بـَٹ ءِ بد ڈ‎ؤ‎لیں چیپل

بـَٹ ءِ بد ڈ‎ؤ‎لیں چیپل 

هانس کریستن آندرسن

کریم بلوچ _ تـهـل

هست ات بٹ و آپانبُڈویے ، کوهنیں مُرگجاهے آهانی هَند ات . ماتیں بَـٹ وتی کدوگ ءَ وتی هپتیں هیک و اسپیدهانی سرا وپتگ ات و آهاں مُشان ات . یکروچے ششیں اسپیده و هامرگانی پوست ترک ات و پرشت و چه آهانی نیام ءَ شش کسانکیں و پر پُٹیں چیپلک درکپت . هپتمی هامرگ تئو گوئشئے نلوٹست که به ترکیت و پرشیت . پیکه گوئشگ ببیت که ماتیں بَٹ ءِ هچ هوش نهت که کدیں چشیں مزنیں اسپیدهے ایر بکنت . گڑاں چه کجا اداں ودی بوتگ ؟

اناگت اسپیده ءِ پوستک ءَ کسے ٹکینت ... ٹــُـک  - ٹــُـک - ٹــُـک...

و اسپیده ءِ پوچک ترک ات و ترکست و چه آئیا نوکیں بٹ اوک ءِ سرگ جه یهت و پدا آئی سرجم چه اِسپیده درآتک .  

بلئے آ دگه دابینے ات ، و ایدگرانی پئیم ءَ نهت . آئی ءِ پـُـٹــُـکاں ایدگرانی داب ءَ زرد نهت انت ، بلکیں هاکی رنگ اتنت و همے گپ ماتین ءَ دلگران و پریشان کرتت . چیپلاں رُداں و مزن بیان اتنت ، بلے ماتیں بٹ چه وتی آهری چیپل ءَ وتی دل ءَ باز پریشان ات :

_ من هچ داب سرپد نباں که چشیں بد ڈؤلیں چیپلکے چون منی چیپل بوت کنت ! _ دل آئیا گوئشان ات که چیپل ءِ سار ءَ بدار و هیالی بکن 

. 

چه

 اے که آ هاکی یینے ات و باز ڈولدارینے نهت وتی جاگـه ، بلے آ دو برابر وتی براتاں ورگ ،وَرَگ ات و بالاد ئی هم مستر و برزتر ات . هر روچ بیوسیں چیپلک  ءِ زیندمان سک تر و نگیگ تر بیتگ ات و مُرگ جاه ، په آئی ءِ مانگ سک بیان ات . آئی ءِ براتاں نلوٹست که گوں آئیا لیب و گوازی کن انت . آ مدام هنچو تـُـتــُران و کپان ات که مرگجاه ءِ سرجمیں مرگاں ، آئی ءِ سرا کندت انت . آئی وتا را تهنا و بدبهت مارگ و زانگ ات ، هرچون که آئی ءِ مات مدام جهدکنان ات که آئیا هر داب بوتگ کمک بکنت و برکینیت . 

 

 

_ منی بیوسیں بد ڈؤلیں چیپلک !_  مات جهلیں گین و ساهی کش ات . _ پرچا تو دگرانی دابینے نهئے ؟

چه اے گپ ءَ بد ڈولیں چیپل ، گیش دلرنج بیتگ ات و شپانی گریپت ، هنچو که هچ کس مه گندیت ( مَه گِینت ) . بیوس پگر کنان ات که سرجمیں دگنیای ءَ ، کس ءَ آئی ءِ مهر نیست و هچ کارے ءِ پیده نئیت .

_ هچ کس ءَ منی مهر نیست و من اش دوست ءَ نبیت . آواں تهنا منا ملنڈ کنئگ انت و منی سرا کند انت . پرچا من وتی براتانی داب ءَ نهاں ( نهوں ) ؟

ادان ات که آئی پگر کت که چه اوداں بتچیت . دگه آئیا اود ءِ مانگ ءِ هچ تب و تهمبل پَشت نکپتگ ات که آئیا درآمد ءِ چم ءَ چارگ اتنت . آئی پگاه تهار - بے تِرِک و بے توار چه اوداں درکپت و شت ؛ چه دیوال ءِ سری پورّ و  بال کت .  

