« پهره روتاک » « روزنامه پهره »
ادبیات بلوچ« پهره روتاک » « روزنامه پهره »
ادبیات بلوچ( غزل )
دَســتـــــونــــک
( غزل )
پـُلّ پـَـه سـلامے کـَرزیت ، دل هـم مـَـلامے کـَرزیت
مـهـر وا جـهـانے بے دَر ، هـَر کـَه پـَـه نامے کـَرزیت
رُژنے که شانتـگ مَهکان ،بـودی کـُـتـَگ دل و جان
بـال اُمـیـتـــاں آزمــان ، جـُـهـــد پــه تـَـامے کـَرزیت
رَنـگ ءَ رَجین ئے تو دِل ،ساه ءَ که بکشئے تو گِل
چمے په چارگ ءَ بــِلّ ، ساهے په جامے کـَرزیت
هــر کـَه ساری انت سَر ،بـیــت جـهــاناں چـه دَر
رُژن و چو جُهد ءِ دَرْوَر ،دوستی په شامے کـرزیت
{رِپــک چـو په راهے ءَ بیت ، راج ءَ په ٹـاهے ءَ بیت
سوب و کـَماهے ءَ بیت ، بود ءَ پـه گامے کـَرزیت}
رپــک که بَـیـَنت په راهے ، بـُـلّ بکن انت و ٹـاهے
راج ءِ په سوب - کـَـماهے ، بود ءَ په گامے کــَرزیت
وَت چه وَتـا دَرآ گوں ، هور گوں جهان جهان شون
زانت ءَ تو دارئے دَست چون ،پَهر ءَ په زامے کـَرزیت
«تَهل» ءَ نه بیت ترا دَؤر ،گَر که شَلئے ببئے هَؤر
جُهد گوں شَهد ءَ بیت جَؤر ،بالے په دامے کـَرزیت
ننگریں تو یـَـل ءَ بئے ، استار چو ماه بـَل ءَ بئے
کـَندگ ءِ ٹـهک - گـَل ءَ بئے ، سَنج په گِدامے کرزیت
کریم بلوچ _ تَهل
28/08/09
* - زامے : Zamy : زهمے . سَگارے .
کـُـچـَـک و آئی ءِ ساهگ
چـُکانی دیوان لیو ٹالستـــــوی
-------------- ------------------
تـَـرینـــــوک : کریم بلوچ _ تهل
کـُـچـَـک و آئی ءِ ساهگ
کـُچَـکے ءَ چـُـنڈے گوشت چه دَپ ءَ لونجاں ، چه جُـوْگ ءِ پُهلے ءَ گـُوَزان ات . کـُچَک وتی شَبین و عکس ئی آپ ءَ دِیست و پگر ئی کـُت که اے دگه کچکے انت .
گـَـپّ ات و آپ ئی سِـٹ کـُت که دومی کچک ءِ گوشت ءَ پَچگر ایت .
آئیا آپ ءَ نه کچک و نه گوشت ، هچ چی وَدی نه کت و وتی گوشت ءِ ٹکر ئی هم باهینت و گار کت .
***********************
*******************
بَچَـلـُک و وَشّـِـک
بَچَـلـُکے چه وتی مات ءَ ، گـُـوَاتام ءِ وَشّـک و گـَـڈَگ لوٹ ات . گـَڈَگ ماں جـَک اتنت . بَچَلـُک ، جَـک ءَ دَست ماں کت . جَک ءِ دَپ بارگ ات . بَچَلک گـَڈگاں مـُـٹ جَت ، همینچـُـک که آئی ءِ دست ءَ جاگه بیتگ ات ؛ بَلے نوں ، چه گـَڈگاں آئی ءِ پُــرّیں دست ، در نه بیت .
بَچلک چه هِژم ءَ گریوگ ءَ لَـگّ ات و گریواں بیت .
ماتیں ، وتی بَچَلک ءَ گوئشت : « منی دردانگین بَچّ ! تو اینچک کـَنجوسک و گـَڈُک مَه بئے ، گـَڈگانی نیم ءَ یله کن ، گـُڑاں تئی دست دَر بیت انت .»
