رونــــالـــد ءِ بــَـچ

چـُـکانی دیوان                                                              انگریز ءِ گیدی آزمانک
----------------                                                               --------------------
ترینـــــــوک :                                                                   کریم بلوچ _ تـَهـل

                                      رونــــالـــد ءِ بــَـچ



       آهاڑ ءِ جـَـل و گـَرمیں پیتاپیں روچے ءَ سَئے شَهزات بادشاهی باگ ءَ لـَیب و گوازی اتنت .

 
       باگ ءَ آهانی دلدوستیں گـُهار هم په تـَـرّ و گـَرد ءَ دَرکـَپت . وَهدے که کـَستریں برات ٹـوپ ءَ گوں وتی لـَٹ ءَ جـَت ، ٹـوپ بُرزگ ءَ هنچو بال کت که پـَهک چه چماں گار و اندیم بوت . آهانی شَهکاڑیں گـُهار تَتک که بَلکین ٹـوپ ءَ وَدی بکنت ، بلے بازیں وهدے گوئست و آئی ءِ جند هم بــِر نه گـَشت . براتاں وتی گهار ءِ شوهاز ءَ شُت انت ، هرچی پـَٹـت اِش ، ودی اش نه کـُت .

 


       گـُڑان مَستریں برات سَرگِپت و شـَت نامداریں جادوگر « مِرلین » ءِ‌ وَٹ _ کِـرّ _ ءَ . آئیا گوئشت ئی که چونکائی آئی ءِ گـُهار گار بیتگ . سوج ئی کـُت که هَـنّین که چون وتی گـُهارَلـُک ءَ ودی بکن انت ؟

       - آئیا زَلور جناں وتی پـَجـّی ءَ بـُرتگ ؛ _ « مرلین » پَسو دات . _ و هَنّون آئی ماں جِنانی بادشاه ءِ تَهاریں گواتگر انت . ناترس تریں و سرمچار تریں شَهبَچ آئیا آزات و آجو کـُت کنت  .




      - من یا آئیا آجو کناں یا وَت مِراں ! _ مَستریں برات گوانک جـَت .

      - نون دِگه راهے نیست . تئی گـُهار ءِ آ‍زاتی زلوری انت ، _ « مرلین » جواب دات . _ بلے یک چیزے زانگ لوٹیت که چون اے کار کـَنـَـگ لوٹیت .

      - من چه هچ وَڑیں بیم و نه وَشی اے ، یا وتی جان ءِ نـَدر کـَنـَگ ءَ نه تُرساں . « اِلن » ءِ مَستریں برات دررائینت . _ من په هر دابیں جُهدے ءَ تَیار اوں تا وتی گـُهـار _ وارک _ ءَ آزات بکناں . منا پیش دار  و بگوئش که چون وتی گـُهار ءَ به رَکـّیناں .

       « مرلین » ، وَرنای ءَ سَر سوج کت و گوئشت که آئیا چے کـَنـَگی و چے نا کـَنـَگی انت . ورنا هم پهک چیزان ءَ که جادوگریں « مرلین » گوئشان ات ؛ وَت هم گوئشان بیت ، تا که گهتر آئی ءِ پگر ءَ به ماننت . آهر ءَ مَستریں برات ، جادوگریں « مرلین » ءِ منت واری ئی گِپت و شُت .

        زوتی ءَ « اِلن » ءِ مَستریں برات ، جِنانی مُلک ءَ روان بیت . آئی ءِ مات و براتاں لوگ ءَ پَشت کَپت انت و بازیں سال و ماهے آئی ءِ بــِرگـَردَگ ءِ وَداریگ بیت انت . بلے شهزاتیں مَستریں برات ءِ جند ءِ هال و هـَبر هم گار بیت .

       آهر ءَ دَر میانی برات هم جادوگریں « مرلین » ءِ کِـرّ ءَ شُت و « مرلین » آئیا هم ، هما پیشی هبر گوئشت انت که مَستریں برات ئی گوئشتگ ات  .

       دَرمیانی برات هم سَرگِپت و شُت تا وتی گـُهار « اِلن » و مَستریں برات ءَ پـَد به جَنت . آئی ءِ کـَستریں برات و مات یک و تهنا لوگ ءَ پَشت کـَپت انت و آیانی آیگ ءِ رهچار و وداریگ بیت انت .




       ماتیں و کـَستریں برات اپدا بازیں سال و ماهے آهانی آیگ ءِ وداریگ بیت انت . بلے  آهاں چو هـُشِتـَـگیں آپ ءَ پـَهـک بیگواه بیتگ اتنت .

       آهر ءَ کـَستریں برات ءِ باریگ بیت که آئی اش رونالد ءِ بـَـچ توار ءَ کـُت .

       رونالد‌ ءِ بَـچ وتی مات ءِ کِرّ ءَ شُت و چه مات ءَ دَزبندی ئی کت که آئیا وتی نیکیں دعایاں گون بکنت که دور و دراجیں راهے په وتی گهار و براتانی آجوئی ءَ سرگِران انت . شَهبانُک اول نه لوٹت و نه مَنّ اِت که رونالد ءِ بَچ چه اودان به رَوت . بلے شَهزاتیں رونالد ءِ بَچ گِریوان و دَزبندی کناں بیت .

       آهر ءَ شهبانک آئیا اجازت دات . پـت ءِ تیزیں زَهم ئی هم  دات که تیز و بـُـرّوکیں دَپ ئی په چیز ءِ جایـَـگ و گاجائیل کنگ ءَ هِینـّار و هـَڈی _ شُدیگ _ ات . آهر ءَ مات ءَ وتی نیکیں دعایاں وتی کسانیں بچ ءِ همراه و گوں کت انت که هر جنگ و شِدّتے ءَ سوبیں به بیت .

 


       هما دَمان ءَ رونالد ءِ بَچ سَرگِپت و سَپر ءَ روان بیت . آئیا اول جادوگریں « مرلین » ءِ هونڈ ءَ شُت و چه آئیا سرسوج ئی گِپت :

       - من چون وتی دُردانَگیں گهار و براتان ءَ به رَکیناں ؟

        - اے ادناییں هبرے ، بلے هَنچو تهناییں گـَپے هم نه انت . _ جادوگریں « مرلین » گوئشت . _ په چـُشیں سوبے ترا دو گپ ءِ نیمگ ءَ دلگوش کنگی انت . یکے ایشی که ترا چے کارے کنگی انت و دومی ایشی که ترا چه کجام کاراں وتا را دور دارگی انت و ترا نه کنگی انت .

       هما کار که ترا کنگی انت ایش انت : جنانی مُلک ءَ که رَست ئے ، هر هما کس ءَ که تئی گون ءَ دَپ کـَپیت و هبر کنت  ، آئی ءِ سَرَگ _ سَـگـَر _ ءَ وتی پتی کاٹـار و زَهم ءِ گون ءَ به گـُـڈ ؛ تا وَهدے که وتی گهار ءَ ودی کن ئے .

       هما کار که ترا په بند انت ایش انت : هِچـّی مه ور ، یک دَپے هم ؛ هِچـّی مه تِنگ ، یک گـُلـُمبے هم .

       اگں جنانی مُلک ءَ تو یک گُلُمبے به تِنگ ئے یا یک ٹـُـکـُرے به وَر ئے ، تو زندگ نه مان ئے  .

       رونالد ءِ بَچ ، جادوگریں « مرلین » ءِ منّتوار بیت و وتی سَپر ءَ سَرگِپت و روان بیت .

       ائیا بازیں شَپ و روچے شُت ، شُت و شُت تا که آهر ءَ دیست ئی که یکے چارپادگے ءَ نِشتگ و جنانی بادشاه ءِ اَپس _ بور ، مادِن _ ءِ پانگ پان و ساٹـوک انت . چه جِنّانی بادشاه ءِ اپس ءِ چَمّاں آس ءِ برانز دَرکپان ات . رونالد ءِ بَچ سَرپَد بیت که هـَو ، جنانی مُلک ءَ رَستگ و سَر بیتگ .

       - جِنّانی بادشاه ءِ تـَهـاریں گواتگر کجانگـُر انت ؟ _ رونالد ءِ بَچ چه اپس دار ءَ پول کت .

       - من نزاناں ، _ اپس دار پسو دات . _ برو دیما گوک پانے گِندَ ئے ، بلکین آئیا ترا پیش بدار ایت .

        همودان ات که رونالد ءِ بَچ ءَ ، جادوگریں مرلین ءِ هبر گِیر _ یات _ آتک . هما دَمان ءَ وتی سَر واریں زهم ئی چه نیام ءَ کـَشّ اِت و یکـّیں شیکگ ءِ گون ءَ اپس پان ءِ سَرَگ ئی چه گـَردن ءَ جتا کت و چـَرْت .

        ورنا دیما روان بیت . شُت و شُت تا که آهر ءَ گوک وال _ گوک پان _ ئی دیست که جنانی بادشاه ءِ گوکان ءَ چارینگ ات . جُست ئی گِپت :

      - جِنّانی بادشاه ءِ تـَهـاریں گواتگر کجانگـُر انت ؟ _ رونالد ءِ بَچ چه گوک وال ءَ پول کت .

      - من نزاناں _ گوک وال پسودات . _ کمے دیما تر برو ، مـُرگ دارے گِند ئے ؛ همائی بلکین بزانت .

        همودان ات که رونالد ءِ بَچ ءَ ، جادوگریں مرلین ءِ هبر گِیر _ یات _ آتک . هما دَمان ءَ وتی سَر واریں زهم ئی چه نیام ءَ کـَشّ اِت و یکیں شیکگ ءِ گون ءَ گوک پان ءِ سَرَگ ئی چه گـَردن ءَ جتا کت و چـَرْت .

       ورنا دیما جُنزان و روان بیت تا که یک پیر زالیں مـُرگ پان ئی دیست . چه آئیا سوج ئی کـُت :

      - جِنّانی بادشاه ءِ تـَهـاریں گواتگر کجانگـُر انت ؟

      - یک کمے دیما تر برو . تو گِردیں لوگ و بانے گِند ئے ، آئی ءِ چَپ و چاگِرد ءَ سَئے بَر ءَ چه روکـَپت ءِ نیمگ ءَ تُـرّ به وَر  و سئے بَر ءَ به گوئش : « دَروازَگ پـَچ بئے ، دروازگ پَچ بئے . منا مان بَـیـَگ ءِ اجازت ءَ به دئے .» سئیمی گـَشت ءَ دَروازگ پاچ ءَ بیت و تو مان بیت کن ئے  . _ مـُرگ پان پسو دات .

       رونالد ءِ بَچ ءَ ، جادوگریں مرلین ءِ هبر گِیر _ یات _ آتک . هما دَمان ءَ وتی سَر واریں زهم ئی چه نیام ءَ کـَشّ اِت و یکیں شیکگ ءِ گون ءَ مـُرگ پان ءِ سَرَگ ئی چه گـَردن ءَ جتا کت و چـَرْت .

       شهزاتیں ورنا دیما روان بیت . آهر ءَ آئیا گِردیں لوگ دیست . سئے بَر ءَ ، چه روکـَپتی نیمگ ءَ ، آئی ءِ دَؤر ءَ تـُـرّ وَراں و گوئشاں بیت : « دَروازَگ پـَچ بئے ، دروازگ پَچ بئے . منا مان بَـیـَگ ءِ اجازت ءَ به دئے .»

       سئیمی گـَشت ءَ ، دَروازگ پـَچ بیت . رونالد ءِ بـَچّ ، چه دَروازَگ مان بیت ، دروازگ آئی ءِ سر ءِ پُشت ءَ ٹـَهک بَند بیت و آئی ءِ چـَپ و چاگرد ءَ شَپ ءِ سیاهی اے مانشانت .

       وهدے که رونالد ءِ بَچّ ءِ چـَم ّ ، تهاری ءَ هیل کت ، آئیا دراجیں کریدورے دیست . آئی ءِ بان چه کانچی دابیں مرملین ڈوکاں اڈ بیتگ ات . دیوالاں چه نُگره و دگه پر بهاییں ڈوکاں ٹــَهـِتـَگ ات . لوگ ءِ موسُم دلکـَشیں موسُم _ مولـُم _ ے ات . تو گوئش ئے بهاری سَمینے اودان کـَشّـاں انت .




