ماشا و مَـمّ

چُــکانی دیوان                                                                           روس ءِ گیدی آزمانک
----------------                         ---------------------تــَرینـــــــوک :       

            کریم بلوچ - تهل

                                                ماشا و مَـمّ


        هست ات یک پیرمرد و پیرزالے که آهان ءَ نواسگے هست ات . نواسگ ءِ نام  "ماشا " ات . یک برے آئی ءِ دَزگهاراں یک جاه بیت انت  و جنگل ءَ  په کـُمبی __ Kombei‌_ و کـَاوَک ءِ چـِنـَـگ ءَ ، رَوَگ اتنت .آتک انت و لوٹت اش که " ماشا " ی ءَ هم  وتی پَجّی و همراه ءَ به بَر انت .
       _ منی پیرُک ، منی بَـلـّـُک __ ماشا توار کت __  من ءَ موکـَل و اجازت انت که وتی دَزگهارانی پَجّی ءَ ، جنگل و لـَد ءَ به رواں !؟
        پیرک و بلک دوئیں جواب دات  کہ :
        _ به رو ، بلے بچار ، چه وتی دَزگهاراں جتا مه کـَـپ ئے ، اگں نه ، گار بئے !
        جنکواں ، جنگل ءَ آتک انت ، کـُمبی ، گوش __ Gosh __ و کاوکانی  چـِنـَـگ ءَ گلائیش بیت انت .
        ماشلـُـک ، چه یک درچک بنے ءَ  - دگه درچک بُنے ءَ ، چه یک جـَرّے ءِ کـَش ءَ _ دگه جـَـرّے ءِ کـَش ءَ ، کمبی ، گوش و کاوکانی چنگ ءَ روان بیت .و چو چه وتی دزگهاراں سست  و گِستا بیت . پدا کوکار کـَشّاں و گوانک جناں بیت ، بلے دَزگهاراں کسے نه اشکت  و کسے جواب نه دات .
        ماشـَلـُـک ، لد و جنگل ءَ روان بیت ، چـَـٹ گار بیتگ ات .
        آ ، رَست هَنچین جاهے که درچکاں باز بـَز اتنت و آرام ات . چارت ئی __ گند ایت که لـَٹـی لوگے جـَـکتگ . دروازگ ئی ٹـُکینت ، بلے کس جواب نه دات .دروازگ ئی تهلانک _ مهلانک _ دات ، دروازگ پَچ بیت .
       ماشلک ، مان بیت .تاگ ءِ کـَش ءَ ، چارپادگے ءَ نشت . نشت و پگر ءَ شت : « اے کئی کـُڈ و لوگ انت ؟ پرچا هچ کس گندگ نه بیت ؟...»
       اے مَـزَنیں مـَمے ءِ لوگ ات ، تهنا اے وهداں لوگ ءَ نه ات ؛ و جنگل ءَ په تـَرّ و گرد ءَ شتگ ات . بیگاه و دیگر ءَ ، مم لوگ ءَ واتر بیت و ماشلک ئی دیست . وَش بیت .
       _ هَؤ ، _ گوئشت ئی _ نیں من ترا الس نه کناں و یله نه دَیاں ! منی پَـجّی ءَ تو مان ئے . تو ترون ءَ روک کن ئے ، موشان گراد ئے  ، من ءَ موش و بَـٹـاں وارین ئے .
       ماشا هرچی که وس کت که روگ ءَ بلیت ئی ، بلے مم نه منََّ ات و رَوَگ ءَ نه هشت ئی . نون هچ کار ئی کت نه کت . نوں ماشا گوں مم ءَ ، مم ءِ لوگ ءَ مَنت و پَشت کـَپت .
       مم سرجمیں روچ ءَ لد و جنگل ءَ شت و ماشلک ئی گوئشت که بے آئی ءِ اجازت و گوئشگ ءَ هچ چه لوگ ءَ در مه کپ ایت .
       _ و اگں تو بروئے __مم گوئشت __هر داب بیتگ من ترا  ودی کناں و گڑاں گراں و وراں !
       ماشلک پگر کناں بیت که چون چه مم ءِ کش ءَ به تَچ ایت . چَپ و چاگرد سرجم لد و جنگل انت ؛ کجام نیمگ ءَ به روت ؛ نزانت ئی و کسے نیست ات که چه آئیا پول و جُست به کنت ...
       آ ، پگر کنان بیت ، پگر کنان بیت و پگر ئی کت .
       مم چه جنگل ءَ واتر ات . ماشلک ، مم ءَ گوئشت :
      _ مم _ او مم ، من ءَ بل که یک روچے برواں وتی کلگ و شهرک ءَ ، من پر وتی بلک و پیرک ءَ یک چیزے ٹیکی بران .
