑ و ڈڈی کن ئے ؟ بارین ترا کجام زانت یا هنرے هست انت ؟
           پشک گوں شرم و کـُـنّتی ءَ پسه دات : واجه من تهنا یک هنر و رنگانه اے زاناں .
           تئی هنر و رَنگانه چے و کجام انت ؟
           پشک گوئشت : واجه وهدے که کـُچـَـک منی رندا کـَـپ انت ، من سـِـٹ ءَ کنان و چه درچکاں بـُرز ءَ سرکپاں و وتی ساه ءَ رَکیناں .
           روباه کـَند ات و گوئشت ئی : تئی هنر همیش انت و بَس ؟ من سَد هـُنر ءِ واجهاں  . من ءَ تئی سرا بَزّگ ءَ بیت ، لوٹـاں که ترا پیش بداراں که چون گوں کچکاں دودیم به بئے .
           آهانی هبر هنگت نه کـُـٹـِـتـَـگ اتنت که یک شکاری اے گوں وتی کـُـچکاں رَست ؛ پشّــُـک دَلهار و زوتی ءَ چه درچکے ءَ بـُرز بیت و روباه ئی توار کـُـت :
          _ واجه روباه زوت کن . ادان ...
          تا که روباه کارے کـُت به کنت ، کچکاں آئی ءَ گپت ...
          پشک کوکار کت : چون واجه روباه شما گوں وتی سَدیں هنراں بندیگ بیت ات ! اگں منی داب ءَ  ، شما را تهنا یک هنرے بیتیں ، و وتی سرا اینچو گروناک ( مغرور ) مه بوتین ئے ، هنون بندیگ نه بیتگ اتــئے

جـَـلـَـشْـکـوکین مـُـرگ و شَهـکاڑ« واسیلیسا »



 چـُـکانی دیوان                                                                اُرُس ءِ گیدی آزمانک
----------------                                                                 --------------------
 ترینـــــــوک :                                                                    کریم بلوچ _ تهل

                            جـَـلـَـشْـکـوکین مـُـرگ و شَهـکاڑ« واسیلیسا »


       ماں کجام بادشاهی ءَ ، سی ڈگار ءَ هما دیم ، سیمی ڈگار ءِ بادشاهی ءَ ، هست ات یک زورمندیں بادشاهے .

       هما بادشاهی ءَ یک نشانگ جنے هست ات که نام ئی « شاباش » ات و باز پر زور و پر واکیں بور ئی هست ات .



Иллюстрация 1 к сказке Жар-птица...





        یکبرے نشان جنوک ، وتی بور ءَ سوار ات و جنگل ءَ په شکار ءَ روان ات . هنچو سر ایمنی و آسودگ ءَ راه ءَ روان ات که یکجاهے یک تنگه _ سـُـهر ، طلاه _ رَنگیں جـَلـَشکوکیں پـُـٹ _ پـورّ _ ئی دیست که چو آس _ آچش _ ءِ داب ءَ بَلیت !


Иллюстрация 2 к сказке Жар-птица...


       آئی ءِ زورداریں اپس گوئشت :

       - مه زور اے پـُـٹ ءَ ؛ اگں ایشی ءَ به زور ئے ، بازیں ڈکّ و جنجالے تئی دیما کیت !

       نیکیں ورنا پگر کناں بیت : « چون بارین پورّ ءَ به زوراں یا مه زوراں ؟ چون انت که بزوراں و به بران ئی په بادشاه ءَ ؟ بیت که اے پٹ ءِ بـَدَل ءَ منا جوانیں دادے به دَنت و کیا بادشاه ءِ داد پکار نه انت ؟


Иллюстрация 3 к сказке Жар-птица...



       نشانگ جنوک وتی اپس ءِ گپ ءَ نه زُرت . سـُهر رنگیں جـَلـَشکوکیں پـُٹ ئی زُرت و برت ئی بادشاه ءِ ٹیکی ءَ .

      بادشاه گوئشت :

      - منت وار اوں که تو پر منا سـُهر ( تِله ) رنگیں جـَلـَشکوکیں پـُٹے آرتگ ؛ بلے نوں تو برو و پر منا جـَلشکوکیں مـُرگ ءِ جِند ءَ بیار ! کارئے ترا داد ءَ دَیاں ، مه یارئے منی زَهم _ سـَـگار _ ءَ زانت و تئی گردن !

      نشانگ جنوک سک گرم گپت _ هـِژم گپت _ تهلیں ارس ئی شِیوَگ بیت انت و وتی بور ءِ نیمگ ءَ شـُت .

      - پرچا تو گریوگ ئے منی واهند ؟ _ اپس سوج کت .

