« پهره روتاک » « روزنامه پهره »
ادبیات بلوچ« پهره روتاک » « روزنامه پهره »
ادبیات بلوچ« ڈیـــــــڈلــــــی »
چـُـکانی دیوان گریم ءِ براتاں
----------------
------------------- تـَرینـــــــوک :
کریم بلوچ _ تـَهـل
« ڈیـــــــڈلــــــی »
هـَسـت ات سک بے وَس و نیزگاریں هـَش دُرُشے _ هـَـشـّـی اے _ .
آئی ءِ تهناییں گـَنج و مـَڈی آئی ءِ وَشرَنگیں کاڑ و جَنِک ات .
یگبرے بادشاه آئیا لوٹائینت و گوئشت ئی :
- هَش درش ، تو وتی بادشاهی باج ءَ نداتگ انت ، چون بارین ترا سار هست ؟
هـَـشـّـی ءَ زَرّ هِچ نیست ات ، یک گـَبَرّے هم نیست ات . بلے آئیا
بادشاه ءَ ٹـَگائینت و ریپینت ؛ تا که وتی ساه ءَ در به بارت . په همے
هاترا گوئشت ئی :
- منی جَنِکو چه کاهاں ، سُهر و سَونای ءِ بَندیک _ دَسـَـگ ،
دَسْک _ اڈ ءَ کـَنت و ریسیت .
- بیار ئی منی کِــرّ ءَ ! _ بادشاه پَرمات .
بادشاه ، هـَـشـّـی ءِ جَنِکو ءَ پر کاهیں کهدانے ءَ بـُرت که
اودان چَهرَگے ایر اَت و گوئشت ئی :
- تاں روٹـِکّ ءَ چه ایشاں سُهر ءِ بَندیک ءَ ٹهین ئے و ریس ئے ،
اگں نه من ترا سَکّیں شِزا اے دَیاں _ بادشاه جنکو ءَ بیهار دات و پدا
دروازگ ئی بَست و کـُبل کت و شُت .
بیوسیں کاڑ ءَ نزانت و نه دیست که چون چه کاهاں سُهر ءِ بندیک جوڑ
به کنت . آئیا وتا ڈگار ءَ دَؤر دات و سَکّ ئی گِریت .
اناگت ءَ کوٹی ءِ دروازگ پَچ بیت و دروازگ ءِ دَپا کسانُکیں
پَٹــَککیں هَیرانی مَردلکے گِندَگ بیت . مردلک گوئشت :
- دِیگر _ بیگاه _ وَش هـَـشـّـی مَهرنگ ! پرچا شما گِریوَگ ات ؟ _
آئیا سوج کت .
- من پیکه چه اے زَرد کاهاں ، سَونا و سُهر ءِ بَندیک به ریساں و
به ٹـَهیناں . من نزان اوں که چون و چے پئیم اے کار ءَ بکن اوں . _
جَنِکو پـریات کـُت .
- منا تو چے دادے دئے ، اگں من اے کار ءَ پر تو وتئی بَدل ءَ بکناں
؟ _ کسانُکیں پَٹــَککیں هَیرانی مَردلک چو سوج _ جُست _ کت .
هَشّی ءِ جَنِک ، وتی گـُٹ ءِ گردن بند ءَ پَچ کت و آئرا دات .
کسانُکیں پَٹــَککیں هَیرانی مَردلک چَهر ءِ پشت ءَ نِشت ، تاں
پـَـگاه _ سهب _ ءَ آئیا سرجمیں زردکاهان ءَ سهر ءِ بندیک رست و جوڑ کت .
وهدے که بادشاه ، کوٹی ءَ مان بیت و کوٹی ءَ چه سُهر _ طلا _ ءَ پر دیست ، چم ئی چه هـیـرانــی ءَ بــِـرَشـْـکِــت انت . آئیا هَش دَرُش ءِ
جـَنِـک ءَ گــوں چـَـهــرَگ ءَ زُرت و مَستریں کهدانے ءَ که چه کاه ءَ
پـُرّ ات بـُرت و اپدا پَرمات ئی که چه زَردیں کاهاں ، سُهر به ٹهینیت .
جنکو اپدا وتی بیوسی ءِ سرا نِشت و گِریباں بیت تا شپ بیت . شپ
اپدا هما کسانُکیں پَٹــَککیں هَیرانی مَردلک آتک .جنکو اے بَرین آئی ءِ
کارانی داد ءِ مُز ، وتی سُهر ءِ مُندریک _ چـَـلـّـَه _ دات .
اپدا وهدے که بادشاه کهدان ءَ پُرّ چه سُهر دیست ، هیران بیت ، بلے
تماه ئی هم وَدّ اِت و گِیش بیت . اے بَرین بادشاه ، هَشّی ءِ جنکو ءَ
بُرت و سَک مَزنیں کهدانے ءَ بند کت مه تا بان ءَ چه کاه پُـرّ ات وگوئشت
ئی :
- اگں تاں روٹکّ ءَ چه آهاں سهر ٹهین ئے ، من تئی گون ءَ سیر ءَ
کناں و تو منی لوگبانک ءَ بئے .
سـئـیـمـی شـپ ءَ هـم کـسـانُـکیں پَٹــَککیں هَیرانی مَردلک آتک و
جنکو ئی گریواں دیست ، بلے هَشّی ءِ جَنِک ءَ ، آئی ءِ کار ءِ بدل ءِ داد
، هچّی نیست ات که بدنت .