        رونالد ءِ بَچ ، په کریدور ءَ دیم په بـُرزیں و پراهیں دَروازگے ءَ رَوان بیت  . دَروازگ یک کمڑکے _ کـَمے _ پاچ ات .

        وَرنا دروازگ ءَ پچ کت  . دیست ئی که سَـکّ مَزَن و پراهیں بـَرانڈه _ هال _ ے . آئی ءِ بُرزیں بان ءَ، بـَؤر و زَنڈیں چـَپیلـَه اے داران ات . آهاں چه سُهر و نـُگره ٹـَهِتگ اتنت  که گوں وَڑوَڑیں نـَکش و نِگاراں سِینگار بیتگ اتنت . چه دیوالاں دراجیں زیبناکیں پـُلّ که چه زُمُــّرد و آکوت و دگه وڑوڑیں پر بهاییں ڈوکاں جوڑ بیتگ اتنت ، لونج اتنت .

        چه بان ءَ ، سُهری زَمزیلے ءَ چه ، مزنیں چراگے لونج ات . چراگ چه بے رَنگیں مُروارداں ٹهینگ بیتگ ات که لاپ ئی تراشتگ و هالیگ کنگ بیتگ ات . مُروارد ءِ نیام  ءَ ، مدام تُـرُپوکیں سُهر رَنگیں ڈوکے تـُـرّ وَران ات .آئی ءِ روشنیں برانز ، سرجمیں لوگ ءَ وَش نما و روک کتگ ات .تو گوئش ئے رولـَه ءِ شـَرم رَنگیں سُهر چَکیں برانز انت که هر جاه ءَ شانگ انت .

 


       همے مزنیں برانڈه سَکّ زیبدار ات . برانڈه ءِ یک کـَشے ءَ ،کسانیں بـُرزی و بَرمِکے ءَ یک سَکّ مَزن و پراهیں تَهتے اِیر ات که گوں نـَرمیں و سِینگارتگیں جـُـلاں جـُـلّ بیتگ ات . سینگارے که گوں ابریشمی دَسک _ دَسـَـگ ، بَندیک _ اں گیشیں کـچ و کساس ءَ زیبدار بیتگ ات .

       جـُـلاّنی سرا آئی ءِ گهار نِشتگ ات و وتی ڈکـّمیں نـُـگره یی ماپر و مودان ءَ رَندگ و شـَـکّ کنگ ات . تو گوئش ئے سـُهر ءِ هم مَٹ اتنت . وَهدے که « الن » وتی برات « رونالد ءِ بَچ » ءَ دیست گوں پَریشانی پاد آتک و په آئی ءِ امباز ءَ چه تَهت ءَ ایر کـَپت . بَژن ءِ گون ءَ گوئشت ئی :

       - تو پر چا ادان آتکگ ئے ؟ هر کـَه _ هر کـَس _ کِه ادان آتکگ ، چه ادان اپدا واتـَرّ نه بیتگ . هنون جِنـّانی بادشاه ءَ کـَیت و وَدی بیت  . گـُڑان تو چِدان زندگ ءَ دَر کـَپت نه کن ئے !

       گهار و برات زان په زان نِشت انت  . رونالد ءِ بَچ سرجمیں هال گوئشت انت که چے بیتگ .

       « اِلن » دیستگ ات که چون آئی ءِ براتاں ماں تَهاریں گواتگر ءَ آتکگ و مان بیتگ انت ، بَلے جِنـّانی سَکّ دِلیں بادشاه ، آهان ءَ جادو کتگ ات و آهاں همودان واب اتنت . مان سَکّ گِرانیں وابے ءَ بـُـڈتگ اتنت .

        آهاں چیزے وهد ءَ گوں یک و دگر ءَ هنچو گـَپ و هبر و رَٹـان اتنت که اناگت ءَ رونالد ءِ بَچ مار اِت که سَـکّ شـُدیگ و تُنّیگ بیتگ . آ ئیا وتی گهار ءَ گوئشت که سک شُدیگ _ گـُژنـَـگ _ و تُنیگ بیتگ . چه آئیا دَزبندی ئی کت که چیزے آئیا په وَرَگ ءَ به دَنت . اے دَمان ءَ رونالد ءِ بَچ ، جادوگریں مرلین ءِ هبر شَموشتگ اتنت .

       « اِلن » گوں گـُرسَت و رَنج ءَ وتی برات ءَ چار اِت و سَر ئی سُرینت  . بلے آئی ءِ جِند هم جادو بیتگ ات  . نتوانت ئی که وتی برات ءَ جادوگریں مرلین ءِ هبرانی ترانگ ءَ به گِیجیت .

       هما دَمان ءَ گهاریں پاد آتک و چه بَرانڈه ءَ دَرکـَپت و دَمانے ءَ چه رَند گوں نان و کونزگے مَستگ _ بَستگ _ بــِرگـَشت .

       رونالد ءِ بَچّ نـَگن _ نان _ ءَ زُرت . په ورگ ءَ هنچو تیار ات که پَهکاں یکیں دپار ءَ به وارت . بـَـلے هنچو که وتی گهار ئی چار ات ، سَرپـَـد بیت که پرچا و چونکا اودان آتکگ .

       هما دَمان ءَ کونزگ ئی چِست کت و ڈگار ءَ سَٹ اِت .

       - نه ، من نه یک ترمپے _ ترنپے _ تِنگاں و نه یک زَنبے دَپ جناں و وراں  . تا وهدے که ترا من آجو و آزات مه کناں ! _ رونالد ءِ بچ وتی گهار ءَ گوئشت . 

 


      هما دَمان ءَ کسے ءِ پاد بــرمش _ تَوار _ و بُرزیں جاک آئی ءِ گوشاں کـَپت :

      - « بو بو انت آدمی ءِ ، هر کـسے که تو به بئے ، زندگ تو چـِدان نه رو ئے .» 

      دمانے ءَ رَند ، مزنیں دَروازگ ءِ لاپ پچ بیت . بـَرانڈه ءَ جِنّانی بادشاه مان بیت .

       - بیا گوں منا ماں دیمپدیمیں جنگے ءَ ! _ رونالد ءِ بچ گوانک جـَت و هما دمان ءَ وتی هون ریچیں زَهم ئی چه نیام ءَ کـَشّ اِت و جنانی بادشاه ءِ نیمگ ءَ که زَهم ئی چه پیش ءَ کـَشّتگ ات ، شُت .

        آهاں چُنت ساهت ءَ گوں یک و دگر ءَ مِیلّ و مِڑان بیت انت . آهر ءَ ، رونالد ءِ بَچ ، جنانی بادشاه ءَ هـُجّ و مجبور کت که آئی ءِ دیمپدیم ءَ زانکوٹ به جنت  .

        جنّانی بادشاه زانکوٹ جت و چه رونالد ءِ بَچ ءَ دزبندی کناں بیت :

        - منی سرا هَیر به کن . منا مه کـُش ، منا به بَشک _ بکش _ .

        - من ترا نه کشاں و ترا بکشاں ؛ بلے اول ءَ تو منی گهار ءَ چه وتی جادواں به چـُٹـّیں . منی براتاں هم جوڑ و دراه بکن ، ما را پهک ءَ چه ادان کـَشّ درا و آزات بکن  . _ رونالد ءِ بَچ چه جنانی بادشاه ءَ لوٹت .

        - جوان انت ، هرچی منا بگوئش ات من هما کار ءَ کناں ، تهنا منا زندگ ءَ بلـّیت ! _ جنانی بادشاه دَزبندی کناں گوئشت .

       رَندا آئیا شُت و چه وتی پیٹی ءَ بوتلے _ شیشگے _ دَرکـُت که آپیں سُهر رَنگیں دوا ئی مان ات . گوں هما سهریں آپین دوا ، آئیا رونالد ءِ بَچ ءِ‌ براتان ءِ گوش ، پونز ، دَپ ، دیم ، لنٹاں ، گـَردن ، لـَنککاں ، چَرپ کـُت انت . هما دَمان ءَ آهاں چـِشـّـگے جـَت و په سار و جوڑ بیت انت .

       پَـدا جنانی بادشاه شُت رونالد ءِ بَچ ءِ گهار ءِ نیمگ ءَ ، چونیں گپ و هبر ئی گوئشت و وَنت و دَم ئی کت . گـُڑان هر چاریناں چه بَرانڈه ءَ دَر کـَپت انت ، دراجیں کریدور ءَ چه گوئست و په مدامی ءَ چه تهاریں گواتگر ءَ دَر کـَپت انت .

 


        رونالد ءِ بـَچ گوں وتی گهار و براتاں ، وتی لوگ ءَ بــِر تـَـرّت انت  . وتی مات ءِ کـرّ ءَ . آهاں ایمن و په وَشّی ءَ تاں دیریں وهدے ءَ هوری و یکجاهی ءَ زندگ اتنت

پــِشّــُک و روباه

چـُـکانی دیوان                                                                اُرُسءِ گیدی آزمانک  
----------------                                                               --------------------  
تـَرینـــــــوک :                                                                   کریم بلوچ _ تهل
                                        پــِشّــُک و روباه


      یک مردے هست ات و آئیا یک پشُـکے هست ات که هنچین سَک شِرّ و هبر مَه زورے ات که توبَه ! مرد چه آئیا بیزار بیت .
      مرد پگر کت و پگر کت و آهر ءَ پشُک ئی زُرت و گونی ءَ مان کت و بَست و جنگل ئی برت و جنگل ءَ سَـٹــِــت ئی : « بــِـلّ ئی که گـُم و گار به بیت .» 
      پشک جنگل ءَ شت و شُت تا که یک کـُڈے ءَ رَست . لوگ ءِ جَهلی و چیریں هَند ءَ مان بیت و پر وتا دراج کَش ات و تِچک بیت .

 

      اگں دلی به لوٹیت رَؤت جنگل ءَ و پر وتا مُشک یا مُرگـُکے گِر ایت و وارت . سْیر که بیت اپدا کـُڈ ءَ واتَرّ ءَ بیت و آئیا پگر و گـَمے نیست ات .
      یگبرے که په تَرّ و گـَرد ءَ درا شتگ ات ، دیست ئی که روباهے چه دیمپدیم ءَ پیداک انت . پشُـک ئی دیست هَیران بیت :

      - چینچو من اے جنگل ءَ هست اوں ، من چُشین سَهدارے نه دِیستَگ !
      پشُک ئی سلام دات و سُرینی چَنگ کـُت و سوجی گِپت :
      - دَزبندی کناں که شما مهروانیں زات پرمن به گوئش ات که شما کے ات و چون و چونکائی ادان آتکگ ات و شما را کـَـے توار کن انت !
      پشُک _ گـُربَگ _ وتی پَژماں گوات دات و جواب ئی دات :
      - من رَبالوے چه « سیبرسک » ءِ جنگلاں اوں . آتکگ اوں که شما را راستیں و نیکیں راه ءَ بیاراں . منی نام « گـُربگانی ایوانوویچ » انت .
      - اوه « گـُربگانی ایوانوویچ » ، بَـکش ءَ کن ئے ، من تئی باره ءَ چیزے نزانتگ ات . پیش چه ایشی ءَ منی و تئی گِندُک هم نه بیتگ ات . هنون که زانت اوں دَزبندی انت که منی پَجّـی ءَ برواں و منی پیر و مهمان به بئئ ! _ روباه دررائینت .
     پشُـک شُت روباه ءِ گوئرا .روباه آئیا بُرت وتی لوگ ءَ ، چاه و رَنگ په رَنگیں وَرگیانی آرت و آئیا وارینت و وت سوج کناں بیت :
      - چون بارین « گـُربگانی ایوانوویچ » ، شما سِـیر _ آروس _ کتگ یا نه هَنگـَت ؟ 
      - نه هَنگت سیر نه کتگ ! _ پشُک جواب دات .
      - من هم سِیر نه کـُتـَـگ . منی نام هم « روباه ایوانونا » انت . دَزبندی انت که منا وتی سانگ ءَ به زور ئے ! _ روباه دررائینت .
      پشُـک هم مَنّ ات و آهانی وَشّی و شاده ءِ روچ بُنگیج بیت انت .
      ایدگه روچیں روباه شُت تا که دَپار و وَرگے پـَـد به جنت و ودی کنت تا که گوں وتی ورنائیں شـُـوّ _ جود _ ءَ به وَر انت و پشُک لوگ ءَ مَنت .
     روباه بـَـٹے شکار کت و گِپت و لوگ ءِ راه ءَ روان ات . آئی ءِ راه ءَ گـُرکے وَدی بیت .
     - روباه بَـٹ ءَ بد ئے مَنا ! _ گـُرک دررائینت .