      - بادشاه منا پـَرمات که پرائیا جلشکوکیں مرگے بیاراں .
      - من ترا گوئشت که اے پـُٹ ءَ مه زیر که بازیں ڈک و جنجال تئی دیما کیت ! نوں مه تـُرس ، هچ گـَم مه کن ، اے هـَنگـَت مزنیں جنجالے نه انت ، مزنیں جنجالاں ترا دیما انت ! برو بادشاه ءِ کِرّا ، چه آئیا به لوٹ که پگاه ءَ سـَد توره _ کِـیسـَـگ _ گِچینی و پَهکیں تـُـهم  تِچکیں و راستیں ڈگار ءَ به شاننت .



Иллюстрация 4 к сказке Жар-птица...


       بادشاه پرمات که پگاه ءَ سَد تورگ گچینی پَهکیں تُهم اش ، راستیں و تِچکیں ڈگارے ءَ زر _ دریا _ ءِ نزیک ءَ به شاننت .
       
       ایدگه روچیں پگاه ءَ ، وهدے که روچ وتی سُهر _ طلا _ یں زیرّگان ءَ جهان ءَ شانت انت ، نشانگ جـَنیں « شاباش » شـُت هما دگار ءَ ، وتی بور ئی ویل و آزات کت و وت درچکے ءِ پُشت ءَ ٹــَـپ اِت و چیر بیت .

      اناگت ءَ جنگل ءَ توارے بیت ، زِر و ساوَڑی مَؤج چِست بیت انت . اے جَـلَشکوکیں مرگ ات که آزمان ءَ بال ات ، بال کناں آتک و تِچکیں ڈگار ءَ که تُهم شانتگ ات نِشت و چینک چناں بیت .


Иллюстрация 5 к сказке Жар-птица...



      زور داریں اپس آتک جَـلـشکوکیں مـُرگ ءِ نیمگ ءَ ، آئی ءِ بانزل ئی وتی دَست ءِ سُرُمبانی چیرا کت و ڈگار ءَ مـُـهـر داشت . همے وهد ءَ نشانگ جنیں شاباش چه دِرَچک ءِ پـُشت ءَ دَرکـَپت و تَچاں شُت جـَـلـَشکوکیں مـُرگ ءِ بال و پادانی ساد _ چـِیلـُک _ ءِ گون ءَ مـُهر بَست و وتی بور ءَ سوار بوت و تا بادشاهی کلات ءَ گوانز ئی دات .

    جـَـلـَشکوکیں مـُرگ ئی آرت په بادشاه ءَ . بادشاه هیران و باز گـَل بیت . نشان جنوک ءِ منتوار بیت که اے کاری جوانی ءَ کتگ . بازیں داد ئی دات بلے پدا هم نشان جنوکیں شاباش ءَ دگه کارے پَرمات :

     - هنچو که تو توانت که جـَـلـَشکوکیں مـُرگ ءَ بگر ئے و پرمنا بیارئے ، من چه تو لوٹاں که منی جِشتار ءَ هم پر منا بیار ئے ! سی ڈگار ءَ هما دیم ، هما آهری ڈگار ءِ گـُـڈسر ءَ هموداں که ڈگار ءَ کـُٹیت و سـُهریں رولـَـه _ رونند _ بیت ، هموداں شهکاڑیں « واسیلیسا » اے هست ، همائی منا پکار انت ! اگں تئی بیار ئے ، ترا گیشیں سُهر _ سونا _ و نـُـگره داد ءَ دیاں ، مه یارئے منی زَهم _ سـَـگار _ ءَ زانت و تئی گردن !



Иллюстрация 6 к сказке Жар-птица...


      نشانگ جنوک سک گرم گپت _ هـِژم گپت _ تهلیں ارس ئی شِیوَگ بیت انت و وتی بور ءِ نیمگ ءَ شـُت .

      - پرچا تو گریوگ ئے منی واهند ؟ اپس سوج کت .

      - بادشاه منا پـَرمات که پرائیا شهکاڑیں « واسیلیسا » ی ءَ بیاراں .

      - مه گریب ، هچ گم مکن ، اے هنگت جنجالے نه انت ، مزنیں ڈک و جنجال تئی دیما انت ! برو بادشاه ءَ بگوئش که ترا کِلــّـَه اے _ بَشانگے _ بدنت که بُرزگ ئی گوں سـُهر و سونای ءَ سینگارتگ و سُهر ءِ بـُـلّ ئی به بیت . و ترا هر دابیں وَرگ وچـَـرَگ ، آپ و ترندآپ په راه توشگ ءَ بدنت .

