« پهره روتاک » « روزنامه پهره »
ادبیات بلوچ« پهره روتاک » « روزنامه پهره »
ادبیات بلوچناهُدا لولو
ناهُدا لولو
جوانیں و وش موسمیں روچے کرگوشک نَمَــرّ وپت و لوٹـتی که کمے ساهی و آرام بکنت . دستانی سینگ ءِ سرا بست . بچکندتی ، آرام دراجی کش ات و واب کپت .
وَش و گــَـلـیں پـُگٹ ( پگل ) « لولو» لوٹست که پهک ءَ هال بدنت و سئیگ بکنت :
- نـَـمَـرّ ، پادا ! ما را کمک بکن .
- جوان ، لولو بیا که یکدارے ٹهینیں ! اے هم ارزان انت و هم ادناییں کارے !
- نه یکدارے ، بیا چه یکدار ءَ گهتر و مَزنتریں بزان بوجی یے ٹهینیں !
- پرچا ؟
- پر شی ، پرشیکه !
- پرشی که مدام و هرچی که ترا بیگی انت تو کنگ ئے ؟
بلے لولو آئی ءِ هبراں گوش نداشت و زوت شت وتی سنگتانی نیمگ ءَ .
- زهگاں ! شما را کــُمَک پکار انت ؟ بیائیت که کمے جـِهد و اشتاپ کنیں ، اے داب ءَ ما هچ چیز ءَ هچ وهد آسر نکنوں !
نـمَـرّ وهدے که دیست که یکدار ءِ ٹهینگ ءِ کار ، تیز انت گوئشتی :
- نوں شما دلجم ایت که اے یکدار آپ ءِ سرا گـَـشت کنت ؟ اے هما اولی دمان ٹــُنگ بیت ! ههها ههها !
- اگں ٹنگ هم ببیت مزنیں گپے نهنت و ما را داں تیاب سرکنت . - گورپٹ « پرو- پرو » گوئشت .
بلے دجک باز پریشان ات ، پرچا که هِچ اُژناگی نزانت .
- پریشان مه بئے ؛ - آئیا برپ ءِ داب ءَ اسپیتیں بوم « بلیز» تسله دیان ات ، - مئی بوجی و یکدار چه پهکیناں گهتریں بیت ! هو راستی بگوئشیت که کئے مئی بوجی ءِ ناهدای بیت ؟
- پدر انت که من ناهدای بیاں ! - پگٹ « لولو» پسو دات .
- پرچا تو ؟ - نمـَـرّ وتی دل ءِ گپ گوئشت .
- پرشیکه .
- نمرّ راست گوئشیت . په راستی « لولو » تو بوجی و یکدار ءِ برگ ءَ زانئے ؟ - سَهداراں هیران بوت انت .
- اگں « لولو » لوٹیت که مئی یکدار ءِ ناهدا ببیت ، آ پیکه وتی چکاس ءَ بدنت .
- جوانیں هیالے انت .
چکاس : گوات چه کجام نیمگ کشیت ؟
گوں دَزمالے « لولو » ءِ چم اش بست انت :
- ترا تهنا دمانے وهد هست انت که بگوئش ئے که گوات چه کجام نیمگ کشگ انت .
« لولو » گوات ءِ کشگ ءِ نیمگ ءِ زانگ ءَ په دمانے مهتل بوت و گوئشتی :
- هااااان ! زانت اوں ! چه آ نیمگ ءَ . - و دست ءِ گوں جنگل و لد ءِ نیمگ ءَ پیشداراں بوت ، - اگں منی دزمال یگ نیمگے تچک بوان انت ، بزاں گوات چه آئی ءِ آدگه نیمگ کشـّیت.
- شاباش « لولو » ! - بوم « بلیز» آئیا ساڑات .
گوں پهر « لولو » وتی سرءَ بُرز کت و هما دمان ءَ آزمان ءِ جمبری چارست انت .
- ابید چه ایشی ءَ ، من تواناں که موسم ءِ بارو ءَ هم بگوئشاں ! هنوں هَئور بیت انت !
و په راستی رند چه چنت دماں ، باز ترندیں هئورے گوارگ ءَ بل ، رچگ ءَ بنگیج کت . هنچیں ترندینے که لولو گوں وتی سنگتاں پناهے ءَ چیر بوت انت .