 

     - نه من ترا نه دَیان ئی ! من پَر وتی مرد ءَ بَران ئی ! _ روباه گوئشت .
     - چون پشّــُـک تئی مَرد انت « روباه ایوانونا »؟
     - چون تو نه اشکتگ که چه سیبرسک ءِ جنگلاں ، ربالوے پر ما و شما آتکگ ؟ هنون من گوں همے پیر و ربالو ءَ سانگ کتگ . _ روباه گوئشت .
     گرک گوئشت :
     - نه من نه اشکتگ روباه ایوانونا . چون و کـَدین بیت که ما تئی مرد ءِ گِندُک ءَ بیا اوں ؟
     - اوه ! منی « گـُربگانی ایوانوویچ » چـُشیں گـَرم سَرے ، هرچیزے که دَست ئی کیت ،یک دَپارئی کنت ! تو بچار لوٹ ئے که آئیا بگند ئے ، یک گـُـوَرانڈے تَیار بکن و آئی ءِ سلاماں بیار ، گورانڈ ءَ ایر کن و وت وتی رَکِینَـگ ءَ هَنچو دور بوشت که ترا مه گند ایت ، اگں نه منی برات ، بیت هما که ترا یک دَپارے بکَنت ! 

      گـُرک ، گورانڈ ءِ شوهاز ءَ تَچان بیت و روباه وتی راه ءَ رَهادَگ بیت و راه ءَ گوں مَم ئی ڈیک وارت . مَم گوئشت :
      - به اوشت روباه ، کجا بـَـٹ ءَ بَران ئے ؟ منی بدئے !
      - نه من ترا ندیان ئی . و هَنگـَت من تئی شکایت ءَ گـُربگانی ایوانوویچ ءِ گون ءَ کناں ! _ روباه گوئشت .
       - کے انت اے گـُربگانی ایوانوویچ ؟ _ مم پول کت .

       - رَبالوے که چه سیبرسک ءِ جنگلاں پر مئی رَهشونی ءَ راه اش داتگ . من هنون همے پیر و ربالو ءِ گون ءَ سانگ کتگ . _ روباه گوئشت .
      - بارین بیت که من آئی ءِ گِندُکاں بیا اوں روباه ایوانونا ؟ _ مم جُست گِپت .
       - اوه ! منی « گـُربگانی ایوانوویچ » چـُشیں گـَرم سَرے ، هرچیزے که دَست ئی کیت ،یک دَپارئی کنت ! تو بچار لوٹ ئے که آئیا بگند ئے ، یک کاریگرے تَیار بکن و آئی ءِ سلاماں بیار ، کاریگر ءَ ایر کن و وت وتی رَکِینَـگ ءَ هَنچو دور بوشت که ترا مه گند ایت ، اگں نه منی برات ، بیت هما که ترا یک دَپارے بکَنت !

       مم کائیگریں گوکے ءِ رَندا روان بیت  ، و روباه تچان ءَ لوگ ءَ شُت .
       گِند ایت که گـُرک گوں گورانڈے پیداک انت و چاریت که مم ءَ کاریگرے گون انت و آتک .
       - سلامالیک واجهیں مم . _ گرک دررائینت .
       - والیک و مُسّلام   گرکیں برات  ! بارین تو روباه و آئی ءِ مرد ءِ لوگ ءَ دیستگ ؟ مم پسو دات .
       - نه واجه . دیر انت که من وداریگ و هدوک اوں ، بلے تا هنون ندیستگ . _ گرک گوئشت .
       - جوان انت گـُڑان دیما به بئے . _ مم گرک ءَ گوئشت .
       - نه من دیما نه باں واجه مَمّ ! تو وَت دیما به بئے . تو چه منا ڈڈتر و وش ڈؤل تِرئے . 
       نه گرکیں برات من دیما نه رواں . _ مم گوئشت .
       اناگت ءَ چه کجا کرگوشکے تچان آتک . مم توارکت : 
       - کرگوشکـُک ادان بیا !
       بلے کرگوشک ترس ات و تتک . مم هما دمان ءَ کرگوشکک ءَ شکار کت و جُست ئی گِپت :
       - تو زان ئے که روباه ءِ لوگ کو و کجا انت ؟
       - زان اوں واجهیں مم ! _ کرگوشک جواب دات  .
       - دَلهار و زوتی ءَ به تَچ و روباه ءَ بگوئش که میریں مم ، واجهیں گرک ءِ همراهی ءَ شمئی گِندُک ءِ وداریگ انت . لوٹ انت که کم چه کم گورانڈ و کاریگر ءِ ٹیکیاں بزیر ات . _ مم ، کرگوشک ءَ گوئشت .
سیهڑ _ کرگوشک _ جنگل ءَ روباه ءِ لوگ ءِ نیمگ ءَ  ، گوں وتی سرجمین وَس و واک ءَ تچان بیت . مم و گرک هَیران اتنت که کجا چیر به بنت . مم گوئشت :
       - من سَؤل ءِ دِرَچک ءَ سَرکپاں . 

       - من چے بکناں ؟ من کجا وتا گـُم و گار بکناں ؟ من وا هچ دابے ءَ درچکے ءَ سَرکـَپت نه کناں ! واجهیں و میریں مم منی پناه ءَ بکن . دَزبندی کناں که دابے منا کمک بکن . _ گرک چه مم ءَ لوٹ ات .
       مم آئیا گوئشت که ڈگار ءَ تِچک به بیت . وَت جـَرّ و کاه و تاکاں مُچ کت و آئیا چیر دات و وت سَؤل ءِ درچکے ءَ سَرکـَپت . هما برزتریں ٹـال و شاهڑ ءَ نِشت تا که گهتر بگند ایت که بارین گـُربگانی ایوانوویچ پیداک انت یا نه ؟
       کرگوشک تچان شُت روباه ءِ لوگ ءَ . دَروازگ ئی ٹــُـکینت و روباه ئی گوئشت :
       - میریں مم گوں واجهیں گـُرک ءَ منا راه دات تا بگوئشاں که آهاں دیر انت که شمئی گِندُک ءِ تیاری کتگ انت. لوٹنت که کاریگر و گورانڈ ءِ گون ءَ شمئی سلامی ءَ بوشت انت .
       - جوان انت تو برو سیهڑ ، ما هنون پیداک اوں . _ روباه پسو دات .
       روباه و پشُـک روان بیت انت  . مم آهاں دیست و گرک ءَ گوئشاں بیت : 
       - نون منی گرکیں برات ، روباه گوں وتی مرد ءَ پیداک انت . آئی ءِ جود  چونیں کسانینے !
       پشُک رَست و هما دمان ءَ کائیگر ءِ چـَـکّ ءَ وتی سَٹ ات . پوستی دِرت و گوشت ءَ سِندان و وَران بیت . گوں دَنتان و پَنجگولاں گوشتاں سِندان ات و چه دگه نیمگے نـُـرّاں و گـُرُنڈان ات :
       - کم انت کم انت .
       مم پگر کت : « مَزنینے نه انت ، بَلے لاپَـکے وا هست انت ! منی هیال ءَ ما هر چارینان ءَ هم بوارت ، هنگت پر آئیا کم انت ، منی هیال ءَ مئی نوبت هم بیت انت ! » گوں همے هیالاں ترسے آئی ءِ جان ءَ کـَپت .
       گرک لوٹت که گـُربگانی ایوانوویچ ءَ بگند ایت . بلے آئی تاکانی چیرا باردَیـَگ بیتگ ات و تاکاں چماں هم چیر داتگ اتنت و گرک هچ چیز ءَ نه دیست . گرک گلائیش بیت که تاکان ءَ چه وتی چمانی دیما دور بکنت تا که گـُربگانی ایوانوویچ ءَ چارت بکنت . بلے پشک دیست که تاکاں سُرت انت . پگر ئی کت که مُشکے ، سِٹ ئی کت که مُشک بگیپت. پشُک پوره گرک ءِ سر و دیما کپت و پشُک ءِ ناهن _ ناکن _ گرک ءِ  دیم ءِ پوست ءَ تـَـل کت . 

       گرک چه وتی جاه ءَ سِٹ کت . اول هدا و پدا پادانی منت ئی گِپت . همینچک که آهان ءَ تُهک مان ات ، تتک .
       پشُک وَت هم دِلپـَـٹ بیتگ و تُرستگ ات . سِٹ ئی کت و نـُـرّان چه سَؤل ءِ درچک ءَ که مم نِشتگ ات ، سَرکپت و بُرز بیت تا که وتی ساه ءَ به رَکینیت .
       مم که پیش ءَ هم ترستگ ات پگر ئی کت : « زلور منی دیستگ » . ایر کپگ ءِ وهد وا نَهَت و دیر بیتگ ات . گڑان چمانی مُٹ کت و چه درچک ءِ بُرزگ‍ی وتا جَهل دَؤر دات . درچک ءِ بازیں ٹـال و شاهڑے پُرُشت انت تا که مم ڈگار ءَ کپت ، پوستی جاهے روسِت و جاهے ٹــَپ بیتگ ات . ڈگار ءَ هم وت نزانت ئی که چون تتک یا بال ئی کت . چه گرک ءَ هم کمے هست ات که سَر گوئز بکنت. سرجمیں جنگل ءَ هماهانی تَچَگ ءِ هَس و پوس ءِ توار پر کتگ ات . 
       روباه آهانی رند پدا گوانک جنان ات :

       - دل ءَ بدار ات ، آ هنون شما را جوان کنت . صبر کن ات ! 
       و چه هما روچ ءَ اینگر ، سرجمیں سَهداراں چه پشُکاں ترسنت . 
       پشک و روباه چو په سرجمیں زمستان ءَ گوشت و ورگ سر جم کتگ ات . آهان ءَ وراں بیت انت و هوری ءَ شادهیں زندے اش بنگیج کت

ســُــنــــٹ ریشیں بادشاه

چـُـکانی دیوان                                                             گریم ءِ براتاں----------------                                                          -------------------  تـَرینـــــــوک :                                                       
                                    ســُــنــــٹ ریشیں بادشاه


    یک بادشاهے ءَ یک جنکے هست ات ، سـک وَشرنگ و دولدارینے ات ، بلے سکّ نیمونی ، مـَلـَنـڈی و کس نه مـَنـّـیــں جنکے ات . هرچی دپی آتکگ ات گوئشت ئی . هرکس که پر آئی ءِ سانگبندی و لـوٹـُـکی ءَ آتکگ ات ، آئیا چیزے نه چیزے په سانگبند لوٹوکانی ملنڈی ءَ ودی کت و چه اودی گـَلینت انت .
 

      یگبرے بادشاه ءَ مزنیں مهمانی اے برجم کت و چه نزیکیں و دوریں ملکاں پهک ، وتی جَنِکّ ءِ سانگ لوٹوکان ءَ لوٹائینـت که آهان ءَ بگندیت .

       سانگ لوٹوکاں پهک یـکـّـیـں کِشک ءَ اوشتات انت و شهکاڑ ءِ فیصله ءِ وداریگ بیت انت .
 

 

       بلے آئیا هچ جهدے ءَ نه کت و مدامی داب ءَ وتی ملنڈی ، کس نه مَـنـّـی ، ڈکّ و نیموناں و هیرت گِندیاں گلائیش بیت . چه اولی کسی بنگیج کت :

      - اے یکیں چو شراب و ترند آپ ءِ بُشکه ءَ زَنڈ _ بـَـؤر _ انت . اوه اے یکیں لاگریں و چو پیریں دراج پادیں مـُرگے انت . اوه اے یکیں هنچو کسان و هورت انت که دستاں گار ءَ بیت . اوه اے مَؤت ءِ داب ءَ بـد ڈؤل انت ، ایدگه چو گوات گِپتگیں و گـَژتگیں سُهریں کروسے انت . ایدگه چو پیتاپ ءَ سهتگیں سر سبزیں ڈگارے انت که پـَـلاری پـَشـکـَپتگ انت .

