چـُـکانی دیـــوان اُرُس ءِ گیدی آزمانک
------------------ ------------------------
کریم بلوچ _ تهل الکسی ٹـالستوی
روباه و سَیْهَڑ ( 'Sayhar )
هست ات یک روباه و یک کرگوشکے _ سَیْهَرے _ .روباه ءَ لوگ و کـُڈے هست ات که چه بَرپ و هَمسِرَک جوڑ بیتگ ات و کرگوشک و سیهڑ ءِ لوگ ، چه دار و جِکاں اڈ بیتگ ات .
بهار بیت . هزار رنگیں هَزّام آتک و رَست . روباه ءِ هَمسِرَکی لوگ ، آپ بَیاں بیت ؛ بلے هرگوشک ءِ لوگ هما داب ءَ جَکِتَگ و اوشتاتگ ات .
روباه ءَ چه سیهڑ ءَ دَزبندی کت که همساهگ من ءَ بـِلّ که من یک شَپے تئی لوگ ءَ به وَپساں _ وسپاں _ . و کرگوشک وتی همساهگ ءَ وَش آتک کت و مهمان کت .
بلے چنت روچ رَند ءَ ، روباه ءَ ، کرگوشک چه وتی لوگ ءَ گـَـلِـینت و دَر کـُت که اے منی لوگ انت .
روباه چه وتی لوگ ءَ تتک و جـِست . راه ءَ روان ات و گریوگ _ گریبگ _ ات . کـُچـَکِـے ، کرگوشک ءَ دیست که گریوان انت . سوج ئی کت :
_ وَوّ _ وَوّ _ وَوّ ، گاپ _ گاپ_ گاپ ،کرگوشک ترا چے بیتگ که تو چو گریوگائے ؟
_ من چون مه گریواں _ گریباں _ ؟ من ءَ داری لوگے هست ات و روباه ءِ هَمسرکی لوگے ،آئی ءِ لوگ آپ بیت ، چه منی لوٹ ات که یک شپے آئی ءَ مهمان به کناں ، من مهمان کت ، بلے چنت روچ رندا ، روباه منی جِند ءِ لوگ ءَ واجهی و منی چه جند ءِ لوگ ءَ گـَلِینتگ و تاچینتگ .
_ سَیهَڑ مه گریب ! من تئی گُرسَت ءَ کم کناں و ترا کمک کناں _ بَڑایی دَیاں _ !
آ ، آتک انت کرگوشک ءِ لوگ ءَ . کچک ءَ پُر بیمیں توار ءَ گوں گـَپ ات :
_ گاپ _ گاپ _ گاپ _ ! روباه چه ادان به تَچ ، گار و گم باتئے !
و روباه آهان ءَ چه توک ءَ جواب دات :
_ هنچو که من دَرکـَپاں ، هنچو که من جـُپ جناں ، کـُنٹـَکاں بال کننت ، هرکس ءَ نال کننت !
کچک که روباه ءِ جواب ءَ اشکت چه ترس ءَ تتک و جـِست .
کرگوشک اپدا راه ءَ روان و گریوان بیت . ممے آئی ءَ دیست و سوج ئی کت :
_ پرچا کرگوشکک گریوگ ئے ؟
_ چون من مه گریواں ؟ من ءَ داری لوگے هست ات و روباه ءَ همسرکیں لوگے که آپ بیت ، چه منی لوٹ ات که یک شپے وتی لوگ ئی به جَـلاّّں . من داشت ،هنون منی چه وتی جند ءِ لوگ ءَ گلینتگ ...
_ مه گریب ! من تئی گُرست ءَ کم کناں و ترا بَڑایی _ کُمک _ دیاں .
_ نه ، تو من ءَ مَدَت کت نه کن ئے ، کچک لوٹ ات که روباه ءَ به تاچینیت ، تاچینت ئی نه کت و وت تتک .
_ نه من گلینان ئی !
آ ، آتک انت کرگوشک ءِ لوگ ءَ ، مم گوں زَنڈیں و بُرزیں گـُٹ ءَ گـُرّ ات :
_ روباه ، چه ادان به تَچ ، تو گار و گم بات ئے !
و روباه ءَ چه لوگ ءَ جواب کت :
_ هنچو مه من دَرکپاں ، هنچوکه من جُپ جناں ،کـُنّـٹـَکاں بال کننت ، هرکس ءَ نال کننت !
