تژن ءُ بچکند
سئے می دنیای ءِ مردم
محمد بیگ بیگل
من ءَ یک کوھنیں آشنایے است کہ پنّام ئِے گرین کارڈ انت اے بزّگ چہ گوْستگیں پانزدہ سالاں بگر امریکا ءِ گرین کارڈ ءِ چکّر ءَ در پہ در ھاک پہ سر انت- ماھے یک گَشت ءَ امریکائی سفارتجاہ ءِ توّاف ءَ الّم ءَ رؤت، پہ اے اوست ءَ کہ یک نا یک روچے آ وتی مرادانی منزل ءَ سربیت، آ روچ توری کیامت ءِ روچ بہ بیت-
کساس ھپتگے پیش یک روچے من لی مارکیٹ ءِ نپس توسیں ٹریفک جام ءَ دوچار اتاں کہ ھمے مرد نہ زاناں چہ کجا نازل بوت، منی دست ئِے گپت، کش ءِ خیرآباد ریستوران ءَ بُرت نادینت- پہ من سارتیں کوک ءُ پہ وت ءَ کوپے چائی لوٹائینگ ءِ آرڈر دیگ ءَ رند گشت ئِے :
واجہ! تو ھمے ملُو ءَ زان ئے؟
من پہ بہمانگی گشت :
تئی مراد بلکن ھمے بتل ءِ ملُو انت؟
گشت ئِے :
ھو، ھمے ملُو کہ ھرکس بجنت ملُو ءَ کہ ملو ماء ھُدا انت-
من کندان ءَ گشت :
بلے آ وَ مردمے نہ انت، کہ من ئِے بہ زاناں،
پہ ھیرانی گشت ئِے :ملُو چون مردمے نہ انت- من کہ چمّان ء وت دیستگ- ءُ تو
گش ئے کہ آ مردمے نہ انت؟
من پہ شزاری درائینت :
شر، بلّ اے ھبر ءَ کہ ملُو مردمے یا بتلے، تو من ءَ ھال بدئے کہ تو ملو ءِ بابت ءَ چے گشگ لوٹ ئے؟
گشت ئِے :من ترا ھال دیگ لوٹاں کہ تئی ھمے ملُو چہ مسلمانی ءَ شُتگ!
مرد ءِ ھمے پدّرائی ءَ من ءَ پد ءَ گُڑینت- پمیشکہ جستوں گپت :
ملُو چہ مسلمانی ءَ شتگ-چتور باریں؟
گشت ئِے :
ملُو ءَ من یک روچے بندر روڈ ءِ سوامی نرائن مندر ءِ دیما سکّ پریشان ھال ءَ دیستگ- جست پُرس ءَ رند آئی ءَ من ءَ ھال داتگ کہ آ مندر ءَ پرے ھاترا شتگ کہ آ چہ رام جی، کرشن مہاراج، ھنومان ءُ گنیش اوتاراں دزبندی بہ کنت کہ آ من ءَ وتی ماں بہ کننت-بلے آ بُتاں من ءَ جواب داتگ ءُ گشتگ کہ آ ھاوند ءِ مال آ وتیگ کت نہ کننت-
من درائینت کہ :
واجہ، بلکن تو آھان ءَ پرساد پیش نہ کتگ؟
گشت ئِے :
انّاں، من آھانی ھزمت ءَ یک سلامتیں نالگین ءُ کلویے بھالوشاہی پیش کتگ، بلے شُومّاں ھمے پرساد ءَ درد لاپ کنگ ءِ باوجود ھم من ءَ مکن کتگ-
واجہ من پمیشکہ گشاں کہ ملُو چہ مسلمانی ءَ شتگ- آئی ءَ من ءَ اے ھال ھم داتگ کہ چد ءُ پیش آ صدر ءِ مزنیں چرچ ءَ ھم شتگ ءُ اوداں چہ لاٹ پادری ءَ دزبندی کتگ کہ آ مردگان ءَ زندگ کنوکیں مسیحا ءَ بہ گشیت کہ آ من ءَ وتی مال بہ کنت- بلے آ واجہ ءَ ھم دست نزیک ءَ نہ اشتگ-