هر چنت سَهداراں چه لولو ءَ باز وش اتنت ، بلے نمرّیں کرگوشک هنگت شک کنگ ات :
- منی هیال « لولو » وتی چکاس ءَ جوانی ءَ سوبیں نبوتگ . پدرین گپے که هر کس زانت که اگں آزمان ءَ جمبراں مچ انت و مُشتگ اش ، گڑاں بزاں زوتی ءَ هئور بیت . و پلپلیشتاں هم وهدے که جهل بال کن انت ، بزاں هئور بیت .
چکاس په دلبَدی و سَرچَهر
په دومی چکاس ءَ ، لولو اش تُـرّونک ءَ سوار کرت و هَنچش تـُـرّ دات . که آئی ءِ چماں ، هر چیز دو پَدّر بوت انت .
گڑاں آئیا کند ات و گوانکی جت :
- هـَـؤؤؤؤؤ ! اے بئے انت ! زبردست انت ! من هچ تـُشے هم دلبد نبوتگاں !
- شاباش ترا لولو ! - بوم ، پـُـگــُل ءَ ساڑات .
بلے نـَمَـرّ گوں گرمسری گوئشت :
- چکاس هنگت نه کــُـٹـتـگ انت !
- نوں چون بکنوں اگں یکدار به بُـڈیت ؟ - اے دجک ات که اپدا وتی پریشانی ءَ درشان کنان ات ، - پرشیکه ما پهک وا اُژناگ نزانوں .
- منا یک گپے هست ؛ - لولو گوئشت - ، ما را یک کِـٹـی بزاں رکینوکیں یکدارے هم هست !
- ما را پهک اوداں جاه بیت ؟
- هـَـئــو اگں وتا گوں یک و دگه به لچیناں !
چکاس په مردی ءِ پیشدارگ
- په رهبند ، وهدے که بوجی ویکدار پرشیت یاں که ٹنگ بیت ، ناهدا پیکه پهک ءِ رکگ ءِ بند و بست ءَ بکنت ، بزاں که تاں آهری مردم چه یکدار درنبیتگ ، وت یکدار ءَ مانیت و وت آهری مردم انت که چه یکدار درکپیت . لولو تو ایشی ءَ زان ئے و مَنّ ئے ؟
- من ایشیا نزاناں .- لولو گوئش ئے هیال کنان ات که یکدار بّڈان انت ، و آئی ءِ دل نکشگ ات که بُڈوکیں یکدار ءَ پَشت بکپیت .
په ایشی ءِ زانگ و چکاسگ ءَ سهداراں هـُشکیں کاهانی مُچیں تنگاں سرکپت انت . وهدے که کاهانی تــَـنگانی برز برز شت انت ، کاهانی تنگاں شتراں ، لپرزاں و کپاں بوت انت .
- پهک هرچی زوتر ایرکپیت . اے بیمناک انت ! - اے لولو ات که پرمایگ ات ، - اگں نه پهک ٹپی و ٹوری بئیت .
سَهداراں زوت زوت ، پهک ایرکپت انت . و کاهانی تنگاں پهک لِمب اِت و کپت انت .
- مئی کار و چکاس نبوت ! - پگٹ کِٹ اِت . - بس انت ! من چه شمئی چکاساں ژند بوتں !
آئی ءِ سنگتاں هم ژند و بے وَس اتنت . گوئش ئے لولو آهانی واهگ و مراداں پوره نکتگ ات .
بلے بوم « بلیز » وتی هیال درشاں کت :
- نه ! چو نهنت ! لولو زانگ ات که اے چکاس باز بیمناکیں چکاسے ، و آ لوٹت که ما را برکینیت . زاناں اے پیش نداریت که آ باز جوانیں « ناهدا » یے بوت کنت ؟
سهداراں جست و تتک انت تاں لولو ءَ برسین انت . زوتر چه پهک نمَرّ وتا رسینت و گوئشتی :
- بس انت لولو ! دلگران مه بئے . سرجمیں اے چکاساں تهنا په وهد ءِ گوازینگ په دلوشی اتنت . اے تهنا لیبے ات . من دلجماں که تو باز جوانیں ناهدایے ئے !
- ماں همے وهد ایدگه لیبی هم وتا رَسینت و سرکــُـت .