مم ترس ات و تتک .
اپدا کرگوشک راه ءَ روان و گریوگا ات کہ مَزَنیں کائیگر _ کاریگر _ ئی دیست . کاریگر ءَ جُست کت :
_ کرکوشکک ترا چے بیتگ که تو چو گریوگائے ؟
_ چون من مه گریواں ؟ من ءَ داری لوگے هست ات و روباه ءَ همسرکیں لوگے که آپ بیت ، چه منی لوٹ ات که یک شپے ، وتی لوگ ئی به جلاّں ، من داشت ، هنون منی چه وتی جند ءِ لوگ ءَ گلینتگ ...
_ به روان من تئی گماں سِنداں و دور کناں !
_ نه کاریگر ، تو من ءَ مَدَت دات نه کن ئے ! کچک لوٹ ات که به گلینیت ئی ، نه بیت ؛ مم لوٹ ات که به گلینیت ئی ، نه بیت ؛ و تو هم گلینت ئی نه کن ئے !
_ نه ، من گلینان ئی !
آ ، کرگوشک ءِ لوگ ءَ آتک انت . گوک ترندیں و بُرزیں گاسَگ و گـُرّگے جت :
_ روباه چه ادان وتا را گم و گار کن !
و روباه آهان ءَ چه توکا جواب دات :
_ هنچو که من درکپاں ، هنچو که من جپ جناں ، کنٹکاں بال کننت ، هر کس ءَ نال کننت !
گوک هم ترس ات و تتک چه اودان !
کرگوشک ءَ وا دگه جاهے نیست ات که به روت انت . آ ، اپدا راه ءَ روان و چه اول ءَ هم سَک تِر و گِیشتر گریوان بیت .بـُـلـّـی ئیں کروسے، کرگوشک ءَ دیست :
_ کو _ کو _ ڑی _ کو ! سیهڑ تو چیا گریوگ ئے ؟
_ چون من مه گریواں ؟من ءَ داری لوگے هست ات و روباه ءَ همسرکی لوگے که آپ بیت ؛ چه منی لوٹ ات که شپے ، وتی لوگ ئی به جَلاّں ، من داشت . هنون منی چه وتی جند ءِ لوگ ءَ گلینتگ ...
_ بیا به رواں ، من تئی گماں کٹیناں !
_ نه کروس ! تو کٹینت اش نه کن ئے ! کچک گلینت ، گلینت ئی نه کت ؛ مم گلینت گلینت ئی نه کت ؛ کائیگر گلینت ، گلینت ئی نه کت ، و تو هم گلینت ئی نه کن ئے !
_ نه ، من گلیناں و تاچینان ئی تو گند ئے !
آ ، آتک انت کرگوشک ءِ لوگ ءَ ، کروس ءَ پاداں جُپے کت ، بانزلانی شانت انت و بانگ دَیان ءَ گوئشت ئی :
_ کو - کو - ڑی - کو ! روگ اوں گوں پاداں ، هَرّگ ءَ من بَڈان ، لوٹاں روباهے به گنداں ، روباه بیا تو ادان ، چه لوگ ءَ دَربکپ ، هَرّگ انت تئی تَپ !
روباه که کروس ءِ توار ءَ اشکت ، گـُڑ ات و گوئشت ئی :
_ همیش انت که چَـبّـواں _ پازَواراں _ ءَ پاد کنان اوں ...
کروس اپدا بانگ دات و توار جَت :
_ کو - کو - ڑی - کو ! رَوَگ اوں گوں پاداں ، هَرّگے من بَڈاں ، لوٹـاں روباهے به گنداں ، روباه بیا تو ادان ، چه لوگ ءَ دربکپ ، هَرّگ انت تئی تَپ !
اے بَریں روباه جواب دات :
_ گـُداں گورا کنگ اوں ...
کروس ءَ سیمی بَرا :
_ کو - کو - ڑی - کو ! روگ اوں گوں پاداں ، هرگے من بڈاں ، لوٹاں روباهے به گنداں ، روباه بیا تو ادان ، چه لوگ ءَ در بکپ ، هرگ انت تئی تپ ! روباه اشتاپی ءَ چه لوگ ءَ در کپت ، کروس همودان وتی هَرّگ ءِ گون ءَ آئیا روت _ رُت _ . و کروس و هرگوشک دوئیں ، هما لوگ ءَ مَنت انت و یکجاه بیت انت