( " بَچَــلــُک و وَشّـِـک " ءِ آزمانک ءِ نبیسوک ءِ نام ، منی کاگداں وَدی نه بیت . پَهل کن ات . تَهل . )
لیو ٹالستـــــوی
چـُکانی دیوان لیو ٹالستـــــوی
-------------- ------------------
تـَـرینـــــوک : کریم بلوچ _ تهل
کـُـچـَـک و آئی ءِ ساهگ
کـُچَـکے ءَ چـُـنڈے گوشت چه دَپ ءَ لونجاں ، چه جُـوْگ ءِ پُهلے ءَ گـُوَزان ات . کـُچَک وتی شَبین و عکس ئی آپ ءَ دِیست و پگر ئی کـُت که اے دگه کچکے انت .
گـَـپّ ات و آپ ئی سِـٹ کـُت که دومی کچک ءِ گوشت ءَ پَچگر ایت .
آئیا آپ ءَ نه کچک و نه گوشت ، هچ چی وَدی نه کت و وتی گوشت ءِ ٹکر ئی هم باهینت و گار کت .
***********************
*******************
بَچَـلـُک و وَشّـِـک
بَچَـلـُکے چه وتی مات ءَ ، گـُـوَاتام ءِ وَشّـک و گـَـڈَگ لوٹ ات . گـَڈَگ ماں جـَک اتنت . بَچَلـُک ، جَـک ءَ دَست ماں کت . جَک ءِ دَپ بارگ ات . بَچَلک گـَڈگاں مـُـٹ جَت ، همینچـُـک که آئی ءِ دست ءَ جاگه بیتگ ات ؛ بَلے نوں ، چه گـَڈگاں آئی ءِ پُــرّیں دست ، در نه بیت .
بَچلک چه هِژم ءَ گریوگ ءَ لَـگّ ات و گریواں بیت .
ماتیں ، وتی بَچَلک ءَ گوئشت : « منی دردانگین بَچّ ! تو اینچک کـَنجوسک و گـَڈُک مَه بئے ، گـَڈگانی نیم ءَ یله کن ، گـُڑاں تئی دست دَر بیت انت .»
( " بَچَــلــُک و وَشّـِـک " ءِ آزمانک ءِ نبیسوک ءِ نام ، منی کاگداں وَدی نه بیت . پَهل کن ات . تَهل . )
دَسـتـــونـــک
دَسـتـــونـــک
چم سَوادانی په سَـئیل ءَ که شُـتــگ ماهیں گـُل ءَ
چه من ءَ بیتــه شـموشکار ، گل ئی چو کت منزل ءَ
راه ءِ جهــدکار روان انـت چــو پــه سَـر بُـرزی ءِ راه
هــر گـَمـــے بیت هـــزار رنگ و هزار دابیں هـِل ءَ
بیا که آزمــان ءِ سَــواد ءَ په بَـراوں بــانـزیں هـَـیال
رَه مُـدام مِــهر ءِ ره اِنت بیـــل بـه زان ئے مِـــزل ءَ
زیــب دُنیای ءِ هـُـدا انت و وَس هـم بنــدگی انت
بیا منی پیر من ءَ ڈسّ ، مِـهر چون بیـت چه گِـل ءَ
جَــاڑ دُنیــای ءِ هَمُـک سـاز و گـُـلیں رَسم و رَواج
گَم ءِ ایر توس ءِ دوا گُل ، مــه کن گـَم تـُوْس دل ءَ
سَـاوڑی گـُوَرْم بَراں بَنت من ءَ سمینی گِیـر و یات
مئی تَهتـــال ءِ هیــال انت کننـــت سَــر مُشکِل ءَ
بیا ماں پُــلانی زمانگ ، پَــدا نازینــــکے جَـنــــاں
کتگ " تهل " گـَار وتی جـِـند ، وتی زات ءِ سِجـِـل ءَ
کریم بلوچ _ تهل
09/06/09
چـــاربــنــد
نــمــیــران !
نــمــیــران !
سرجمیں مردماں
بنی آدم اعضای یکدیگرند
که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار
تو کز محنت دیگران بی غمی
نشاید که نامت نهند آدمی
کس گل خان نصیر بوت نکنت !