       بلے چه پهکاں گیشتریں ملنڈی هما لوٹوک و دلمانوک ءَ رَست انت که چه پهکاں یک کِـرّ ءَ اوشتاتگ ات . آئی ءِ ریشان کمے دیما دراج اتنت .

       - بچارت ئی _ آئیا ملنڈ کت و کندت ._ آئی ءِ ریشاں چو نَمبیک ءِ مـُرگ ءِ سـُنـٹ انت !_ و هما دمان ءَ په ورناییں بادشاه ءَ نوسِنگ و پـَنـّامی پــِربَـسـت. _ « سـُنـٹ ریش » ! _ و کِـٹـی کِـٹـی آئی ءِ سرا کند اِت . 

 

     شهکاڑ ءِ پــِت _ پــِس _ که وتی جَنِکّ ءِ اے نا وَشّیں و نا هانوادهیں ـ نا هانوادگیں _ کِرد و گپاں دیست ، و چه هِژم ءِ آس ءَ جُشان ات ، وتی داشت نکت و پهک هانوادهیں مردمانی دیما گوئشت ئی :

     - هـَنـّون که چوش انت ، من ترا گوں هما اولی مردم که منی کلات ءِ دروازگ ءَ بئیت انت ، سانگ و سیر ءَ کنوں . بــِلّ که دنیای ءِ نیزگار تریں کس به بیت !

     دو روچ ءَ رند ، یک ویلگردیں لِرّی پوشیں سازگرے بادشاه ءِ گواتگر ءِ دَریگ و تاگانی چیرا ، وتی ساز ءَ ساز کت . سازگرے که مردمانی داد و پنڈگانی گون ءَ وتی لاپ ئی شوهاز و ودی کت . 

 

     وهدے که چه بادشاه ءَ سازگر ءَ داد و پنڈگ ءِ لوٹ ءَ کت ، بادشاه وتی جنک ءَ گوئشت :

      - من ترا پر آئیا داد ءَ دیاں و بشکگاں . آئی ءِ گون ءَ برو .

      سازگر گوں وتی لـَبـّهی لِرّی ییں جامگ و پیرام ءَ که دِرتگ و ٹنگ -ٹنگ ات ، هر جاه روان ات ؛ په بادشاه و آئی ءِ شهکاڑیں جـَنـِکّ ءَ ساز و شئیراں جناں بیت . رندا چیزے وَرد و توشگ ئی داد لوٹـِت.

      بادشاه آئیا گوئشت :

       - تئی شئیر و آواز منا باز وَش و سک دوست بیت . من لوٹاں که ترا تئی داد ، وتی جَنِک ءَ بدیاں که تئی لوگی و تئی سانگ به بیت .

       جنک که وتی پت ءِ هبر ءَ اپدا اشکت ،بیهوش بیت و کـَپـت . جـَنـِـک اِش په سار کت و پتیں گوئشت :

      - من زبان کت  که ترا اولیکیں نیزگاریں مردم ءِ گون ءَ که منی کوٹ و کلات ءِ دَروازگ ءَ بئیت انت ، سانگ ءَ دیاں و من وتی داتگیں زبان ءَ نه وراں .

     جنک ءِ دَزبندی و پهلّی لوٹگ هچ کار نه دات . ملاّ اِش لوٹائینت .شهکاڑ و سروزی ءِ سیر ءِ کاگد بیت . رند چه اے گپاں بادشاه وتی شهکاڑیں جنک ءَ گوئشت :

     - پگر ءَ مه بئے که تو و تئی شوّ ، بازیں وهدے منی کوٹ و کلات ءَ نِشت ءَ کن اِت . تو پیکه وتی مرد ءِ پجّی و همراهی ءَ به روئے !

      نیزگاریں مرد ، وتی لوگی ءِ دست ءَ گِپت و آئی ءِ پـَجـّی ءَ روان بیت . 

 

      آهاں دوریں راهے ءَ پَند جـَت و شُت انت . وهدے که مزنیں جنگلے ءَ رَست انت ، شهکاڑ پول کت :

      - اے وَش زیب ، مزن و شاهگانیں لـَد و جنگل کئیگ انت ؟

      - اے سُنٹ ریشیں بادشاه ءِ جنگل انت . اگں تو آئی ءِ گون ءَ سانگ به کتیں ، هنون اے جنگل تئیگ بیتگ ات .

      - اوه من نیزگاریں جنکوے آں . من پر چا گوں آئیا سانگبندی نه کت !

      رند چه چیزے وهد ءَ ، آهاں باز آبات و سرسبزیں ڈگارے ءَ رَست انت که هردابیں وارتنیک _ وارتنی _ اودان هست ات . شهکاڑ ءَ اپدا چه لنگڑیں مرد ءَ پول کت :

      - اے آباتیں پراهیں میتاپیں ڈگار ، بارین کئیگ انت ؟

      - اے هم سُنٹ ریشیں بادشاه ءِ ڈگار انت ، اگں تو آئی ءِ لوگی به بوتین ئے ، هنّون تئیگ بیتگ ات .

      چنت دمان ءَ چه رند آهاں مزنیں و آباتیں شهرے ءَ رَست و سر بیت انت . شهزاتیں جَنِک پول کت :

      -بارین اے پراهیں ، شاهگانیں و پر زیبیں شهر کئیگ انت .

      - سـُنـٹ ریشیں بادشاه ءِ .

 

      شهکاڑ آهے کـَش اِت  و گوئشت ئی :

      - اوه ، من هنون آزات و آجو اتاں ، اگں من گوں سـُنـٹ ریشیں بادشاه ءَ سیر و سانگ به کتیں !

      لنگڑیں سازگر پسو دات :

      - منا وَش ءَ نه بیت  وهدے که تو مدام گوئش ئے که پرچا دگرے ءِ لوگی نه بیتگ ئے و دگرے ءِ گون ءَ سیر و سانگ نه کتگ . چون بارین من پر تو جوانینے نه اوں ؟

      آهر ءَ آهاں سکّ کسانیں داری لوگے ءَ سر بیت انت . لوگے که نه ، کـُـڈے ات . شهجنک سوج کت :

       - اے کسانکیں ، تَنک و تهاریں کــُڈلـُـک بارین کئیگ انت ؟

       سازگر پسو دات :

       - اے مئی لوگ و هَنکین انت . چــِد و رَندا مئی لوگ و دوار همد انت . تو چـُلدان ءَ آس و آچشے روک کن و په شام ءَ چیزے به گِراد .

      - مئی مولد کو انت ؟_ شهکار ءَ هیرانی ءَ در رائینت !

      - ما را چه کو مولد ؟ یات گِر و بزاں که پهک کاراں وت بکن ئے .

      بلے شهجنک هچ کارے ءَ بلد نه ات . آهر ءَ جود و مرد وت هـُجّ و مجبور بوت که آئیا آس ءِ روک کنگ ، دینگ و پادینگ و ورگ گِرادگ پیش بداریت .


 

 

     دو روچ رندا ، لنگڑیں سازگر ءِ سرجمیں توشگ کـُـٹــّـِـت انت . سازگر وتی جن ءَ گوئشت :

       نیں پیکه تو کار ءَ گلائیش بئے و کار بکن ئے ! سَـپـت ، تـَکّ و تـَـکـّــُل ءِ گوپگ ءَ گلائیش بئے .

       سازگر ءِ جند چه کوه و جنگل ءَ پــِیــشّ و نَل بـُرّت و آرت انت ، بلے پیش و نَلاں ، آئی ءِ نرم و نازرکیں دستاں ٹـَـپــی و تِرامبل کـُت .

       - نه اے کار تئی گون ءَ نه بیت ! _ سازگر ءَ وتی زال ءَ گوئشت . _ بلکین تو چهرَگ ءَ رِست به کن ئے .

       بلے اے کار هم هم گوں آئیا نه بیت .


 

 

     - اگں تئی گون ءَ لوگ ءَ کارے نه بیت ، بلکین گهتر انت که تو بازار ءَ به روئے ؛ دیگ ، کـَپـَل ، و گِلی هِیران و گلاساں که من جوڑ کناں ، به شَوَشک ئے _ بها کن ئے _ ! _ مرد وتی زال ءَ گوئشت .

     شهجنک سک گرم گِپت ، پگرے ءَ کپت : « بیت که بازار و نهادیگ ءِ سوداگری ءَ ، کسے چه آئی ءِ پت ءِ کوٹ و کلات ءِ مردماں آئیا به گِندنت ، آئی ءِ سرا به کندنت و ملنڈ به کن انت که کپلانی سوداگری ءَ گلائیشاں » . بلے دگه کارے پَشت نه کپتگ ات . اگں زَرّے مه کـَٹـّیت ، په ورگ ءَ چیزے گِپت نه کن انت و چه شد ءَ مر انت . گڑان شُت نهادیگ و بازار ءَ په گِلی کـَپـَل و هِیرانانی سودا کنگ ءَ .


 

     سـَودا جوان ات . آئی ءِ هِیران و گـَلاس اِش زیت گِپت و زُرت انت . دومی روچ ءَ هم مرد بازیں نوکی هِیران و گـَلاس آرت انت . پگاه ءَ شهکاڑ نهادیگ _ بازار _ ءِ یک کشے ءَ نِشت و وتی گـَلاس و هیرانانی اِیر کت و وتی گِراکانی رهچار بیت . بورسوارے گوں وتی ترندیں نریان ءَ نهادیگ ءَ ماں بیت . اپس ءَ تاچینان همایی ءِ گِلی هیران و گلاسانی نیمگ ءَ شـُت . یکیں دمان ءَ آئی ءِ گلی هیران و گلاساں ، اپس ءِ پاد ءِ چیرا ٹکر-ٹکر و هزار تریشاس بیت انت .


 

 

     شهکاڑ گریوگ و چیهانٹ جناں بیت . نزانت ئی که نون چے و چون به کنت . تتک وتی مرد ءِ نیمگ ءَ و ائیا گوئشت ئی که چے بیتگ .

      - کے راه ءِ سرا نندیت که کپلی هِیران و گلاساں سَؤدا به کنت ؟ هَؤ ، تئی دست ءَ هچ چیزے نه بیت _ رندا گیش ئی کت ._ من مرچی شاهی کلات ءِ نیمگ ءَ شُت اوں . شاهی گواتگر ءَ هیران شودے پکار انت ، بلکیں اے کار تئی دست ءَ به بیت ؟

      آهر ءَ شهکاڑ بادشاهی کلات ءَ ، گلاس شود ءِ کار ءَ که رِڈتریں کار زانگ بیتگ ات ، گلائیش بیت .


 

      شهکاڑ ءَ وتی هیران شودی گـُدانی هر کیسگ ءَ نالونی هیرانے ماں کت و همودان شاهی کلات ءِ پرزونگ ءِ هیرانانی سرآتکگیں ورگ و چـُنڈان ءَ ، هیرانانی شودگ ءَ چه پیش نَزّآراں و مـُچّ کناں بیت تاں بیگاه ءَ وتی جود _ شوّ _ ءِ پَجّی ءَ شام ءِ بدل ءَ به ور انت .

     یک برے جارے بیت که بادشاه ءِ مستریں بَچ ءِ سیر و سانگ ءَ بیت . شاهی مهمانجاه و بـَرانڈه ءِ چراگان اِش بالینت و روک کت ، مهماناں هرکجام چه آ دگر ءَ شَوک تر ، و گوں نوک و رنگ په رنگیں دریس و گـُداں و آتاراں سَمبهتگ اتنت ؛ کایاں بیت انت . هنیگیں هیران شود و پیشی شهکاڑ هنون دلمانگ و هدوک ات که آئی اِش په نیم چَمّے ءِ چارگ ءَ به هِشتیں  تا که شاهی سیر ءِ پر زیبیں مهمانی ءَ بچار یت .

      بیچارگیں شهکاڑ ءَ دروازگ ءِ مان بـَیـَگ ءِ اجازت هم نیست ات دروازگ ءِ پُشت ءَ اوشتات و گوں بَژنیگیں دلے ءَ وتی زند و قسمت ءِ باره ءَ پگر کناں بیت .وتی کس نه مَـنـّـی و ملنڈ کاری ءِ سرا پــِـٹ و هِــٹ کت که آئی اِش چو وار ، زار و نیزگار کتگ ات .