چیپلک وهدے که درکپت و آزات بوت ، شت په تــَرّ و گرد ءَ ، اوشتاتگیں ، نه مزنیں آپی دیست . اوداں آئیا وَش بوت و اود ءِ جـَـلـّــَـگ و دارگ ءِ پیسله ئی کرت . اوداں هم بٹ و دگه دابیں مُرگ باز اتنت که آئی ءِ دل لوٹست که گوں آهاں دوست و سنگت ببیت . بد ڈؤلیں چیپل ءَ چه آهاں سوج کرت که باریں آهاں هاکی پٹیں چیپلانی باره ءَ _ آئی ءِ دابیناں _ چیزے زان انت یاں نه ؟ آئی لوٹست که بزانت که آئی ءِ جند کئے انت و چئے یے باریں . بلے اوداں هم آئیا اود ءِ بٹاں گوں شک چاراں و گوئشاں بوت انت : « ما وتی سرجمین زیند ءَ ، چه ترا بد ڈؤلتریں کسئے ندیستگ » . 

 

بلے بد ڈؤلیں چیپل چه اے گپاں دلگران نبوت و وتی وشی و وَشگپیانی نشموشت . آئی وتی جست و پرسانی رند ات و دگه آپے ءَ یهت و سَر بوت . اوداں آئی کوکل Kowkall( غاز гусей ) دیست انت و چه آواں هم همے جستانی پسوی سوج کت . کوکل ( гусей ) هم آئیا پسو دات که آ هم نزان انت که آ کئے انت و آواں هم هچ وهد چشیں بد ڈؤلیں بٹ ءِ چیپلے اش ندیستگ و آهاں هم سر و سوج کت که آئی اوداں ممانیت و  ... که اوداں ایمن نهنت و شکاریاں مدام گوں وتی توپکاں و کچکاں ، په شکار اوداں کاینت .

 

 نیں بیوسیں بد ڈؤلیں بٹ ءِ چیپل پشومان بیان ات که پرچا چه مُرگجاه ءَ درکپتگ ات . اوداں راستے که کسے آئرا  دوست نبوتگ ات ، بلے اوداں ایمن ات . و اپدا آئی ءِ سرگردانی په آپبند و پٹاں بنگیج بوت .

یگبرے آئی ءِ راه ءَ یک پیر زالے ءِ لوگ ودی بیت که جنگل ءَ جهمنند ات . پیرزال ءَ پگر کت که اے ویلیں و جنگلی کوکلے و آئی یے گِپت .

_ من آئیا ڈبّ و پِنجر (کبس) ءَ بند ءَ کناں ، _ پیر زال پگر کت . _ امیت انت که اے کوکل پر منا هامرگ و اسپیده ایر بکنت . _ پیر زال ءِ چمانی روک کــُنـٹ اتنت و جوانی ءَ ندیستی .  

وهد گوئزان ات ، بلے بٹ ءِ بد ڈؤلیں چیپل پر آئیا یک اسپیدهے هم ایر نکرت . آ لوگ ءَ یک کـُروس و یک پشی یے هم هست ات و آهان ءَ چه هما اول بد ڈؤلیں چیپل وَش نبوت و آئی ءِ ترسینگ ءِ جهد اش کت :

_ تئو هرچی زوت تر اسپیده و هیکاں ایر بکن ، اگں نه پیره زالک گرم گریت و چه تئو واداپ جوڑ کنت . _ کروس گوئشت . 

_ هـَـئـو ! هـَـئــو ! امیت انت که همے زیتاں تئی سر ءَ ببُرّ ایت و واداپے بگرادیت و من چه تئی هڈاں دَپـے وَش کناں ! _ گوں وشنیتکی سیاهیں پشک دراج کشی ءَ گوں گوئشت .

بد ڈولیں چیپل هنچو ترسست که ورگ و واب و آرامی پهک گار بوت . پیرزال پر آئی وشتامیں داناں و روچ گْوارچ ( روگرداناں ) ریچگ ات . پیرزال لوٹگ ات که آئی زوتر بردیت و مزن و پـَـزّور ببیت .

_ من بے وساں ، من پهک بیوساں ، _ چیپلک گوں هِکگاں ، بندیں ڈبّ ءَ گوئشان ات ._ چو که جاه کیت ، من وتی تهنایی ءِ گون ءَ مراں ، چینچو منی دل کشیت که منی مهر کسے ءِ دل ءَ ببوتیں !