      بادشاه آئیا آپ ، ترندآپ ، ورگ و رَهتوشگ ، کلّه اے سینگارتگیں گوں سُهر پُلـّے ءَ دات . نشانگ جنوکیں شاباش وتی باراں زُرت ، وتی زورداریں اپس ءَ بست انت و وت سوار بیت و شت دیم په سی ڈگار ءِ هما دیم ءِ نیمگ ءَ .

      باز یا کم آ شـُت دیم په ڈگار ءِ گـُڈی ٹــُـکـُر ءَ . هموداں که روچ ءِ ایر نندگ ءِ وهد ءَ سُهریں روله بیتگ ات . هموداں که روچ ءِ سُهریں روله ، آزمانی دریا و زر ءِ پـُشت ءَ گوں روچ ءِ ایر رَوَگ و بـُـڈگ ءَ گار بیتگ ات . زر ءَ چارت ئی ، آزمان رَنگیں زر ءِ نیام ءَ دیست ئی که شهکاڑیں « واسیلیسا » ی ءِ نـُگره ئیں یـَدار _ کِشتی _ که گوں سـُـهر ءِ جوانیں نکشاں سینگار بیتگ ات ، زر ءَ دیم په تیاب ءَ لـُڈاں و جنزاں پیداک انت  و شهکاڑیں « واسیلیسا » ی ءِ جـِند سوار انت و دیم په تَیاب ءَ پیداک انت .

       نشان جنیں شاباش وتی بور ءَ ، سبزیں کهچر ءَ په نرمیں و نازُرُکیں کاهانی چـَرَگ ءَ یله دات و وت وتی سـُـهـر بـُـلّ ایں کِلـّـه ءَ لِک _ جـِک _ کت . وڑوڑیں و رازرازیں ورگ و آپ و شربت و ترندآپاں هم ، پـَرزونگ_ سـُبره _ ءَ اِیر کت انت . نِشت وتی کِلـّه ءَ تا که شهکاڑ _ شهجَنِک _ واسیلیسای ءَ وتی مهمان بکنت و به وارینیت .

       وَهدے که شهکاڑیں واسیلیسا کِلـّه ءِ بَـلوکیں سـهر ءِ بـُلّ و جوانیں سِینگار دیست انت ، هیران بیت که اِے چے اے . وتی یَدار ئی تیاب ءِ نیمگ ءَ ، هما جاه ءَ که کِلـّه جـَکِـتَـگ ات بـُرت و اوشتارینت . چه یـَـدار ءَ دَرکـَـپت و دل ءِ مَئیل ءَ هـَیرانی ءَ کِلـّه ءَ چاران بیت .


Иллюстрация 7 к сказке Жар-птица...



      - سلامالیک شهکاڑیں واسیلیسا ! _ نِشان جـَن گوئشت ._ دَزبندی کناں که منی نان و واد ءَ به چـَش اِت ، « زامرسک » ءِ ترندآپاں به چـَش اِت !

      شهکاڑیں واسیلیسا گوں کـَندوکیں لـُنٹاں و وَژدلی ءَ کِلـّه ءَ مان بیت . آهاں وَرگ وارت و آپ و شـَـربَت تِنـْـگِت _ نوش اِت _ انت . ٹـَهـک و وَش گـَپی ءَ گلائیش بیت انت . شهکاڑ ءَ لونڈو _ کــَــدّه _ ے « زامرسک » ءِ ترندیں ترندآپ وارت . واب گِپت و واب کـَـپت .

      نشان جنیں شاباش ، وتی مادِن _ بور _ ءَ توار کت . شَهزوریں بور آتک و تیار بوت . هما دمان ءَ « شاباش » وتی کله ءَ گون آئی ءِ سَوناییں بُلّ سِست و بَست و اَپس ءَ ایر کت و بست انت . گڑان وَت شهکاڑیں واسیلیسا ی ءَ دست ءِ سرا زُرت و اپس ءَ سوار بیت .

      اپس چو تیرے که چه کمان ءَ سِدیت ، دیم په لوگ ءَ بال کت .

     آتک بادشاه ءِ کِرّ ءَ ؛ بادشاه که شهکاڑیں واسیلیسای ءَ دیست ، سَک گـَل و وَش بیت . نشان جنوک ءِ منتواری ئی گوئشت و آئیا وتی هـَزانگ ءِ سرمَستر کت و بهرے چه پـَئـؤج ءِ مَستری دات و کماندار ئی کت .