 

     چه وَشتامیں ورگاں که گـُلام و مولداں په مهماناں برگ اتنت باز دلکش و وشتامیں بوے شاهی گواتگر ءَ پیچتگ ات . یکے چه مولداں که پَرزونگ و سُبره ءِ پَشکپتگیں ورگ و هیرانان ءَ زوراں و بران ات ، چنت ٹکر گوشت ، نان ، ماهیگ شهکاڑ ءَ په ورگ دات . شهجنک  آهاں زرت بلے آهانی نه وارت . بلکین هیران شودی گـُد ءِکیتو و کیسگاں مان کت انت  که لوگ ءَ په شام اِش به بارت .

      اناگتی ءَ چه مهمانجاه ءَ ورناییں بادشاه درکپت . بادشاه اناگت ءَ دروازگ کشئ ءَ نیزگار و واریں گلاس شودیں شهکاڑ ءَ دیست . آئی ءِ دست ئی گِپت و لوٹت ئی که شاهی مهمانجاه ءَ به بارت ئی . بلے هیران شودیں شهکاڑ که ترستگ ات و چه ترس ءَ دلپـَٹ بیان ات ، وتی رَکینگ ءِ جهد ئی کت . بلے اناگت ءَ شهکاڑ سرپد بیت که اے « سـُنـٹ ریشیں بادشاه » انت . هما که آئیا لوٹـتـگ ات گوں شهکاڑ ءَ سیر بکنت . بلے شهکاڑ ءِ جند گوں وتی گـَندَگیں ناز و مَـلـَنـڈاں و بد زبانی ءَ آئیا نه لوٹتگ ات .

      بادشاه آئی ءِ جد و جهدانی نیمگ که په وتی آزاتی و رکینگ ءَ‌ کنان ات دلگوش و گوَر نه کت . آئیا وتی برانڈه و مهمانجاه ءِ نیام ءَ برت و گوں آئیا سُهبت و ناچ ءَ گلائیش بیت. اناگت ءَ شهکاڑ ءِ هیران شودی گـُد ءِ بند پاچ بیت . آئی ءِ کیسگ ءِ نالونی هیرانانی ورگ ، رتک و شِنگ و تالان بیت انت .


 

     وهدے که مهماناں اے چیزاں پهک وتی چماں دیست انت ، هنچو بُرز کِٹی-کٹی اِش کند اِت که شهکاڑ ءِ ساه چه کـُـنـّــَـت و شرم ءَ بند بیت . دل ءَ لوٹت ئی که دریچ زمین چنڈے به بیتیں یا زمین و ڈگار ءِ دَپ پاچ به بیتیں و آئیا ایری به برتیں . هر دابے که بیتگ ات آئیا وتا چه مهمانجاه ءَ کـَشّ اِت .لوٹت ئی که به تَچ ایت .

      بلے پدیانکاں _ پدکانکان _ ی سرا مردینے آئیا رَسینت و گوں مهرواریں گالوارے آئیا گوئشت ئی :

      - مه تـُرس ! بارین تو منا پجاه نیارت ؟ جی هَؤ ، من بادشاهان ، هما که تو یک وهدے چه منا وتی دیما چهر ءَ دات  ! نون تو گِندئے که من پر تو کدین وتا لوڈی و شاهیچهے کت که تئی گون ءَ مان مئی واری کـُڈک ءَ یکجاه اتوں ، هو اے من اتوں که بور ءَ سوار اتوں و تئی کـَپلی هیران و گلاس اوں مان بازار و نهادیگ ءَ ‌چوچک-چوچَک کت انت ... اے پهک من کت انت پرچا که من تئی مهرانی بندیگ اوں . تو منی دل ءِ دوستیں کسے .

      من لوٹت  که تئی کـس نه مـَنّی و گروناکی مه بات . بزان ئے که په مردم ءَ چینچو سکّ و گِران انت ، وهدے که آهانی سرا کندئے !

      گوں اے گپاں شهکاڑ ءِ پر دردیں گریوگ بنگیج بیت و پهلّی لوٹان ءَ گوئشت ئی :

      - من نه کـَرزاں که تئی جن و زال به بـَـیـاں !

      بلے بادشاه آئیا لـَبـاس کناں آرام کت و تـَسـلاّه دات :

      - آرام بئے ! سرجمیں ڈکـُی و سَـکـّی ءِ روچاں گوئستگ انت . ما هنگت وتی سیر و آروس ءِ کاراں برجم نه کتگ انت . بیا که همے کاراں کنیں !
 

      مولد و سرگواپ لوٹائینگ بیت و آتک انت .شهکاڑ اش بانوری گـُد گورا دات .سمبهینت و سینگار کت . بانور ءِ پت و مات اش هم لوٹائینت و آتک انت . سیر ءِ سرجمیں کار اش برجم کت . پهک په نوکیں سالونک و بانور ءَ‌ ، وَشّی و شادهانی لوٹوک بیت انت . 

« « اِسـپـیـتـیـں بـَـرپـَـلـُـک » و هـَپـت کـَسانـُـکـیـں مـَردَل

« « اِسـپـیـتـیـں بـَـرپـَـلـُـک » و هـَپـت کـَسانـُـکـیـں مـَردَل

اے کسانکیں رجانک ، ٹـیـکی اے په منی بے دَروَریں همبل ، ورناییں عبدالباسط جان کریمزاده ءِ نام ءَ ! چـُـکانی دیوان گریم ءِ براتاں ---------------- ------------------- تـَرینـــــــوک : کریم بلوچ _ تـَهـل « اِسـپـیـتـیـں بـَـرپـَـلـُـک » و هـَپـت کـَسانـُـکـیـں مـَردَلـُـک باز کـُوَهْنیں زَمانَگاں ماں ، هست ات یک مـَه دَروریں شَهبانُـکے . آئیا یک روچے ، تـَاگ ءِ کـَش ءَ یک چیزے دوچگ ات که اناگت ءَ سوچن آئی ءِ لـَنکـُک ءَ بـُـڈ اِت و وهدے که سوچن ئی کـَشّ اِت ، پــِـٹـے سُهریں هون ، کـَپتَگیں اِسپیتیں بـَرپانی سرا کـَپت _ پــِـٹ اِت _ . اِسپیتیں بَرپاں ماں ، کپتگیں سُهر پُلّ رَنگیں هون ءِ تِرَمپ ، هَنچو پرائیا وَشرنگ و زیبناک ات که شهبانک ءَ ساه ءَ گوں آهے کـَش اِت و گوئشت ئی :

سـَـالاتـَـلـُـک

چـُـکانی دیوان گریم ءِ براتاں
---------------- --------------------
تـَرینـــــــوک : کریم بلوچ _ تهل

سـَـالاتـَـلـُـک


یک مَرد و جنے هست ات که آهانی دل باز ءَ لوٹت که آهان ءَ چـُـکے به بیت . آهر ءَ آهانی واهگ پوره بوت .
وَهدے که جنین ءَ چک لاپ ات ، وهدے وهدے چه وتی تاگ ءَ ، همساهگ ءِ باگ ئی چارات که اودان سالات ءِ باز نِمه داریں سَر بُر ءَ رست انت .بلے باگ جادوگریں همساهگ ءِ باگ ات که هچ کس هچ کـَدین دل نه کت که اودان مان به بیت . 

کوریں دیدگ چون چاریت مئے زمانگ

  زمـــــــــانــَــگ

کوریں دیدگ چون چاریت مئے زمانگ

زمانگ نئیکه زانتے ، نئیکه زانگ

مه گِندئے وت وتی کمزانتی ءَ چو

میاریگ چون دگر بیت تئی نشانگ

زمانگ وت مَلام انت تـَـرّ و گـَرد ءِ

نه رَهچار بیت په کس،نے بیت پانگ

چُشیں تاکے که دائم ونت بیت نه

بزانت انت گر کُجام هُژیار وانگ

لگوش ئے گر وتی وتگِندی پوستءَ

بزان ئے وت وتی چون پُُشت مانَگ

کسے دلپروش بیت ره بارت کنت نه

ترا روک کنت راه پُلّیں ترانگ

کس ءِ کَوّاسی ءِ ره چِست و اِیر انت

پروش هم بیت تاں سوب ءِ هزانگ

بزان هم دَؤر و راجانی مراداں

نه هر گوریچ و ترونگل نِند بَشانَگ

نه«تَهل»انت سَکّ که سَکّی سکّ تهل انت

گـَم و بربادی انت هر دو تَلانگ


کریم بلوچ _ تَـهـل

روباه و پاچـِن

روباه و پاچـِن اُرُس ءِ گیدی آزمانک                            چُکانی دیوان
------------------------
ترینوک:کریم بلوچ-تـَهل


       روباهے ، گـُوَراگے ءَ گـَلّ دیان ات ؛ ندیست ئی و چاهے ءَ کـَپت
. چاه ءِ آپ کمّ ات نه بـُڈ اِت و جُهلی ءَ هم باز جُهل نه ات ، بلے
درکَپت ئی نه کـُت . روباه هموداں گـَمیگ و بـَژنیگ نِشت .



        پاچنے چه هموداں گوزان ات . پر وتا هـُژیار ات . گوزان ات و ریشی
چَنڈان اتنت . دپ ءَ چیزے جایان ات . چه بیکاری ءَ چاه ئی چار اِت .
هَبکـّه و هَیران بیت ؛ روباه چاه بُن ءَ نشتگ ات.جُست ئی کـُت :
      - روباهَلـُک ! تو اوداں چے کنگ ئے ؟
      - آرام و ساهی کنگ اوں بیلی _ روباه پسو دات . _اوداں بُرزگ ءَ سکّ
گرم و جـَل انت ، په همے هاترا من اداں آتکگ اوں . نون اداں هنچو وَش و
سَرها انت که هبر ءَ مه کن ! آپ هم زَبَردَست انت . پَهک و سارت انت ! تو
هم اگں لوٹ ئے جُپ _ کـُپ _ کن اداں ، په ما هردوکیناں اداں جاه هست !





     پاچن چه دیر ات که سک لوتی و تـُـنـّیگ _ تـُژنـَه _ ات و آپ ئی لوٹ
اِت . په همے هاترا واجهیں پاچن چاه ءَ جـُپ کـُت. کمے هست ات که روباه
ءِ سرا به کـَپ ایت و ژند ئی به کـَنت . روباه دررائینت :
     - چون پوکیں ریشو تو جُپ کنگ نزان ئے که پَهک آپ اِت ترینز دات انت ؟





      روباه ، پاچن ءِ جواب ءِ وداریگ نه بوت و پاچن ءِ پُشت ئی سِٹ کت ،
چه پُشت ءَ کانٹان _ شاهان _ ءِ سرا و چه چاه ءَ درکپت و پاچن چاه ءَ
پَشت کـَپت .
       کمے هست ات که پاچن چاه ءَ چه شُد _ گـُژنه ای _ ءَ به مِر اِیت ،
بلے واهُند ئی و کـَلـّگ ءِ مردماں آئیا شوهاز کنگ و گـَردگ اتنت . ودی
اِش کت و چه کانٹاں گِپت و چه چاه اِش کـَشّ اِت و دَر کـُت.

                        ٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭

مَمّــلـُک « تیدی بریوم

مَمّــلـُک « تیدی بریوم »

 

چـُـکانی دیوان                                                              هانس بلینگا - جرمنی
----------------                                                               --------------------  
تـَرینـــــــوک :                                                                   کریم بلوچ _ تهل

                                      مَمّــلـُک « تیدی بریوم »

        دُردانگیں زَهگاں ! کسانیں مملکے ءِ آزمانک ءَ گوش کن ات که آئی ءِ نام « تیدی بریوم » انت :
        کسانیں « کلاوز » ءَ مملکے هست ات که « تیدی بریوم » ئی توار ءَ کت . مدام گوں آئیا لیب و گوازی ئی کت و تو گوئشت کن ئے که مدام آئی ءِ پجّی ءَ وَپت و واب ئی کت .

       یک بیگاهے ءَ کلاوز دیست که « تیدلک » ءِ پُشت و بَندِل ، ٹــُـنـگ بیتگ ؛ آ هم هنچیں جاهے که جوانی ءَ گِندَگ بیت .
       کلاوز ، مملک ءَ ڈگار ءَ سـَٹ اِت و گوئشت ئی :
       - من چــِـد و رَنــد تئی گون ءَ لـَیب ءَ نکناں ، برو چه ادان !
       « تیدی بریوم » ءَ ، کلاوز ءِ هـَبـَر سَک نه وَش بیت : « دل ءَ بدار من چه تو په بیه ءَ سِندان و رواں ! » وتی دل ءَ گوئشت ئی . 