بلے یگ شپے آئیا موه رَسست که ڈبّ ءِ دروازگ ءِ بستگین بند ءَ پاچ بکنت و چه اوداں درکپیت و بال بکنت و چه آ لوگ ءَ دور و دورتر برؤت .    

 و اپدا بد ڈؤلیں چیپل یک و تهنا بیت . آئی جهد کت که چه پیرزال ءِ لوگ دور و دورتر برؤت و آهر پر وتا برزیں نل و کِرتنانی نیام ءَ  کم و گیش جوانیں جاهی ودی کت .

_ اگں کسے نلوٹیت که گوں من سنگتی بکنت ، گڑاں من په مدامی وتا هَمِداں پَـٹــاں و چیردیاں . بلّ که منا هچ کس مگندیت ( مه گینت ) . _ آئی وتا وت گوئشان ات .

اوداں ورگ باز ات و چیپلک وتا کمے نگبهت مارگ ات ، هرچنت که سک ایوک و تهنا ات  . یگروچے پگاه و مُهلاّ که روچ وتی برانزانی شانگ ءَ بنگیج کنان ات ، چیپلک  باز براهداریں مرگانی گـَـلـَـگے دیست که آزمان ءَ بال اتنت و آئی ءِ سر ءِ بُرزی ءَ چه ،گوئزان اتنت . چونیں آهاں براهداریں و وشنمایین اتنت !  

 

 چیپلک ءَ آهانی برپ دابیں اسپیت و دراجیں گردناں ، پراه و دراجیں بانزلاں و زردیں  سُنٹاں سک دوست بیتگ اتنت . بٹ ءِ چیپل پیش ءَ هچ وهد چشیں ڈولداریں مُرگ ندیستگ ات.

_ اوه ، اگں من هم بتوانتیں که چُشیں زیبدارینے ببوتین اوں ! اگں تهنا یک روچے هم ، چون جوان ات ! _ آئی ءِ دل کشگ ات ،اے هیرانی مُرگی سک دوست بیتگ اتنت . 

آهانی توار دگه دابیں و هیرانی کریکگے ات . آهاں گوں وتی بے مَـٹـیں ومزنیں بانزلاں چه سردیں هَند و دَمَگاں بال شاناں لڈتگ و نیلیں زر ءِ آدگه دست ءَ روگ اتنت .

زمستان یهت و رسست . هوٹگ ءِ آپ سارت بیاں ، و آپ ءِ بُرزگ بـَداِت و همسرک بوت . بیوس و بیچارگیں بٹ اوک هُجّ و مجبور ات که مدام اوژناگ بکنت تاں آپ چَٹ مه بَـدیت و همسرک مه بیت . بلے گوں هر شپ ءِ گوئزگ ءَ ، هما آپ که آئی اوژناگ کناں چه بَدَگ ءَ رکینتگ ات کمتر و کمتر بیتگ ات و همسرت و آئی ءِ اوژناگ ءِ جاگاه کم و کمتر بوان ات . هنچو لــُه و گــُـوَهر  ات که همسرک ( بور - بـَـرپ ) هم ترک ات . چیپلک دَمبرگ وژندی ءِ نام ءَ نزانت و گوں وتی دستکاں مدام اوژناگ کنان ات . بلے آهر ءَ چه وَس و واک و توان کپت ، وگــُـوَهر جت . آپ هم پهک بَدست .  

یک مُهلاییں پگاهے ءَ ، کشتکارے ( دهکانے ) چه هموداں گوئزان ات . چیپلکی دیست که پاد و بالی همسرکاں بند انت . همسرک و برپانی گوں وتی ٹــَـپُـری بوٹاں پروشت و نیم ساهیں مُرگی وتی لوگ ءَ برت .

_ من آئیا وتی لوگ و دَوار په وتی چکان ءَ براں . آهاں آئیا رکیننت . بیوس ءَ گـُوَهر تباه کرته ! _ مرد گوئشان ات .  

 

کِشتکار ءِ لوگ جوان ، گرم و آرام ات . چیپلک اش گوں بازیں مهرے ششت و هشک اش کرت و آئی ءِ نیمگ ءَ دلگوش و گوئر دیاں بوت انت . چیپلک وتی زیند ءَ اولی گشت ات که مهر و دلگوشی ءِ مارشتی بوت .