     وَهدے که شهکاڑیں واسیلیسا چه واب ءَ پاد آتک ، زانت ئی که چه آزمانی زر ءَ سَک سَک دور انت . نِشت و گِریت ئی . زَهیریگ بیت . دیم ئی تهار و بد ڈؤل بیت . هرچی که بادشاه آئیا لـَباس کت و وَس ئی کت ، بیکار ات .

     بادشاه آهر ءَ وتی گـُڈی وَس ءَ کت و گوئشت ئی :

     - شهکاڑیں واسیلیسا من لوٹانں که گوں شما سانگ و سِـیر _ آروس _ بکناں !

     شهکاڑیں واسیلیسا پسو دات :

     - بــِـلّ تا اول هما کـَس که منا اداں آورتگ ، به رَوت هما نیلیں زر ءَ ، و چه هما نیلیں زر ءِ بـُن و جـُهلی ءَ ، چه مزنیں ڈوک و ٹامبه ءِ چیرا ، منی سینگارتگیں پیرام _ جامَـگ _ ءَ که په منی سیر ءَ دوچگ بیتگ ، پر من بیار ایت . من وتی اے تـَیـاریں جامگ ءَ چه بـَیـد ، کـَدیں سِیر ءَ نه کناں !

      بادشاه هما دمان ءَ نشان جنیں شاباش ءَ لوٹائینت :

      - هر چی زوت تر به رو هَموداں که ڈگار ءَ کـُـٹــیت ، هموداں که روچ گوں وتی سـُـهـریں برانز و زیرگاں ایر بـُـڈیت ؛ هموداں نیلیں زر ءِ جـُهلی ءَ مزنیں ٹامبهے هست و شهکاڑیں واسیلیسای ءِ سیری جامگ همے ٹامبه ءِ چیرا ایر انت . همے جامگ ءَ بزیر و بیار که مئی سِیر ءِ وهد انت ! کارئے تو جامگ ءَ ، ترا مزنیں و گیش چه پیش ءَ داد ءَ دَیاں ، میارئے منی زهم و تئی گردن ءَ زاننت !

     نشان جنوکیں شاباش گرم گِپت . تهل و سوچاکیں ارساں ریچان ءَ ، دیم په وتی زورمندیں اپس ءَ شُت . پگر کناں بیت : « هـَو بارین کدیں مـَ‎ؤت منا وَشاتک ءَ کنت ! »  

     - تو پرچا گِریوگ ئے منی واهند ! _ اپس پول کت .

     - بادشاه منا پرمات که چه زر ءِ جـُهلانکی و نیام ءَ ، چه مزنیں ڈوکے ءِ چیرا ، شهکاڑیں واسیلیسای ءِ سیری جامگ ءَ بیاراں ! _ شاباش گوئشت .

     - مه ترس اے مزنیں جنجالے نه انت ، مزنیں جنجال ترا دیما انت .  سوار بئے رواں نیلیں زر ءِ نیمگ ءَ .


Иллюстрация 8 к сказке Жар-птица...



     دیر یا زوت ، نشان جنوکیں شاباش رَست ڈگار ءِ آهر ءَ ، نیلیں ساوَڑ و زر ءِ تیاب ءَ . هموداں تیاب دپی داشت . شهزوریں اپس دیست که بلاهںن زِری گـُنـڈگوئجے په شِنداں _ هیرتیں ریکاں _ آرام ءَ روان انت . وتی گِرانیں سـُـرُمب ئی آئی ءِ گـَردِن و چـَـکّ ءَ اِیر کت .

     زری گـُنـڈگوئج گوئشت :
   
     - منا مه کـُش ! منا بـِلّ ! هر چی که تو به گوئش ئے ، من پر تو کناں !

     اپس دررائینت :
     - نیلیں زر ءِ بـُن ءَ ، مزنیں ٹامبهیں ڈوکے هست . همے ٹامبه ءِ چیرا ، شهکاڑیں واسیلیسای ءِ سینگارتگیں سیری جامگ ایر انت ، همے جامگ ءَ ادان بیار !


Иллюстрация 9 к сказке Жар-птица...



     گـُـنْـڈگـُوَئج گوں سرجمین وَس ءَ ، نیلیں زر ءَ گوانک جت . نیلیں زر چه هر نیمگ ءَ تیاب ءَ شـُت . گندگوئجان پَهک چه هر نیمگ ءَ جـُنزان ءَ آتک انت . کسان و مـَزن . تیاب چه گندگوئجاں پوشت و پـُر بیت .

      مزنیں گندگوئج آهان ءَ پـَرمات و گوئشت که چے پکار انت . آهاں هما دمان ءَ آپ ءَ مان بیت انت و زر ءِ جـُـهـلی ءَ شُت انت . یک ساهتے ءَ چه رَند ، شهکاڑیں واسیلیسای ءِ سیری جامگ اش ، چه مزنیں ٹامبه ءِ چیرا کـَشّـِت و آرت و « شاباش » اش دات .