 

       وَهدے که سرجمیں چکاں وپت و واب کـَپت انت ، و وتی وابانی گِندَگ ءَ گلائیش اتنت ، « تیدی بریوم » چه لوگ ءَ دَرکـَپت ؛ لـَٹ ئی زُرت و تِـکـّه دَیاں ، دیم په جنگل ءَ رَهادَگ بیت .


       جنگل ءَ روباه و کـَرگوشکی دِیست ، پر آهاں جوانیں شَپے ءِ لوٹــوگ بیت و دیما جُنزاں بیت و شُت .

      « تیدی بریوم » جنگل ءِ نیام ءَ هَنچین جاهے رَست که سـک تهار ات و تهنا بوم ءِ توار ات که اشکنگ بـَیـَـگ ات .
      « اے بوم ءِ توار چون تُرسناک انت __ « تیدی بریوم » پگر کت  __ چاریں نیمگ ءَ تاکانی توار انت که پادانی چیرا پُرشنت . تو گوئش ئے که پهک چیز منی نیمگ ءَ بیڑ آران انت و لوٹـنـت که منا چونڈک به پاچنت و به گـُــرنچنت . 

 

      اوه من چونیں شوم و کم زانتیں هوڈے اوں . من هنون پیکه لوگ ءَ وتی کلاوز ءِ گـَرم و نـرمـیـں نِـپـاد و گــَنــدَل ءَ به وَپـتـیـنـاں . هـَنـون من راه ءَ گار کتگ و ژند بیتگاں ! اے پراهیں و مَزنیں جنگل ءَ من یک و تهنایاں ! »  

  

      چو آهر ءَ « تیدی بریوم » فیصله کت که جاهے به وَسپیت و آرام به کنت . وَپت و هما دمان ءَ آیرا گرانیں وابے رُپت .


      پگاه ءَ ، مُرگانی وش زیمَلیں کـَنسِرت و توار ، تیدی ءَ چه واب ءَ آگه کت . مـُرگاں آئیا گوانک جـَنان اتنت : 
      - « پگاه وَش تیدلـُک ، چه واب ءَ پادا تیدلک ، شپ شتگ سیاهیں نین پگاه بیتگ ،روچَلـُک آتکگ و مهرشان بیتگ ! » 

 

      مملک چه واب ءَ پادآتک و تـَتـک ، شُـت چـــَـمّــَـگ ءِ نـیـمـگ ءَ  ، دَســت و دیــم ءِ شودگ ءَ :

                                   « چماں مــن شوداں هر پـَگاه
                                      گوشاں من شوداں هر پـَگاه
                                      گـَردِن مــن شوداں هر پـَگاه
                                      دَنتـان مــن شوداں هر پـَگاه      

 

 
ٹان ٹان ٹان ، ٹم  ٹم ٹم ، ٹان ٹن  ٹن ، ٹم ٹم ٹم ...» آواز ءِ وانگ ءَ گلائیش بیت .
      همے وَهد ءَ دیست ئی که چه جنگل ءَ سَے مملک ، که په بیه همایی ءِ داب اتنت ، آئی ءِ نیمگ ءَ پیداگ انت .تهنا زَردیں نه اتنت و چـِـییٹیں مملک . آهاں سـِـیـَـه چـَکـیں سُهریں اتنت ؛ پهاله ییں و جنگلی . کمے کـَستِر اتنت . آهاں همودان دوست و دَزبرادَر بیت انت . 

 

      سرجمیں روچ مملکاں لیب و گوازی کت ، شـئیر اش جَت ، وَپت و کاهان اش لیٹ وارت ، جان اش شُشت و آپ اش سُـلـُهت .
      آهـر ءَ آهــاں شُدیـگ و هـَلـَه بـیـت انت . یـکے چــه آهــاں دسـت ءَ بُــرز کـُـت و گوئشت ئی :
      - من یک بیدیں درچکے دیستگ که اودان بــِیـْـنَـگ هست انت ! 

      آهاں هما دِرَچک ءَ شُت انت و چه درچک ءَ سَرکـَپاں بیت انت. یکے چه مملکاں که جهلگ ءَ اوشتاتگ ات نـُـرُنڈ _ گـُـرُنڈ _ ات :
      - گوش کن ات ، شما تیدَلـُک ءِ سر کپگ ءَ بچار ات ! اول وتی دَستاں داریت ، پدا پاداں سک ءَ کنت ! چو تا باندا هم سرکپت ءَ نه کنت !
      وهدے که اولی مملک ، بینگانی ٹــُـنــگ ءِ نَزیک ءَ رَستگ ات ، دَندِسک و ڈنڈوراں چه « کار » ءَ بــِـر _ اِر _ گـَردَگ اتنت . پُلانی شَهد اِش آرتگ اتنت . پنجاه ءَ چه گیش اتنت ! بلکین سَد اتنت !
      - تهنا ما را همے کم ات که شما بیا ات و مئی بینگان ءَ به دُزّ ات . دَندِسکانی بادشاه چو ژوژ ات .

      یک دَمانے سرجمیں مملکاں تو گوئش ئے بال کت و ڈگار ءَ ایر کـَپت انت و دیم په آپ ءَ تَچان بیت انت . تیدَلـُک ءِ پاد که ڈگار ءَ رَست ، تَتک . چه بازیں و تیزیں تَچگاں ،هِیسک و هَنپان بیت و کـَپت . کـُوارّ ات و گوئشت ئی :
      - منا بــِلّ ات ، دَزبندی انت منا بل ات ، من دگه گیش تتک نکناں ، تتک نکناں ! 

      - نه  تیدَلـُک ، پادا ، ما پیکه به تَچ اوں ، تو هَنگت تتک ءَ کن ئے _  تیدَلـُک ءِ یکے چه سنگتاں آئیا گوانک جنان ات _ منا باور کن اگں دَندِسکانی رُمب ما را به رَسیننت ، ما را سَکّ ءَ گـَس انت و وَر انت . آهانی گـَسَگ سک درد ءَ‌ کنت و ما را تـَؤرینیت !
       تیدَلـُک وتی شـُد ءَ نین چـَٹ شَموشت _ رَموشت _ پرچا که چه شُد ءَ هنون تـُرس گیش بیتگ ات. گیشین ترس ءَ ، گیشیں جـُهد و گیشیں مَردی پکار ات .
 

        تیدَلـُک وتی رَکینگ ءَ ، جـُپ _ کـُپ _ کـُت سارتیں آپان ءَ .
        - اوه چونیں تیز و چالاکینے _ کسانُکیں سیه چکیں مملکے گوانک جت _  تیدَلـُک بـُـڈ اِت ! من آئیا نه گِنداں !

        آهاں وَش و گـَل اتنت که آپی کـَؤرے هما نَزیک ءَ هَست ات و هرچاریں مملکاں چه دَندِسکانی بیم ءَ آپ ءَ دَؤر کت .


       تیدَلـُک سَک تُرستگ ات ، پرچا که  تیدَلـُک اوژناگ ءَ نزانتک و یک کمے هست ات که آپ ءَ به بـُـڈ ایت . آئی ءِ سنگتاں آئیا کمک و بَڑایی دات . 

       رَند چه جان ءِ شودَگ ءَ  پهک ڈگار ءَ کاهانی سرا ، وَپت و تِچک بیت انت . پیتاپ ءَ جان اش هُشک و گـَرم کت . پیتاپ ءِ برانز اش وتی جان ءَ وَش بیت و پیتاپ ءَ جان اش ششت .
       زوتی ءَ مملکانی مات ، آهان ءَ توار کت :
       - بیا ات که لوگ ءَ رواں ، جنگل ءَ شپ و تهار بیان انت .
       ماتیں آهانی دَست گِپت و لوگ ءَ بُرت تا شام و ورگے به وَر انت .
       لوگ ءَ ماتیں آهان ءَ نوکیں پناریک وارینت که نیوگ _ میوگ _ ءِ چُنڈ اش مان ات . و هیرانے بینگ و شیر دات انت . 

       - « دلگوش » _ اناگت ءَ پتیں گوئشت  _ هالتاک ءَ نبشتگ : «  تیدی بریوم نامیں مملکے گار بیتگ . وَدی کنوک ءَ من ٹیکی اے دَیاں . کلاوز .»

       رَند چه شام ءَ سرجمیں مماں وَپت انت که واب کن انت .  تیدَلـُک ءَ ممانی مات گوئشت :
       - تو زَلور پیکه لوگ ء برگرد ئے .

       پگاه مُهلاّ ، وهدے که هنگت تهار ات ،  تیدَلـُک گوں وتی نوکیں دوست و سنگتاں رُکسَت و موکـَل کت . مملکانی پت ، تا جنگل ءِ آهر ءَ ، آئیا رَهادگ کت و  تیدَلـُک وتی و وتی واهند ءِ لوگ ءَ رواں بیت . 

      هـَو آهر ءَ رَند چه بازیں پَریشانیاں ،  تیدَلـُک وتی کلاوز ءَِ وَدِی کت .  وهدے که وتی کلاوز ئی دیست گوانک ئی جت :
      - سلامالیک کلاوز جان ! من اپدا همدان اوں !
      آئی ءِ دل گوں زراب ءَ ٹــُکـّــَگ ات . 

      کلاوز هم سک وَش و گــَـل ات و  تیدَلـُک ئی گوئشت :
      _ تیدی بریوملک جان ! من چه تو دَزبندی کناں که چه منی کِـرّا هچ وَهدے دگه جاهے ءَ مه رو ئے . من هنون بَندیک _ دَسَگ _ ے  و سوچنے زوران و تئی ٹــُنگ ءَ دوچاں ! من و تو چد و رند دل و جانی سنگت بیاں

شَهزاتیں بانُک « پانتا گیرو »

چـُـکانی دیوان                                           ی. ولادیسلاو - ایتالوی----------------                                                          -------------------------  
تـَرینـــــــوک :                                   کریم بلوچ _ تهل

                                    شَهزاتیں بانُک « پانتا گیرو »


     ماں یک مُلکے ءَ یک وَژبهتیں بادشاهے هست ات که آئی ءِ نام  « اِستپان » ات و سئے جـَنـِـک ئی هست ات . 
     آئی ءِ زندمان ءَ ، هر چیزے په آئی ءِ دل ءِ لوٹ ءَ بیتگ ات . بلے بادشاه استپان ءَ یک چیزے پریشان کتگ ات که آئیا مردین چـُـکے نیست ات .   

 

     مـَستریں جـَنـِـک که پت ءِ پریشانی ءَ سَهیگ بیت ، آتک و پت ئی گوئشت : 
     - من شمئی جنگیانی کمانداری ءَ کناں و شما چه منی کارپد ءَ  وَش و بے پگر بئیت !
     - نه ! منی شـَرّ رَنگیں جـَنـِـک ! جنگ زالانی کارے نه انت . _ پیریں بادشاه جواب دات  .
     - لوٹ ات شما منا به چکاس ات ! _ مستریں جنک چه وتی پت ءَ دزبندی کت .
     - جوان انت ، بلے گوں همے شرط ءَ که اگں جَنگ ءِ پَڑ ءَ ترا جنینی و زالی پگر و هیالے گیر آتک و تو جنینانی داب ءَ پگر کت ، گـُڑان هما دمان ءَ سرجمیں پـَئوج ءَ بزور و لوگ ءَ بــِر گـَرد . _ بادشاه وتی جنک ءَ گوئشت .
     رَند چه ایشی ءَ بادشاه وتی رازداریں کاردار ءَ توار کت و پـَرمات ئی ، جنگ ءِ وهد ءَ شهزاتیں جنک ءِ همراه به بیت ، بلے هر وهد که جنک ءَ ، زالی پگرے کت ، هما دمان ءَ لشکر ءِ پجّی ءَ واتـَـر به کننت . 