چـــــاربــَــنـــــد
4 بــَـنـــد
گـــَــــڈگ
گـــَــــڈگ **********
لیو ٹالستوی
کریم بلوچ _ تهل
مات ءَ سیه لوگ گپت و لوٹــِــت ئی که چاشت ءَ چه رَند ، زهگان اش به دنت. آهانی تشتے ءَ ایر کـُـت انت. " وانیا" که هچ وهد ءَ سیه لوگ نه وارتگ ات، آهانی بو کت انت.باز آئی ءَ پـَـسٌند بوت انت. بازئی لوٹت که به وارت اش.آ دائم ءَ سیه لوگانی نیمگ ءَ شت.وهدے که هچ کسے نزیک ءَ نه ات، آ وت ءَ داشت نه کُـت. یک دانگ ئی زرت و وارت.
پیش چه چاشت ءَ ماتیں سیه لوگاں هساب کـُـت و دیست ئی که یک دانگے کم انت. آ ، پتیں ءَ گوشت.
چاشت ءِ وهد ءَ پت ءَ گوشت :
- چوں زهگاں ، باریں کسے یک دانگ سیه لوگے نه وارتگ ؟
پـَـهکاں جواب دات :
- نــه.
" وانیا " سـُـهر تـَـرٌ ات، چو که هنار ؛ و گوشت ئی :
- نه ، من نه وارتگ.
گــُــڑا پت ءَ گوشت :
- اے که کسے چه شما یک دانگے وارتگ ، جـُـوان نه انت ؛ بلے گـَـْندَگی اے نه انت. گــَــنْــدَگی وا ایش انت که سیه لوگان ءَ ،گڈگ هست و اگں کسے گــڈگاں وارت مه کنت و ایر اش بارت ، گـُـڑاں دومی روچ ءَ مر ایت. من چه ایشی ءَ ترساں.
" وانیا "ی ءِ رنگ ٹـَگل ات و گوشت ئی :
- نه ، من گــَـڈگ ءَ چه تاگ ءَ ڈن ٌ ءَ سـَـٹ ات .
پـَـهـکاں کــَــند ات و وانیا گریوگ ءَ لــَـگٌ ات.
چکانی دیوان لیو ٹالستوی
-----------------
کریم بلوچ _ تهل
گـوک و پاچن
پیرزالے ءَ ، یک گوک و یک پاچنے هست ات . گوک و پاچن هوری ءَ ، په چـََرَگ ءَ شت انت. گوک ءَ ، وهدے که دُشت اش ، هر چیز ءَ دات اش ، پیرزال ءَ نان و واد ءِ گون ءَ آتک و گوک ئی دات و منت ءَ کت ئی :
_ هو ، بوشت دگه ، منی ماسی جان ، به زور ، به زور ؛ دگه هم کاراں ، بلے تو کمے آرام ءَ به اوشت.
یک بیگاهے ءَ پاچن چه گوک ءَ پیسر ات و چه ڈگار ءَ برگشت انت ، پیرزال ءِ دیما اوشتات و پادان ئی پچ کت انت . پیرزال ءَ دست پهک ءَ پر آئی چنڈینت که به رؤت، بلے پاچن ءَ اوشتاتگ ات و چه جاه ءَ نه سر ات، پاچن ءَ جوانی ءَ گیر و یات ات که چونکا پیرزال ءَ ، گوک ءَ نان لبز داتگ ات ،اگں آ ، کمے و دَمے ، جوان و آرام به اوشت ایت.
پیر زال ءَ دیست که پاچن سرپد به بیت ، گڑاں لٹ ئی زرت و پاچن ئی جت .
وهدے که پاچن تتک ، پیرزال ءَ اپدا گوک ءَ نان دیان و جی و جان کناں بیت .
« مردمان ، په راستی ءَ ایمان نیست ! __ پاچن ءَ پگر کنان ات __من پر آئیا آرام ءَ اوشتاتگ اتوں ، بلے منی جی و جان ءِ بدل ءَ لٹ دات ».
آ ، شت یک نیمگے ، گـِـرّئی کرت ، و تتک ، دوشتگیں شیران ءِ دیگ ئی جت و چپی کت و شیرانی رتک انت. پیرزال ئی هم کانٹے جت .