      هما دَمان ءَ « شاباش » سیری جامگ ءَ زرت ، آرت و بادشاه ئی دات . بلے شهکاڑیں واسیلیسای دیم اپدا تهار ات .  

      - نه من سیر ءَ نکناں _ شهکاڑ گوئشت ! _ تئی گون ءَ تا وهدے که تو شاباش ءَ مه پـَرمائے که لـَهـْـڑ و جوشیں آپاں ، وتی جان ءَ به شودیت .

     بادشاه پرمات که مزنیں هـَـلـْکاره و دیگ اش چه آپ پـُر کت و مَزنیں چـُـلدان ءَ آس ءَ ایر کت تا که جوان لـَهڑ به کنت و به جـُشیت . گـُـڑان « شاباش » ءَ همے لهڑیں آپاں به سَٹ انت .

     وهدے که آپاں جوش بیت انت و لهڑیں آپ ءِ تِرینزاں هرنیمگ ءَ دِرَنزاں و تِرینزان اتنت ، بے وَسیں« شاباش » اِش آرت .

      بیوسیں شاباش پگر کت : « جنجال و ڈکیاں سر په سر  _ پـَد و دُمب _ پرمن پیداک انت . اوه ، پرچا من مـُرگ ءِ بـَلوکیں پـُٹ ءَ زرت ؟ پرچا من وتی شهزوریں بور ءِ هبر ءَ نه زُرت ؟ »

      نشان جـَنـیـں « شاباش » چو وتی بور ءِ یات و ترانگ ءَ کـَپت . گڑاں چه بادشاهی دَزبندی کت :

       - بادشاه ، تو مُلک ءِ واجه ئے ! تو موت ءَ چه پیش منا اجازت به دئے که گــُڈی بـَرا وتی اپس ءَ به گند اوں و چه آئیا پـَهـِـلّی به لوٹاں!

       - جوان انت یک دمانے به رَو و چه آئیا موکل به لوٹ !

      نشان جنوکیں شاباش گوں گِریوَگ و ارسیگیں چماں شـُت وتی بور ءِ گندک ءَ . اپس آئیا پول کت :

      - تو پرچا گریوگ ئے منی واهند ؟

      - بادشاه منا هـُجّ کـُـتـه که لـَهڑیں آپاں جان به شوداں  !

      - مه ترس ، مه گِریب ، زندگ مانئے !

      اپس شاباش ءَ گوئشت و دلبڈی دات ، آئری منائینت که لـَهڑیں آپاں ، آئی ءِ کـُـوُشّ و اِسپیتیں جان ءَ نه تَـؤریننت .



Иллюстрация 10 к сказке Жар-птица...


      نشان جنوکیں شاباش چه اپس جاه و تَمبَه ءَ بــِرگـَشت ، هما دمان ءَ بادشاه ءِ گـُلاماں آئرا گِپت و لـَهڑیں هـَلکاره ءِ لـَهڑیں آپاں سـَٹ اِت و دَؤر دات . نشان جنوکیں شاباش یک بـُکے وارت ، دو سئے ، چار بـُک ئی وارت و چه هلکاره ءَ دَرکـَپت . آپ آئیا هنچو شـَوْک و وَشرنگ کتگ ات که گِهتریں پـُلان چه سر ات و هچ نه زبان آئی ءِ وشّی ءَ گوئشت ءَ کنت  و نه نـَد _ قلم _ آئی ءِ بیان ءَ کرت ءَ کنت .

       بادشاه ءِ جِند هم هیران بیت که چون آپ آئیا چو شر رنگ و وشرنگیں ورنا اے ٹَهینت . لوٹت ئی که وت هم شاباش ءِ داب ءَ ورنا و وشرنگ به بیت . بادشاه ءِ هوش شتگ ات . شت تا که همے لهڑیں آپاں جان به شود ایت . بادشاه شت هلکاره ءِ نزیک ءَ ، آپ ءَ مان بیت ، هما دمان ءَ گِرَست و آپان لـُـڑ اِت .




     بادشاه ءِ بادشاهی پَشت کـَپت . آئی ءِ جاه ءَ نشان جنیں « شاباش » اش گِچین کت . آئیا گوں شهکاڑیں واسیلیسای ءِ گون ءَ سانگ و سیر کت . تاں دیرا آهاں وَش ، شات ، آبات هور و ایمن اتنت .
                              http://www.bankreceptov.ru/skazki/skazki-0012.shtml