     راه ءِ یک بـَهرے ءَ شتگ اتنت که شـَکری نـَـلانی کِشار اش دیست انت .
     - چونیں زَبـَردَستیں شـَکری نـَل انت ! چه آهاں باز جوانیں بندیک ریسَـگ ءَ بیت ! _ شَهزاتیں زال ءَ دررائینت .
     هما دمان ءَ کاردار گوانک جَت :
     - اِر گـَرد ! ما لوگ ءَ بــِـرگـَرد اوں ، تو جنینانی داب ءَ پگر کت . تو بندیکاں ریسگ ءَ لوٹ ئے !
     دومی روچ ءَ ، دومی جنک ، بادشاه ءِ کِرّ ءَ آتک و گوئشت ئی :
     - من جنگ ءِ پـَـڑ ءَ درکپاں و رواں . دزبندی انت که پئوج ءِ سروکی همائیا دیگ به بیت ! 
     آئیا چه بادشاه ءَ سک باز دَزبندی مِنـّـَت و زاری کت که آئیا موکل بدنت که اے گرانیں کار ءَ وَت سَرجم به کـَنت .
     آهر ءَ بادشاه ءَ دومی جـَنـِـک ءِ هَبـَر مَنّ اِت و زُرت . بلے گوں هما شرط ءَ که مَستریں گهار ءِ داب ءَ ، اگں کجام جاهے ءَ جنینی پگر ئی کت ، هما دمان ءَ پیکه سرجمیں لشکر ءَ به زور ایت و لوگ ءَ واتـَـرّ به کنت .
     اے جَـنِــک هــم باز دور نه شُت . چـــه شَـــکری نلاں که په زیب رُستگ اتنت ، سرگوئست انت ، بلے وهدے که جنگل ءَ رَست انت و مان بیت انت ، دیست ئی که بــُیـد ءِ راستیں و شَتکیں درچکاں که باز زیبدار اتنت و ڈیوای ءَ چو بـَـلِت انت ، گوں زیبداریں ٹـال و شاهڑاں ، رُستگ اتنت ، چـُـپ بیت ئی نه کت . آهی کـَش ات و گوئشت ئی : 

 

     - اوه چونیں چـَـهـرے چه اے دِرَچک ءِ کـُـنٹ ءَ جوڑ ءَ بیت !
     - شهزاتیں بانُک ! تو جنینی کارانی باره ءَ پگر کت . چـَهر ءِ باره ءَ ! لوگ ءَ واگرد کن ! _ کاردار ءَ گوانک جت .
     سیمی روچ ءَ ، سیمی شهزاتیں بانک ، پیریں بادشاه ءِ کِـرّ ءَ آتک .نام ئی « پانتا گیرو » ات . و چه پت ءَ دَزبندی ئی کـُت که آئی ءَ بــِـلـّـِیت که لشکر ءِ پـَجّــی ءَ په جنگ ءَ دَر کـَپیت .
     - نه _ بادشاه گـُٹ ءَ زور پردات و گوئشت ئی _ تو سَک ورنا ئے ! اگں تئی مَستریں گهاراں اے کار ءَ کت نه کت ، هچ داب ءَ تئی گون ءَ نه بیت . جنیناں مدام جنینی کارانی باره ءَ پگر ءَ کن انت و جنگ و جیڑه مردانی کار انت . 

 

      بلے « پانتا گیرو » وتی پت ءِ هبر ءَ په بیه نه مَنّ اِت و گوئشت ئی :
      - تو چه بے دَری ءَ منا به چـَـکـّاس . چه منی چکاسکاری ءَ شما تاوانبار ءَ نه بئیت . من چه شما دَزبندی کناں که منا اجازت به دئیت که من به رواں . من شما را هچ داب ءَ سرجهلی ءَ نه هِلاّں !
      آهر ءَ بادشاه ءَ دیست که دگه راهے هم نیست انت . و مجبوری ءَ مَنّ اِت ئی که « پانتا گیرو » هم وتی چکاس ءَ پیشداریت . بلے پدا گوں هما شرط ءَ که آئی ءِ گهارانی گون ئی کتگ ات .

 

      « پانتا گیرو » جَنْـگی گــُداں گورا کت . زَهم و کـُلت ئی بَست انت . نین چو جنگی مردیں ورنا اے جاه ءَ آتک .
      « پانتا گیرو » اپسے ءَ سوار بیت . لشکری زُرت و نـَزآرت و سیمسر و جنگ ءِ پـَڑ ءَ روان بیت .
       آهاں پرزیبیں شکری نلانی کشاراں گوازینت انت. چه لـَد ءَ گوئست انت و سیمسر ءِ نزیک ءَ رَست انت ، بلے « پانتا گیرو » یک هبرے هم نه کت . « پانتا گیرو » په راستیں یک جنگی سروکے ات . 

 

      وَهدے که آهاں وشنیاتکیں همساهگ ءِ بَند و سیمسر ءَ رَست انت ، « پانتا گیرو » اول لوٹـت که وشنیاتکیں بادشاه ءِ گون ءَ گپ و هبر به کنت .

     وشنیاتکین همساهگیں بادشاه ءِ نام  « ماتیو » ات . آئی باز ورنا ، شَوْک و وش رَنگیں مردے ات . « پانتا گیرو » ءَ چه اولی گِدار و گِندُک ءَ باز وَش و دوست بیت .
     بادشاه « ماتیو » ءَ هم  دُژمنیں پَئوج ءِ ورناییں سروک باز وَش و دوست بیت . بادشاه ماتیو هم باز هُژیاریں مردے ات ، جنگی سروک ءِ مردیں بیگ ءِ سرا ، چه هما اول ءَ ناباور بیت و ماتیو ءِ شک همیش ات که پئوج ءِ سروک، وشنیاتکیں بادشاه ءِ یکے چه جنین زَهگاں انت که مردینی گـُد ئی گورا کتگ انت . 

 

     پر شی که ورناییں بادشاه وتی شَـک ءِ سرا دلجم به بیت ، « پانتا گیرو » ئی وتی ماڑی و کلات ءَ لوٹـائینت تا که به نند انت و هَـبَر به کن انت .
     بادشاه ماتیو هنچو وتی مات ءَ هال دات که « پانتا گیرو » ءِ گندُک ءَ ، آئی ئی مان وتی ماڑی ءَ لوٹـائینتگ و داوت داتگ . و وتی مات ئی گوئشت :
     - بادشاه استپان ءِ جنگی کماندار  ، منی هیال ءَ مردینے نه انت ، بلکین آئی ءِ ورنا ییں جنک « پانتا گیرو » انت که مردینی گـُد و پـُچ ئی گورا کتگ انت .                        

                              « شـَهزاتیں کاڑے ورنا ، پانتا انت چو تُپــِشک انت
                                 اِستار ءِ داب ءَ رُژنا ،چم ئی بـَلاں جـَـلـِشک انت
                                 رِیز اِنت ماپَر ئی هم،ڈکــّــُم گوں سُهرءَ همرنگ
                                 ٹـُکـّیت دل اوں چه مهر ءَ ، بیتـگ پر آئی دلتنگ »

     - دل ءَ بدار و گم مه کن منی سَؤل و بادشاهیں بَچ ! چنت راه هست انت که ما بزان اوں که چون بارین اے جنکوے که مردینی دِریسی گورا کتگ یا نه ! تو وتی مهمان ءَ به بر وتی هتیارانی میدان و نشان جَنئگ ءَ . اگں جنکوے تئی هتیارنی باره ءَ ، ترا سر و سوجے هم نه کنت ، اگں مردینے به بیت ، آهان ءَ زورایت ، چار و بیچار هم کنت و بلکین سَر و سوجے هم بکنت .
     بادشاه ماتیو وتی مات ءِ هبر زُرت ؛ بلے « پانتا گیرو » ءَ هم وتی پت ءِ شرط گِیر و یات اتنت ، په همے هاترا ، وتی هرکارے ءَ جوانی ءَ چاراں و پگر کنان ات . آئیا چو جنگی مردانی داب ءَ سرجمیں هتیاراں چارت و ٹـپـاس اتنت . زَهماں دست ءَ زُرتنت ، چارت انت ، دَپ ءَ دیست انت ، هتیاراں زُرت و نشاناں جت .

     وَرناییں بادشاه ، اَپدا وتی مات ءِ کِرّ ءَ شُت و گوئشت ئی :
     - من پگر ءَ کنان که اے شهزاتیں مئی مهمان ، بادشاه استپان ءِ ورناییں کاڑ انت . هر چــون که آئیا هـَتـیـارانی گــون ءَ مردیـنـانی داب ءَ لـَیب و گــوازی کت . من زاناں و دلجماں :

                               « شـَهزاتیں کاڑے ورنا ، پانتا انت چو تُپــِشک انت
                                 اِستار ءِ داب ءَ رُژنا ،چم ئی بـَلاں جـَـلـِشک انت
                                 رِیز اِنت ماپَر ئی هم،ڈکــّــُم گوں سُهرءَ همرنگ
                                 ٹـُکـّیت دل اوں چه مهر ءَ ، بیتـگ پر آئی دلتنگ »

     اپدا ماتیں آئیا لـَباس و تـَسلاه کت :
     - تو آئیا باگ ءَ به بَر . اگں آئی جنکے انت ، هما دمان ءَ سُهر پلانی نیمگ ءَ رَؤت . اگن مردینے به بیت جازمین _ یاسمین _ ءِ کـَش ءَ رَوت و اوشتیت ، چه آئیا ٹـالے سِند ایت و وتی گوش بُن ءَ ایر ءَ کنت .
     بادشاه شُت تا که گوں « پانتا گیرو » ءَ مان باگ ءَ تـَرّ و گـَردے به کنت .
     « پانتا گیرو » وانندهیں جنِکے ات . آئیا کتاباں ونتگ ات و زانتکار ات که مردینان ءَ جازمین _ یاسمین _ ءِ بو وَش ءَ بیت  . آئیا هم جازمین ءِ پُل ءِ ٹـالـُکے ءَ سِست و گوش بُن ءَ ایر کـُت .

     ماتیو چَٹ هَیران و پَریشان ات و آتک وتی مات ءِ کِرّ ءَ و گوں گـَمزَدیں آواز ءَ وتی ماتی گوئشت :
     - آئیا جازمین ءِ پـُلئ سست ، بلے منی دل پـَـک انت :


                              « شـَهزاتیں کاڑے ورنا ، پانتا انت چو تُپــِشک انت
                                 اِستار ءِ داب ءَ رُژنا ،چم ئی بـَلاں جـَـلـِشک انت
                                 رِیز اِنت ماپَر ئی هم،ڈکــّــُم گوں سُهرءَ همرنگ
                                 ٹـُکـّیت دل اوں چه مهر ءَ ، بیتـگ پر آئی دلتنگ » 

     ماتیں دیست که آئی ءِ بَچ په راستی مِهریگ بیتگ ، په ایشی که آئی ءِ مهر به وَدّ ایت، آئیا دگه سوج ئی هم دات :
     - آئیا تو آهری گـَشت ءَ به چـَـکـّاس . تو مروچی چه آئیا به لوٹ چاشت ءِ وهد ءَ تئی پَجـّی ءَ ، جان ءِ شودگ ءَ دریای ءَ به رَؤت . اگں جنکوے به بیت ، نه مَنّ ایت و تئی پجّی ءَ جان شودگ ءَ نه رَوت . 

     بادشاه ماتیو آئیا داوت دات و لوٹـت ئی . گوئشت ئی :
     - بیا مرچی چاشت ءَ روان و دریای ءَ سر و جانے شوداں !
     پانتا گیرو آئی ءِ چالاکی ءَ دَربُرت و زانت . گوں نُزهند ءَ پسو ئی دات :
     - جی هـَو ، اے باز جوانیں گپے انت ، بلے بیا که مرچی دریای ءِ آپ سارت انت ، گهتر انت که باندات په جان ءِ شودگ ءَ دریای ءَ به رَواں !
     و هما دَمان ءَ « پانتا گیرو » ءَ رازداریں کاردار ءَ توار کت که دَلهار تیزیں بور و مادِنے سَنج و تَیار کنت و کاگدے په آئی ءِ پت ءَ سرکن انت . کاگد ءَ چه بادشاه استپان ءَ همے دَزبندی بیتگ ات که هرچی زوت تر یک کاگد و چِٹے راه دئیت که : « بادشاه ءِ ناجوڑی سک دیما شتگ و بادشاه سک نگیگ انت و وتی مرک ءَ چه پیش لوٹیت که « پانتا گیرو » ءَ بگند ایت .»