       _ نه  _ مم گوئشت _ تو جنگل ءَ گار بئے . بدئے وتی ٹیکیاں که من وت براں و سر اش کناں !
       و ماشلک ءَ همے پکار ات ! آ ، چـِلْبـِـک و بسکوٹاں پَکتگ اتنت . گڑاں مَزنیں کـَتلے ئی ودی کت و مم ئی گوئشت :
       _ ایش انت بچار ؛ من اے کتل ءَ بسکوٹ و چلبک مان کناں ، تو به زور و به بَرِ اش پر منی پیرک و منی بلک ءَ . هـَؤ  بچار ، کـَتل ءَ راه ءَ پَچ مه کنۓ . بچار که بسکوٹ و چلبکاں ، راه ءَ مه زور ئے و مه ورئے . من بید ءِ درچک ءَ سرکپاں ، و راه ءَ ترا چاراں !
        _ جوان انت _ مم جواب دات _ کـَـتِل ءَ من ءَ بد ئے !
         ماشلک گوئشت :
        _ دَمانے تو برو درا و به چار که بارین _ زانان _ هَؤر گواریت یا نه  !
         هنچو که مم چه لوگ ءَ در کپت ، ماشلک ، کتل ءَ مان بیت و بسکوٹ و چلبکان ءِ تَشت ئی وتی سرا ایر کت انت .
         مم بـِر گشت  ، دیست ئی که کتل تیار انت ، زرت و پُشت ءَ کت ئی و دیم په کلگ ءَ ، رهادگ بیت  . مم چه سَؤل و کـَنارانی درچکانی شَم و نیام ءَ روان بیت، چه یک کسانیں شیلے ءَ جهلاد و پدا چه یک برزگے ءَ سر کپت و شُت و شُت تا که منتَگ و ژند بیت . درچکے ءِ بُنڈے ءَ نشت و گوئشت ئی :
         _ نندان من بنڈے ءَ
         وران چـِـلْـبـِک ءِ چـُـنڈے ءَ !
         و ماشلک چه کتل ءَ گوئشاں بیت :
         _ گنداں من ، من گنداں !
         تو مه نند سرزُنڈاں
          چلبکاں تو مه ور
          په پیرک اش تو به بَر
         په بلک اش تو کن سر !
         _ هوم ، چونیں تیز گندیں چم ئی هست انت ، هرچیز ءَ گند ایت . مم وتا را گوئشت .
        گڑاں کتل ئی زرت ، پشتا کت و دیما روان بیت . شت و شت _ شت و شت ؛ آهر ءَ یک جاهے ءَ اوشتات و پدا نشت و گوئشت ئی :
        _ ننداں من بنڈے ءَ
        وران چلبک ءِ چنڈے ءَ !
        و ماشلک چه کتل ءَ ، اپدا گوئشاں بیت :
        _ گنداں من ، من گنداں!
       تو مه نند سر زنڈاں
        چلبکاں تو مه ور
       په پیرک اش تو به بر
       په بلک اش تو کن سر !
       مم هیران و هبکه بیت :
       _ اوه که چونیں زانوگرے ! درچک ءِ برزتریں ٹال _ شاهڈ _ ءَ شتگ و نشتگ ، و دور دوراں گندگ انت !
       پاد آتک و پدا تیزی ءَ روان بیت . آتک و کلّگ ءَ مان بیت ، لوگ ئی ودی کت . بلک و پیرک ءِ لوگ ءِ دروازگ ئی باز گون زور کـُٹت و  ٹکینت .
       _ ٹک _ ٹک _ ٹک ... ! پاچ ئی کن ات ، زوت ئی پاچ کن ات ؛ من پر شما چه ماشلک ءِ نیمگ ءَ ، ٹیکی آرتگ انت ...
       کـُچکاں بو چت ، مم ءِ بو اش اشکت و مم ءِ سرا بیڑ برگ ءَ ، ارش اش کت . چه سرجمیں لوگاں کچک در کپتگ اتنت و گپّاں اتنت .
       مم ترس ات ، کتل ئی همودان دروازگ ءِ کش ءَ هشت و جنگل ءَ تچان ءَ شت و وتی پشت ئی هم چَک نه جت .همے وهداں پیرک و بلک هم درکپتگ اتنت و دیست اش که کتلے ایر انت .
       _ اے کتل ءَ چے مان انت  ؟ بلک سوج کت .
        پیرک کتل ءِ دروازگ ءَ پچ کت ، چارت ئی و وتی چمدیست ئی هم باور نه بیتگ ات : کتل ءَ مئی ماشلک انت که نشتگ . زندگ ، جوڑ و دراه انت .
       هو ، بلک ، پیرک و ماشلک پهک گل بیت انت . پیرک و بلک ، ماشلک ءَ امبازاں زرت ، پَکت و چکت اش  و په زانتکاری و زانت ءَ شاباش اش گوئشت .