کے راست انت ؟
-----------------
کریم بلوچ _ تهل
کے راست انت ؟
یکے گوئشت : آ لوٹیت که آئی ءِ زند هنچو به بیت که سرجمیں دژمن و وشنیاتک ، چه آ ئیا به ترس انت
دومی گوئشت : گهتر انت که مردم هنچو به بیت که دژمن چه آئیا به ترس انت و دوست ، دوست به دار انت و پهر به بند انت.
سومی گوئشت :
_ گهتر انت که ما هنچو به بیان که ، ما را هچ دژمن مه بات و پهک بیل و سنگت به بیان
دَستونک
وَهــد و بے وَهــد ٹـَهـل و ناز ءَ بــِل
گوں مَجن دست ءَ زرد ءِ ساز ءَ بــِل
کئـے وتـی کــولاں بَـجّـتـگ گـَپ کن
« ریا و رو » هِـچ مـکـن لِـیـاز ءَ بــِل
ریـــدگی ءَ چه شَنـگر ءَ جُست کن
گـُوَتــکـگـیـں هـار ءِ گیـد ءِ داز ءَ بــِل
مان مَسیـت ءَ که سـر منی کپتگ
دوســت ءِ تــرانـگ ! منا نماز ءَ بــِل
اِے نه انت جـُـهلیں کـَهْن و کابیلے
دل وَ دریایـــے، کــچّ و گــواز ءَ بــِل
کـیـلگ ءَ زند ءِ بیا پـَـلـے کش گوں
دائــمــا مـُــلاّ پـَـنــت و واز ءَ بـــِــل
گار کــتــگ هاک ءَ پـَٹـّگ ءَ ئے پُراں
ساحر ، اے بے نَپیں شوهاز ءَ بــِل
سـَـــمـــــــیــــــــن
سـَـــمـــــــیــــــــن
په وتی نازَلیں و شـَکـَلیں جـَـنِک سمین جان ءِ نام ءَ !
گِـین ءِ بهر ءَ شکلیں سـاه پَـر تـرا ما شات باں
داں زَمانگ بیت و هست انت گوں ترا ما یات باں
پُلّ ! سَمین انت هَستیاں ماں بو و شَرّ رنگی زبان
ما وا « دپتان » مهردلیں جان ، زِر ءِ هُلّ ءِ زات باں
نیر ءِ دریا باں مَه اوژناگ ، هم تَهاریں ماں شپ ءَ
مَؤج ءَ باں من تَلوسوکیں، هستی په بُندات باں
تو وا شهرانی جَنِک ئے،ٹـَهل و سَد نازیں«سمین»
شـَـرتـریـں ساز ماں زمان ءَ ، مهر ترا من دات باں
تو جهان ءِ بو و رنگ ئے ، تو جهان ءِ زیب و ٹــاه
تو وا مـهـر ءِ مــارگ ئے و من چه تــو آبــات باں
نازلینیں تو جـَنِـک ئے شَکلیں هم شَـهد تـَبیں
هم گـُـلانی پَهر بات ئے ، من په تو سَوگات باں
تئی کمال ءِ ندری آں من مهر و روچ ءِ بادشاه
تئی په بود ءَ من زراں و پر تو و « آزات » ءَ باں
دَؤر ءِ سَکّی گُں تئی جُهد زانت ءِ گوں آسان بیت
هم اُمیت ءِ توشگاں تئی هم گـُل ءِ زریات باں
چـو پَری ءَ « انجلیچکا » تئی په نازانی بَر ءَ
پر امیتیں مات انت دوستیں ما وا «نور»ءِ زات باں
« تـَهل » چو جَؤرانی وا تام انت بینَگ ءِ مَٹ و بدل
من تئی زند ءِ همک روچ ، وشّیانی پات باں
کریم بلوچ _ تـَهل
12/04/08
* - آزات ؛ سمین ءِ برات ءِ نام انت .
** - انجلیکا ولادیمیرونا ؛ چکانی مات ءِ نام انت .
*** - نور ؛ کدخدا نورمحمد ، چکانی پیرک ءِ نام انت
چاربند
دوســــت
 |