    ایدگه روچین ءَ ، بادشاه ماتیو وتی باگ ءَ ، دریای ءِ کـَش ءَ وتی مهمان « پانتا گیرو » ءِ وداریگ ات . هنچو که « پانتا گیرو » چه دور ءَ ودی بیت ، بادشاه وتی گـُد ءَ کـَشِت و آپ ءَ دَؤر کت . وَهدے که « پانتا گیرو » رَست ، گوئشت ئی :
    - من چه راه ءَ رَستگاں ، هِـید اوں کتگ ، کـَمَڑک ننداں و هیداں هُشک ءَ کناں ، گـڑان آپ ءَ مان بَـیـاں !
    بلے راستیں هَـبـَر همیش ات که « پانتا گیرو » وتی پت ءِ نـَپـَر و کـُلـَه ءِ رَهچار ات .

    رَند چه چـُنت دَمان ءَ ، ماتیو اپدا « پانتا گیرو » ءَ توار کت که گـُداں کـَش و آپ ءَ دَؤر  کـَن . بلے هما دَمان ءَ تیزیں اپسے ءِ سُرُمبانی توار اشکنگ بیت . سوارے باگ ءِ دَپ ءَ ایر کـَپت . کاگد ئی باگوان ءَ دات تا که « پانتا گیرو » ءِ دست ئی بدنت .



    « پانتا گیرو » هما دمان ءَ کاگد ءَ اشتاپی ءَ پاچ کت و وَنت و دیم ئی « ماتیو » ءِ نیمگ ءَ گـَردینت :
    - من سک بژنیگ اوں ، منا بَـرّیں و گـَندَگیں هـَبرے رستگ . منی پت مَـؤت ءِ نگیگیانی باهوٹ انت و لوٹیت که پیش چه مـَرک ءَ منا بگند ایت . من پیکه همے دَمان ءَ سَرگِراں و برواں . بادشاه « استپان » لوٹیت که تئی گون ءَ سـُهل و سـَلاه بکنت . اگں شما گوں اے هبر ءَ همتپاک ات ، گـُڑان شما مئی نیمگ ءَ بیا ات . ما شما را داوت دیوں و وَش آتک کنوں .
    وَرناییں بادشاه ءَ ، دگه کجام دَگ ّ و راهے نیست ات ، « پانتا گیرو » ءَ چه سِدَگ آئیا وَش نه بیتگ ات بلے گوں دل نه کـَشّی ءَ  ، گوں « پانتا گیرو » ءَ موکل ئی کت . چو تا آهر ءَ دلجم نه بیت که اے شهزاتیں جنکوے یا شهزاتیں مردے . بادشاه ماتیو په چـُشیں شهزاتیں کاڑے ءَ بندیگ بیتگ ات .

    رند چه « پانتا گیرو » ءِ رَوَگ ءَ ، ورناییں بادشاه سک زهیراں گِپت و گـَمیگ بیت . مان بادشاهی ماڑی ءَ هنچو وَیل و سرگردان ات . هچ کار ءِ تَب ئی نیست ات  . آهر ءَ شت هما کـَت و کوٹی ءَ که « پانتا گیرو » ءَ داشتگ ات . هـَمودان کاگد ئی دیست که چارپادگ ءَ ایر انت . کاگد ءَ نبشتگ ات :
    « دوستیں ماتیو !
     من شهزاتیں مردینے نیاں ، من شهزاتیں کاڑے اوں .»

                               « من اوں ترا په « پانتا »، دلبر شاهی جَنـِک اوں
                                 اِستار ءِ داب ءَ رُژنا ،چم اوں بـَلاں جـَـلـِشک اوں
                                 رِیز اِنت ماپَر اوں هم،ڈکــّــُم گوں سُهرءَ همرنگ
                                 ٹـُکـّیت دل اوں چه مهر ءَ ، بیتـگ ترا په دلتنگ » 
     بادشاه « ماتیو » چه گـَل ءَ بال ات . تـَتـک و سِـٹـُـک جـَنـاں شـُت وتی مات ءِ کِرّ ءَ و گوئشت ئی :
     - منی مات ! من زانت ، من ترا گوئشت که « پانتا گیرو » جنکوے ، آئی ءِ جند اے گـپ ءَ مَـنّـِتـَـگ . ادان اے کاگد ءَ .
     هما دمان ءَ لوٹـت ئی که آئی ءِ شاهی اپس گاڑی ءَ تیار بکن انت . نِشت وتی شاهی اپس گاڑی ءَ و « پانتا گیرو » و بادشاه استپان ءِ مُلک ءِ نیمگ ءَ تاچیناں بیت .

     « پانتا گیرو » وهدے که لوگ ءَ رَست ، سرجمیں هالی وتی پت ءَ گوئشت انت که چون گوں زانتکاری ءَ آهانی رَد داتگ . گوں آهاں هور ، بلے باز نزیک نه بیتگ ، بلے پدا هم بَید جنگ ءَ سُهل بندی ئی کتگ .
      آهانی گپ هنگت نه کـُـٹـتـَگ ات ، که کـَلات ءِ دَروازگ ءِ تِلینگوک ءِ ژِلینگگ ءِ توار بیت . چه دَروازگ ءَ مزنیں بادشاهی اپس گاڑی اے مان بیت . اے مهرجتین بادشاه « ماتیو » ءِ اَپس گاڑی ات .
      هر دوئیں بادشاهاں نِشت انت . تران و سُهل اش کت و بادشاه ماتیو وتی دل ءِ مهرواری و بندیگ بُوَگ ءَ په « پانتا گیرو » درشان کت و گوئشت و آهانی سانگبندی ءِ لوٹـوک بیت . « پانتا گیرو » هم آئی ءِ سانگبندی گوں بادشاه ماتیو ءَ وَش ات .
      چو آهانی سانگبندی بیت و آهاں سیر کت . بادشاه ماتیو وتی لوگبانُک « پانتا گیرو » ءَ زِرت و وتی بادشاهی ءَ بُرت و چو آهانی سهل و ایمنیں دراجیں زندے بنگیج بیت .

     یک بـَرے پیرانسری ءَ ، دگه ورنائیں بادشاهے چه آئی ءِ همساهگاں ، په جنگ و مِڑ ءَ پاد اهت . همے سَوَب بیت که بادشاه استپان سک پریشان به بیت : « من هنون چون بکناں ، من وا پَــدَر انت که پیر و زَهیر بیتگاں . هم نادراهی ءِ باهوٹ اوں ، کے منی جنگیانی سروک ءَ بیت و جنگ ءِ پَڑ ءَ میدان داری کنت ؟»

پَـکائیں شَهزاتیں کاڑ و مَٹــَر

چـُـکانی دیوان                                                                        هانس کریستن آندرسن
---------------                                                                       -----------------------
 تـَــرینــــوک :                                                                           کریم بلوچ _ تهل  

                                           پَـکائیں شَهزاتیں کاڑ و مَٹــَر


         هست ات یک شهزاتیں ورنااے که لوٹـِت ئی ، وَتی مَـٹ و همریشیں شهزاتیں جَنِکے ءِ پَـجّـی ءَ سانگ و سیر به کنت . هَـو ؛ دلجمیں و پَـکائیں شهزاتئں کاڑے .
        په چُشیں جنکے اے شوهاز و وَدِی کنَـگ ءَ ،آ ، سرجمیں دُگنیا _ دنیا _ ی ءَ گـَشت و شُت ؛ بَلے وتی دل ءِ مَٹ و همریش و دَروَرئی وَدِی نه کت . شهزاتیں جَنِک وا باز ات ، بلے اے که دلجمیں و پَـکائیں شهزات به بنت ،آ ، دوچار نه کـَپت. مدام آهانی یک نه یک کِردے ، پکائیں شهزات ءِ  کِرد ءَ چه دور ات . آهر ءَ  آ ، اِیوَک _ تهنا _ ءَ ، بے بَـلّ و سانگ ءَ ؛گوں پُرُشتگیں و بَژنیگیں دلے ءَ ، لوگ ءَ واترّ بیت ؛ سک ارمانیگ و هُدوک ات که راستیں و پَکـّائیں شهزاتیں مِنْڈ و جنکے ، ودی و سیر بکنت .
        هما بیگاهین ءَ، سَکّ تُرُندیں هَؤر و گواتے بیت . کوکراں گرئنداں و گِروک جناں ،هَؤراں شِنزان اتنت؛ سیاه و جُبـَه ریشیں هَؤراں چه ، ڈگار ءَ بیمے مانپوشتگ ات !

یک بَرِے که شاهی ماڑی و کـَلات ءِ دَروازگ ءَ یکے ٹــُـکـّـینت . پیریں بادشاه وَت شُت دروازگ ءَ که بزانت کے انت .
       دروازگ ءِ پُشت ءَ ، سَوْنا و مَه دیمیں کاڑے اوشتاتگ ات که پَریانی مَٹ و بَدَل ات ، هَؤر ءَ تَر و لِیچَک کتگ ات. آپ چه آئی ءِ ملگور و پَشک و گـُداں ، رِچاں و چـِـتــَـان اَت . آئی ءِ جوراب و چَـبّو _‌ کـَؤش ، بوٹ _ هم چه آپ ءَ پُرّ بیتگ اتنت بوٹ و جوراباں ، چه جان و گـُدانی آپ ، پُر بیتگ اتنت و آپ سَر ریچ کتگ ات . مه رنگیں کاڑ گوئشت که آ : پَکائیں شهزاتیں کاڑے انت !
       « ایشی ءَ ما ، رندترا مالوم کنیں ! » _ پیریں شهبانُـک ءَ وتی دل ءَ گوئشت ، بلے هچ ٹــَوْک و هبر ئی نه کت . شت که جنک ءِ هبر ءَ به چکاسیت . شت و چه واب ءِ تَهت ءَ ، سرجمیں پوش ، بوپ ، لِهیپ و بالشتاں زرت انت و تَهت ءِ دار ءِ سَرا ، یک دانگے مـَـٹــَـر ایر کت و مـَٹر ءِ سربُرا ، بیست _ گِیست _ بوپ ،و بوپانی بُرزگ ءَ ،بیست نرمیں لهیپ چیر گِهت انت و شه بانک ءَ ، مهمانیں شهزاتیں کاڑ ءَ ، شَپ ءَ همودان واپینت که آرام به کنت .
       سَباه ءَ ، سَباه وَش ءَ چه رَند ، شهزاتیں کاڑ اش سوج کت که شپ ئی چون واب و آرام کتگ  .

      _ اوه ، سوج ءَ مه کن ات ! _ کاڑ ءَ جواب دات _ سرجمیں شپ ءَ ، یک دمانے هم ، منی چم مُٹ و بند نه بیتگ انت . هدا بزانت که منی وابجاه و لهیپان ءَ چے بیتگ ات یا چے اش مان ات . من باز سَکیں و ڈِکین جاهے ءَ وپتگ اتاں و منی جان ءِ گوشت پهک سهر و لـَـپـَــڑ بیتگ ! تو گوئش ئے من ڈَلے ءَ وپتگاں !
       چو پَهک سرپد بیت انت که آهانی شهزاتیں مهمان ، پکائیں شهزاتیں کاڑے انت ! آ چه گیست _ بیست _ بوپ و بیست پر پُٹِـیں لهیپ ءِ بُرزگ ءَ ، مٹـَـر ءِ سَـکـّـی ءَ مارتگ ات .
       تهنا پکائیں و راستیں شهزاتین  کاڑے ءِ جان ، چُش نازرک و نازاک بیت کنت و بس.
       شهزاتیں ورنا ، گوں همے شهزاتیں مِنڈ _ جَنِک _ ءَ سانگ و سیر کت 

. پرچا که هنون آ ، دلجم بیتگ ات که پکائیں و راستیں شهزاتیں جنکے ءِ گون ءَ سیر کنگ انت .

       سَکـّیں و ڈلگیں مَٹـَر اش ، دُزانی جاه ءَ بندی کت ، تا که هرکس بزانت و به چاریت که سَکـّی و نه وَشی‌ءِ شزا چے انت. اگں دُزاں ، مَٹر ءَ نه دزتگ هنگت همودان بندی انت .

       بزان ات که اے راستیں و پکائیں گپ و هبرے