چو آئی هما کشتکار ءِ لوگ ءَ سرجمیں زمستان ءَ گوازینت . بهار ءَ آئی رستت و مزن بیتگ ات و هنوں دراه و مزنینے ات . کشتکار پیسله کت که آئیا هوٹگ (کمب. تلاوگ. گورم. اوٹگ. ترائی. آپجل. چکل. آپ ھمبار ) ءِ آپ ءَ ببارت و آزاتی بکنت. رند چه دراجیں وهدے اولی گشت ات که چیپلک ، اپدا آپ ءِ سرا مَلاّں و لـُڈاں بوت گوں هیرانی و وتی کواکگاں اوژناگ کنان ات ، وهدے که وتی شبینی آپ ءَ دیست سک هیران بیت !

_ اَؤ منی هُدا ! چون من بدل بیته اوں ! من وتا وت هم دُرُست نکنیں ! _ گوں هیرانی ءَ آئیا دررائینت .  

 

اناگت آزمان و وتی سرون ءَ هما بیدروریں اسپیتیں مُرگانی دیست ، آهاں چه آئی ءِ سر ءِ بُرزی ءَ بال کنان اتنت . همے وهد ات که زانتی که آئی یکے چه هماوان انت . هیرانی مرگان هوٹگ ءَ نست ( نشت ) انت و زوتی گوں مئی « بٹ ءِ بد ڈؤلیں چیپل » دچار کپت و پجاروک بیت انت . _ ما تئی داب ءَ کنگ ( قو ، лебедь ، swan ) ایں ، _ آهاں گوں دلکشیں توارے گوئشاں بوت انت ، _ تئو تاں هنوں کجانگو بوته ئے ؟

_  هئو ، اے باز دراجیں کسهے ! _ ورناییں کنگ آهاں گوئشت و هنگت چه اے گپ که زانتی که آ کنگے ، هـَبــَـکه( اجکه ) و هیران ات .

« من کنگے اوں  !» _ آئی پگر کرت : « من یکے چه آوان اوں ! ».

 هنوں آ گل ات ، که آئی ءِ مزنیں و ٹوهیں سَکـّی ، ڈُک و نوشیاں کٹتگ اتنت . آئی هنوں گیشتر و گهتر وتی نگبهتی ءَ مارگ ات که آئری په ڈولداری چپ و چاگرد کرتت . مزنیں کنگاں آئی ءِ چپ و چاگرد ءَ اوژناگ کنان اتنت و آئی ءِ براهداریں سُنٹان ءَ چارگ اتنت .  

یگروچے کسانیں چکاں تچاں کمب و تلاوگ ( کمب. تلاوگ. گورم. اوٹگ. ترائی. آپجل. چکل. آپ ھمبار ) ءَ یهت انت . چکاں په کنگاں نانان ءَ ٹکر ٹکر کرت و دَؤر دات انت و پرآهاں دان اش رهت و کستریں چکلکاں گوانک جت :

_ بچار ایت نوکینے هم گون انت !

و پهک چکاں یکجاه منت اش :

_ هو راست گوئش انت . نوکیں کنگے گون انت ! 

چکاں چه گل ءَ بال اتنت و چاپ اش جت ، ناچ و سُهبت اش کرت ، و پدا جست و شت انت وتی پت و ماتان اش هال دات و اپدا ناناں و کیکان اش یائورت و ٹکرٹکر کناں و آپ اش په کنگاں  دَؤر دات انت . سرجماں کوکار کنان اتنت :

_ نوکیں کنگ چه پهکاں وَشترینے ! آ سک زیبدار و ورنایینے !

پیریں کنگاں آئی ءِ دیما سر ءَ په اِزت جهل ءَ کرت . آ بلے هیران ات ، وتی سری پهک وتی بال ءِ چیرا ، چیر داتگ ات . وت نزانتی که پرچئے . آ سک وش و گل و نگبهت ات ، تـُـشے هم گبرون ( گروناک ، مزن سر ، مانمیار ، وڈا)  نبوتگ ات . پهکیں دل ، گبرونی و وڈایی نزانت . آئیا هما وهد هوش اتنت که چکاں آئی ءِ سرا هَندت ( کندت ) و ملنڈ اش کرت و چه سرجمیں جاهان اش گـَلینت . و هنوں اشکنان ات که آئی  ، بیدروریں مرگانی

اشکنان ات که آئی  ، بیدروریں مرگانی نیام ءَ ؛ چه دُرُستاں گِهترین انت .