- لولو تو ما را بَشک و پَهِلّ کن ! ما لوٹیں که تو مئی ناهدا به بئے !
! نوں جوان انت ! ــ لولو آهر کار مَنّ اِت ــ ، جاشواں پهک منی رندا بیائیت -
بوجی ءِ سواری ءِ وهد ءَ پهک پیشداشت که آهاں په راستی جوانیں جاشو انت و پهک چه لولو ءَ سوج کناں بوت انت :
- لولو من چے بکناں ؟
- من چے بکناں ؟
- ناهدا ! سُهریں بیرک ءَ برز کناں یا زردین ءَ ؟
- ناهدا ! اجازت انت که آچار( گواتبند ) ءَ برز کناں ؟
- ناهدا ! منا اجازت انت که کاگداں بنبیساں ؟
لولو چه بازیں جُستاں سرجبان ات ، ژند بوتگ ات . هنچو وَشوَشک ( په آرامی ) چه بوجی درکپت .
نـَمَــرّ شت تاں وتی سنگت ءَ ودی بکنت . اچانک دیستی که ...
لولو یک و تهنا و باز دلگران دِکه ( اسکله ) ءِ سرا نشتگ ات .
- سَر و کماش ءِ بوگ باز گرانیں کارے انت . نـَـمَــرّ بلکیں تو منی کار ءَ وتی کوپگاں بزورئے ؟
- نه . کار سک باز انت ؛ گهتر انت که تو وت ببئے .
- گڑاں نمرّ تو بیا و منا مدت بکن . چو که جاه کیت تو ناهدای ءِ کمک کار بوت کن ئے !
- په سر و چماں !
وَش و گــَـلـیـں سنگتاں وتی بوجی ءَ برگشت انت .
- جاشواں ، پهک گوش کنیت ! چد و رند نـَـمَـرّ منی کمککار انت بزاں مئی دومی ناهدا انت !
- جی ناهدایاں ، ما په سر و چماں اے گپ ءَ مَنـّـیـں !
- ما هنوں چے بکنیں ؟
- بیائیت که هنوں وتی رکینوکیں یکدار ءَ سوار بئیں و آپ ءَ رویں دابے که گوئش ئے منی ی؛دار پرشتگ و ما وتی رکینگ ءِ جهد ءَ کنیں . - نمرّ آهان ءَ گوئشت .
اے باز جوانیں هیالے انت و پهکاں وَش بیت .
و آهاں آپ ءِ سرا ، رکینوکیں یدار ءَ سوار اتنت .
سهداراں چه آپ ءِ آرامیں مَؤج و گورماں ، واب کپت انت . واب اِش دیست که شرتگ و گئؤش بیتگ و آهاں نترس و یکدل انت و چه زر ءِ شرتگ و بیم ءَ ، آهاں هچ وڑیں بیمے نیست .
( پرانس ءِ آزمانکے )
دانیلا و پردریک پیکولین / کریم بلوچ - تهل
٭٭٭٭
زر ءَ گردوکیں جهاز :
٭ کِــٹــی : کسانیں یکدارے که گوں دار اڈ کنئگ بیت و دریای ءِ کــَش و نزیک ءَ کارمرز بیت بزاں تهاب و تیاب ءَ !
** یکدار : چه کـٹـی ءَ مَستر و هم گوں دار اڈ کنئگ بیت و دریای ءَ تاں دورتر رَؤت !
*** هوڈو : گیشتر سندی آئیا کارمرز کن انت و زر ءَ رو انت .
**** لانچ : اے چه کـٹـی و یکدار ءَ مَستر انت و جهلیں آپاں بزاں کــَـڈو ءَ هم رَؤت .
***** آپی جهاز : اے تاں دوریں ملکاں ، تاں اپریکه ، یوروپ و دوریں ملکاں هم رَؤت .
****** ترشت یا « اسپیڈ بوٹ » : تیز رواجیں یکدار گوئشگ بنت .
******* بوجی : اے کوهنیں زمانگاں کارمرز بوتگ انت که انجن و موتور نبوتگ و گوں آچار ءِ بندگ ءَ و گوات ءِ کشگ ءَ ، زر ءَ شتگ انت و بوجی مرچیگیں لانچانی برابر بیتگ انت .
٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد