« پهره روتاک » « روزنامه پهره »
ادبیات بلوچ« پهره روتاک » « روزنامه پهره »
ادبیات بلوچ( کـُروس و روباه )
چـُــکانی دیوان تـَرینوک : کریم بلوچ _ تهل
سـَـهدارانی سـُهـل
( کـُروس و روباه )
مـُرگانی مـَزنیں ڈگارے هست ات که جنگل ءِ کـَش ات .بازیں ماکیان و کروسے ماں اے ڈگار ءَ هست ات ، یک روچے یک شـُدیگیں روباهے ءَ پایست _ لوٹ ات _ که گوں کـُجام پـَندلے همے ڈگار ءَ به رؤت و کجام ماکیان یا کـُروسے ءَ شکار و وتیگ به کـنت .
شـُت و شـُت تا که ڈگار ءِ آسنی پـَلّاں رَست . مـُرگاں گوں روباه ءِ گندگ ءَ تتک و پورّ اِش کـُت و شُت انت و یک کروسے ، یک درچکے ءِ ٹـالے _ شاهلے _ ءَ پـورّ کـُت .
روباه گوئشت : من شمئی وَش زیمَلیں گـُٹ ءِ توار ءَ اشکت ، پر همیش ءَ نزیکتر آتکاں که گهتر شمئی آواز ءَ به اشکناں . نون تو پرچا درچک ءِ شاهڑ ءَ نشتگ ئے ؟
کـُروس گوئشت : من ءَ چه تو تـُرس ایت . په همیش ءَ درچک ءِ بـُرزگ ءَ نشتگاں ، ادان چه تو من ایمن اوں .
روباه گوئشت : زانان _ دَنـا _ تو نه اشکتگ که سَهدارانی بادشاه هـُـگم کـُتگ که هچ ساهدار ءَ اجازت نیست انت ، آدگه سـَهدار ءَ تاوان بدنت و زُلم به کنت .
کروس وتی گردن ءَ دراز کت و دور ءَ چاراں بیت .
روباه سوج کـُت : تو تام _ کجام _ هند ءَ چارگ ئے ؟
کروس جواب دات : چه دور ءَ سَهدارے همے نیمگ ءَ تـَچان ءَ پیداگ انت ، لونجیں گوش و دراجیں دُمبی هست انت ! نزاناں که کـُچـَـکے یا گـُرکے !
روباه گوئشت : اے داب ءَ که تو گوئشگ ئے ، مَزنیں کچکے اِے نیمگ ءَ پیداگ انت . گـُڑان زلور انت که من چه ادان به تَچاں .
کروس گوئشت :دَنا _ زانان _ تو نگوئشت که بادشاه ءَ هگم کتگ که هچ ساهدار ءَ اجازت نیست انت که آدگه سهدار ءَ تاوان بدنت و زُلم به کنت ؟ گـُڑان تو پرچا تُرسگ ئے ؟
روباه پسو دات : تُرساں که اے کچک هنگت بادشاه ءِ هگم ءَ نه اشکتگ ! و چه اودان تتک و کروس چه روباه ءِ بیم و رَهَز ءَ چـُـٹ ات .
******************************
**************
هـَــــــر و گـُــــــرک
روچے ، هَرے چـَران ات و چه ڈگار و مردماں دور بیت . اناگت ءَ یک شـُدیگیں گـُرکے وَدِی بیت که دنتاناں دُرُشگ و زُبان ءَ لیسان ات . هَر سـَـک تُرس ات . بلے پگر کنان بیت که چون وتا چه گـُرک ءِ چــِـٹ ءَ به چـُـٹینیت . پر چا که گرک ، آئیا یک زَنب و دَپارے کـَـنـَـگ لوٹـَگ ات .پگر ئی کت و لنگاں بیت و یکے چه وتی پادان ءَ ، ڈگار ءَ کـَـشاں و زَبـَـرّیناں بیت .
هـَر گوں کـِٹ و پوش گـُرک ءَ گوئشت : واجهیں گرک ، منی پاد ءَ تیزیں چیزے بُرّتگ که تاں هنون منی پاد انت ، چه شما دَزبندی کناں که منی پاد ءَ بچار ات .
گرک که هَیران بیتگ ات گوئشت ئی : من پرچا تئی پاد ءَ بچار اوں ؟ من هنون ترا ور اوں !
هر گوئشت : زاناں که تو من ءَ ورئے ، بلے اے تیزیں چیز که منی پاد انت و منی شزا کتگ ، بیت که تئی گـُٹ ءَ بند به گیپت و ترا گـُٹ تروس بکنت .
گرک ءَ پگر کت که هر وا راست ءَ گوئشیت . گڑان هـَر ءِ لنگیں پادئی چـِست کت و گوئشت ئی که بـُرّوکیں چیز تام هـَند انت . من که نگندان ئی ؟ گڑان وتی سرئی ، هـَر ءِ پاد ءَ نزیکتر کت که شـَـرّ و جوانی ءَ بچار ایت .
هـَر که گـُرک ءَ سَـگـَر ءَ نزیک دیست ، هَنچیں کون پــِـرتی کت که آئی ءِ هر دوکیں پاداں ، گرک ءِ دپ و دیما لـَـگِـّـت انت و گرک ءِ سرجمیں دنتان پـُرُشت و رتک انت و چم چه درد ءَ بند و کور بیت انت و هـَر سـَـرّاں چه هـَند ءَ تتک و دور بیت . گرک سک گرم گپتگ ات ، بلے دپ و دیم ئی هون پُرّ ات و هچ جاه ئی نه دیست