آ واجہ ءَ من ءَ سوج داتگ کہ من گرونانک ءِ جنم استان بزاں ننکانہ صاحب ءَ بہ رواں کہ آ زوراک بلکن من ءَ وتی مال بہ کنت- بلے منی یک سرداریں سنگتے ءَ ھال داتگ کہ اوتاریں گرونانک چشیں کاراں دست مان نہ کنت-
نی توئے واجہ،وت ھیال بہ کن کہ بزّگیں ملُو کجا بہ رؤت؟
من پیپسی ءِ گلومبے وارت ءُ درائینت کہ اگاں پہ ملُو ءَ دگہ درے نیست گڑا آ بہ رؤت امریکا ءِ باھوٹ بہ بیت چیاکہ اے دؤر ءَ کسے کہ امریکا ءِ باھوٹ انت آرا کس یے ھم دست جت نہ کنت- چونائی ءَ اگاں تو بہ لوٹ ئے گڑا من ءَ ماں امریکا ءَ یک آشنایے است- من ترا ھمائی ءِ نام ءَ سفارشی کاگدے دیاں-ھدا کنت ملُو ءِ کار بیت-
واجہ، تئی ھمے آشنا کئے انت باریں؟
من درائینت :ھیلری کلنٹن!
پہ بہمانگی گشت ئِے :ھیلری کلنٹن! تئی متلب امریکا ءِ ساری ایں وزیر خارجہ؟
من درائینت :ھو،ھمے زیبائیں ھیلری کلنٹن کہ منی پہ آئی ءِ شنکیں ملگور ءُ تلاھیں دروشم ءَ دو گوک ھیرات کرتگاں!
کلّا نہ مزن شانیں ھیلری کلنٹن ءِ شنکیں ملگور ءُ تلاھیں دروشم ءِ ذکر ءَ واجہ ءِ لبز لونجان کتنت- پمیشکہ گوں دزمالے ءَ وتی لونجانیں لِبزاں پاک کنان ءَ گرین کارڈ ءَ چہ من پول کت :
گڑا منی ھیال ءَ شمئے ھمے آشنائی ءَ دیر گوستگ؟
من درائینت ھو! مئے دوستی ءَ مُدّتے گوستگ ءُ نی وَ ھبر چہ ھلوت ءَ ھم گوستگ-
نی چوکہ ھمے ھبراں آئی ءَ وتی جند ءِ گرین کارڈ ءِ امکانات روشن تِر گندگ بوتنت، پمیشکہ پہ ھلوتی جست ئِے کت-
گڑا شما کدی ھم نیاد ءُ ھم زان ھم بیتگ اِت یا بس انچو افلاطونی ۔۔۔۔۔۔۔؟
من گلومبے کوک نوشان ءَ درائینت :ھو، باز براں- بزاں ھردیں کہ ھیلری جان ءَ چہ وتی سرکاری دزگٹیاں موہ رستگ،یا آئی ءِ لنڈریں لوگ واجہ دگہ نیمگ ءَ دست درازی ءَ بیتگ، گڑا اے بانک تچک ءَ منی گور ءَ اتکگ، ءُ انگت ھم کئیت منی واب ءَ او لگیّت منک وابیں دل ءِ آگاہ کنگ ءَ-
منی ھمے بے لذّتیں وصال ءِ ھال ءَ اشکنگ ءَ گوں ھوری آئی ءَ دست وت پیشانی ءَ جت ءُ باھند کت :
بچار واجہ، نی منی ھیال ءَ تو وتی رگ ءَ شتگ ئے ءُ گوں من مسکرا کنگ ءَ ئے-کہ تئی ڈولیں کماشے ءَ نہ براھیت-!
بلے من تشوکّے ھم بد نہ بُرت، ءُ پہ مزن تھمبل گشت :
گڑا تئی ھیال ءَ من تئی ڈولیں ھوڈے ءَ گوں مسکرا مہ کناں کہ تہ چے بہ کناں
هماهانی نام ءَ کہ پہ وتن نمیران اَنت
۰۰۰۰۰۰۰منیرمومن۰۰۰۰۰۰
ما گوں درداں مساپر جَلاں بیتگیں
شپ تہار اَت پہ اوستے بَلاں بیتگیں
نوبت ءِ دل گُشۓ تیرے ءَ سُپتگ اَت
تیوگیں اهد اندوهاں ماں رُپتگ اَت
سُھب ءِ زیبائیں بیرک کہ سر جہل اِتنت
بینگیں بیگہ ءِ رکّ هم تہل اِتنت
گْوات ءَ پیتکگ زِرے مچکدگ رُپتگ اَنت
مُرگاں بس موسمانی گِلگ رُپتگ اَنت
دَور نہ دات تُنّ وتی هچ شَند ءِ سرا
کَوش ءَ شینزارِتگ آپ بند ءِ سرا
زندگی چو کہ تَوک ءَ نہ کُت ما گْورا
روچ چہ ھون ءِ دریا ءَ کشّیت سرا
سی اِتگ وھد امروز ءِ دل نیم بیت
ماہ جونانی کوہ ءَ چہ اندیم بیت
زندگی ءِ ابیتکیں نگاهاں مہ چار
کس نئیت اِنت اے ویرانیں راهاں مہ چار
نوکیں چاڑے ءُ کیپ یے ملارے بہ بیت
گلزمین ءَ گوں کول ءُ کرارے بہ بیت
زند ءِ بانورءِ زهیراں مِرگ لازم اِنت
سنگتاں ہَے کن اِت سرگرگ لازم اِنت
گوں تئی زیبائی ءِ تْرانگاں سرگِریں
اے وتن روچے پتّو ما سد بر مِریں
***********************
زند ءُ مَـرگ آجـوئی*
تو وتی گستائی ءَ سہڑین وتا
دلجمی وابانی ایرگوات ءَ بہ وپس
مہلبیں پلکانی بوہ ءَ تو مرے
گلزمین ءِ چاڑ بکشیں ساھگانی باجوئے
تپتگیں تبد ءُ لواراں بِلّ پہ ما
زمزمیں ھیدانی آبریچاں مہ تنگ
شیشگیں پیکانی گورماں جان بشود
یاگی ایں بیلانی گیراں بِھ مہ کپ
تو کہ نیم راہ ءَ آڈاں ءُ دمبراں
دژمن ءِ بیہاراں میسینتگ وتا
تو چتور میر کمبر ءِ سبزیں سگار ءَ زاگ کنے؟
تو چتور دودا ءِ سہرنگ ءَ ملندروھی برے؟
تو چتور میر ھمل ءِ سیاھگوات ءِ واگاں ترند گرے؟
تو چتور زھم ءَ جنے باج ءَ برے؟
تو کجام بے سردریں مات ءِ سریگ ءَ پچ گرے؟
تئی کہ پادانی سواس ماں سیائیجی ءِ گٹ ءُ گراں پشت کپتگاں
تو چیا چو سرجم ءَ ناسرجم ئے
گوں شکستیں جیڑگاں بے مارشتیں
پرچیا جنگجاہ ءِ اے ساہ بکشیں بیلان دلبریں
بے سریں بہتام ءُ وتساچیں ھبر ھروچ گشئے؟
او لگور.... او باجویں نَہدر تئی بستار انت چے؟
تو زمین ءِ لج پہازیں کنگرانی
پاد ءِ مسکیں تراولانی شنکی ءِ
لیپگیں انسانے ءِ.... گند ءُ گَسڈ شنچ ءُ وتارا پنز بدے.
ما مڑیں داں زندگیں کہ مئے مرگ ءُ زند انت آجوئی
مئے نپس تاھیر نہ گیپت بے سنگرا....
"پـزل شـیـر بلـوچ
ایم شکاری
*مرتگ آں ھانل بیڑ پہ تو برتگ سکّیاں*
*کولیگ آ روچانی کہ سید دْراہ ءُ زندگ اَت* .
سید ءِ نام ، پت ءِ نام ، بوتن جاہ ءُ بوتن روچ ایشاں ما دْرست زان ایں بلے بْراتاں مئے مول بس ایوک ءَ ایشانی زانَگ نہ اِنت ، بندری مول دگرے. چے اِنت?
سید ءِ ھما واھگ ءُ ارمان کہ واجہ ءِ دل ءَ بوتگ اَنت ءُ چہ دنیا ءَ شتگ ھمایانی سرجم کنگ ءِ جھد ءَ بہ کن ایں، زاناں ما انچیں نابود ایں کہ ما ھزارانی ھساب ءَ یکیں کِبلھیں سید ءِ دل ءِ مراداں پورہ کت نہ کن ایں؟
*ھَو* کُت نہ کن ایں.!!
زیکیں روچ ءَ روکپتی بلوچستان ءِ ادار یازدہ ءَ من واجہ *برکت برجان* ءَ گْوانکے جت کہ واجہ باندا سید ءِ بوتن روچ اِنت پیشن ءِ ادبی گل ءَ باریں مراگش ءِ بند ءُ بست کتگ یا ناں?
واجہ ءَ گْوشت کہ جی اناں واجہ !!
گپ ءُ رپ ءَ رند چہ اد ءَ کہ گْوانکو بند کت ھما دمان ءَ واجہ استاد *آبد آسکانی* ءِ نمبر گپت ، دروت ءُ دْراہ بات ءَ رند واجہ ھم ھمے جست کت اَنت ، پسو "اِناں" اَت
واجہ استاد ولی ءِ نیمگ ءَ ھم کلوھے دیم دات ، اینگُر ھم ھچ نیست اَت..
*ھَو* واجہ *اے آر داد* ءِ کلوہ ھم من ءَ سر بوتگ اِت اَنت کہ بیست ءُ یک اپریل ءَ بیا گْوادر ءَ مراگش ءَ بھر بہ زیر
من نیمّون کت کہ راہ ءُ در نیست من ءَ آیگ نہ بیت، بلے من اشکتگ اَت کہ چھبار ءَ اے روچ ءَ مراگشے بیت پمیشکا من گْوادر ءِ گیشّ ءُ گدار نہ کت کہ چھبار ءَ رو ایں گھتر اِنت بلے من چے زانتگ اَت کہ اد ءَ مئے واجھیں راجکماش ءُ واگدار مارا اجازت نہ دے اَنت ( بژن اِنت کہ چہ دوئیں ھَراں پیادگ بوت آں )
واجھاں شما مئے مستر اِت مئے دولت اِت ، شمئے ھبر ءَ ناھبر نہ بہ ایں ، بلے چوشیں زوراکی مہ کن اِت گوں ما ، چے ءَ کہ اگاں اے لھڑ جنیں دل ءِ لھڑ ڈنّ ءَ در بیا اَنت گڑا بلکیں درستاں بہ سوچ اَنت !!
من نہ زان آں اے گپّانی جنگ ءِ مکسد اد ءَ چے اِنت ؟ شما وانوک ھم گْوش اِت کہ اے چونیں گپّ اَنت
بلے باور کن اِت کہ زی منی ھالت سک ھراب بوتگ ، منی دل ءُ جگر بُناس بوتگ اَنت ، آبد جان ءُ برکت جان ءَ انگت کمے من ءَ سھڑینت کہ دیمتر ءَ ان شاء اللہ ھیر بیت.
ھر دوئیں واجھاں گْوشت کہ:
شکاری جان ما چتور بہ کن ایں مئے مھار دگرانی دست ءَ اَنت برے تْرند اِش کن اَنت ءُ برے شُل !
واجھاں
سید ءِ بوتن روچ ءِ دارگ ءِ مکسد ایش اِنت کہ ما ءُ شما وت ماں وت ءَ کول ءُ مُسام بہ کن ایں کہ سید ءِ ھما کار کہ ناسرجم اَنت آیاں سرجم بہ کن ایں ، اے گپ ءَ ھچ شکّے نیست کہ سید ءِ پیش داشتگیں کِشک یک مادنیں کِشکے ، تِچکیں کِشکے...
ءُ چوشیں تِچکیں کِشک ءِ کَشّگ ھرکسی بسات ءِ گپے نہ اِنت ، اگاں ناں من ءُ وژدل ءَ کس گیگ نہ داتگ اَت ھزار کِشک کشّ اِتگ اَت ، نی کہ ما ھچ نہ کتگ ایشی ءِ مکسد ایش اِنت کہ اے ارزانیں کارے نہ اِنت
بلوچاں!
اگاں شما لوٹ اِت کہ ما گار مہ بہ ایں گڑا سید ءِ رند پداں گِراں بہ اِت ، سید ءِ گیشّینتگیں رھبند ءَ ساپ ءُ پلگار کن اِت ، بہ روپ اِت ئِے کہ چِل ءُ گار مہ بیت. سید ءِ ارواہ ءَ مہ کُدین اِت کہ شما وت کُد اِت
*من ءَ مہ گِرّین اِت کہ*
*شمئے وتی پد گار بنت*
بہ گْوش اِت کہ ما ءُ شما چے کتگ پہ بلوچی ءَ ؟
سید ءَ کہ وتی سرجمیں زند پہ اے کار ءَ ندر کتگ آ رد اِنت ءُ من ءُ تو دنیگا ھچ ھچ نہ کتگ گڑا ما راست ایں !!
کول آرپ ازیز ئیگ ءَ:
*راستیں گپ ءَ مہ گْوش دروگے*
بلوچاں!
شمئے زبان ءِ سر ءَ کار کنَگ لوٹ ایت ، شمئے زبان ءِ سر ءَ ھزمت کنگ لوٹ ایت ، جھد لوٹ ایت سک باز جھد ، ھما جھد کہ سید ءِ وڑیں دریائیں مردماں کتگ اَنت. مَیل اِت کہ شمئے زبان پُشت ءَ بہ روت ، زبان کہ پُشت ءَ روت گڑا سِتک بہ زان اِت کہ تو ھم اد ءَ پشت نہ کپ ئے...
وت ھم بہ وان اِت ءُ دگراں ھم بہ وان اِت ، وانگجاہ جوڑ کن اِت ، بلوچی وانگجاھاں کمک کن اِت ، بلوچی کتاب بہ نبیس اِت ، بلوچی کتابانی نبیسگ ءَ کمک کن اِت.
زبان ءِ بستار سک سک بُرز اِنت ، پاکیں اللہ ماں پاکیں کلام ءَ گْوش ایت:
"وَ مَا أرسلنا مِن رسول إلّا بلسان قومه"
*دگنیا ءِ دْرواھیں راجانی پیگمبر ءُ ربال ھمایانی ھمزبان بوتگ اَنت*.
ماں اے گْونڈیں پاگپّ ءَ زبان ءِ بستار چو روچ ءَ روژنا اِنت
دانکہ شما وتی زبان ءِ سر ءَ کار مہ کن اِت شما وتی راج ءَ ناں نیکراہ ءَ سرپد کت کن اِت ، ناں سیاست ءُ سائنس ءَ ءُ ناں دگہ چیز ءَ چے ءَ کہ مردم چوش کہ وتی زبان ءَ سرپد بیت دگہ زبان ءَ سرپد بوت نہ کنت ( بہ وان اِت ءُ بہ وانین اِت )
من جزم زان آں یک زبانے کہ اینچوک لگت مالی ءَ رند انگت سر ئِے لِکّ اِنت نی داں کیامت ءَ ایشی ءِ سر جَھل نہ بیت ، بلے مارا ءُ شمارا کمے دست ءُ پاد سُرینگ لوٹ اَنت.
سید ءِ بوتن روچ دارگ ءِ مستریں مول ھمیش اِنت کہ سید ءِ وتی جند ءِ مول ھمے بوتگ.
*سید تو نمیران ئے*
ایم شکاری
*جُھد ءِ کاروان