- نون که چوش انت ، _ کسانُکیں پَٹــَککیں هَیرانی مَردلک گوئشت .
_ وهدے که تو سیر و مرد ءَ کن ئے ، وتی اولی چک ءَ منا بدئے .
هشّی ءِ جَنِک ءَ هچ راه و درے نیست ات ، هـُجّ و مَجبور ات که به
مَنّ اِیت .
ایدگه روچ ءَ ، بادشاه گوں هیرانی دیست که مزنیں کهدان هم کاه ءِ
بدل ءَ چه سُهر پـُـرّ انت . بادشاه هم هنچو که لبز ئی کتگ ات ، گوں
هشّی ءِ جَنِک ءَ سیر کت و هشّی ءِ جَنِک ، شهبانُک بیت و سالے ءَ چه
رَند په ورناییں بادشاه ءَ ، ماهیں جنکوے آرت .
شهبانک چه کسانُکیں پَٹــَککیں هَیرانی مَردلک و وتی لبز پهک
شموشکار بیت . بلے یک آرام و وَش مولمیں روچے ، آتک شهبانک ءِ کِرّا و
آئر ئی گوئشت :
- نین آتکگ هما روچ که وتی داتگیں لـَبز ءَ پوره کن ئے .
بلے شهبانک هچ دابے ءَ وتی جنکو و وتی دل ءِ بَند ءِ دَیـَـگ ءَ
تَیار نه ات، په همیش ءَ کسانُکیں پَٹــَککیں هَیرانی مَردلک ئی گوئشت :
- ترا هرچی پکار انت ، من ترا دَیاں ؛ چینچو مال ، زَرّ و چیز ءَ
لوٹ ئے به لوٹ ، بلے منی جَنِکو ءَ نه !
بلے کسانُکیں پَٹــَککیں هَیرانی مَردلک پــه دگه چــیــز ءِ
زیـــرگ ءَ هچ تَیار نه بیت و گوئشت ئی :
- پر منا هَبـَر و لـَبز ءِ بها ، چه سرجمیں جهان ءِ مال و زَرّ ءَ گِیش انت .
وهدے که شهبانک اے گپ ءَ اشکت ، ترونگلیں ارس ئی شِیوَگ و رِچاں
بیت انت . گڑان کسانُکیں پَٹــَککیں هَیرانی مَردلک پگر کت و گوئشت ئی :
- جوان انت من ترا سئے روچ موه ءَ دَیاں ، اگں تو اے سئیں روچاں
زانت که منی نام کے انت ، گڑان تو وتی جنکو ءَ وتی کِرّا داشت ءَ کن ئے .
سرجمیں شپ ءَ شهبانُک نِشت و نامی ئیں نامانی دراج و مزنیں لـَـڑے
ءَ نِبشت رِد و بَنـد دات .
پگاه _ سُهب _ ءَ وهدے که مردلک آتک ، شهبانک وتی لـَـڑ ءِ نامان
ءَ یک په یک چه آدم ءَ بگر تاں هنون گوئشاں بیت و وَنت انت ، بلے هر نامے
ءِ اِشکـُنـَـگ ءَ چه رَند ، پَسّه _ پَسّو _ ئی دات :
- نه ، منی نام اے نه انت .
هما روچ ءَ ، شـهـبـانُـک وتی رَبالوان _ قاصدان _ ءَ شهر ءِ
کـُــنــڈ-کــنــڈ ءَ راه دات و گوئشت انت :
- سرجمیں نامان ءَ پر من نبشگ و سرجم کن اِت و بیار اِت .
ربالواں په شهبانک ءَ بازیں هیرانی نام هم نبشت و آرت انت چُش که :
کـَپتاگی ،گوک والا ، گورانڈ دوست ، گوشت گِراد و ... بلے مردلک هر کجام
ءَ که اِشکت یک و ٹـِک ءَ جواب ءَ دات :
- نه ، نه ، نه . منی نام اے نه انت .
ایدگه روچ ءَ شهبانک باز بَژنیگ ات . اپدا وتی ربالوئی په ملک ءِ
کـُنڈ و دَراں راه دات انت تا که هما نامان ءَ که پیش ءَ آهاں شَموشتگ یا
نه اشکتگ بیتگ انت به نبیس انت و بیار انت .
شپ ءَ آهری ربالو آتک و هَیرانی هبر ئی گوئشت :
- من جنگل ءَ شُتاں ، چاراں که جنگل ءَ آسے روک انت و
کـَسـانُـکـیـں پَـٹــَکـُـکـیـں هَیرانی مَردلکے همے آس ءِ چَپ و چاگِرد
ءَ چشیں شَئیرے جنان انت :
« ڈیڈلی منی نام انت
من شئیراں جناں
لیباں کنان اوں ،
شـهـبـانـک تــو
لـَیب ءَ باهین ئے
پر چا که تو منی نام ءَ نزان ئے ! »
همے شَپ ءَ وهدے که کسانُکیں پَٹــَککیں هَیرانی مَردلک آتک شهبانک گوئشت :
- بلکین تئی نام « لیوتسرنا » انت ؟
مردلک هم هما دمان ءَ پسو دات :
- نه ، نه ، نه .
- بلکین تئی نام « زیبلن » انت .
- نه ، نه ، نه . منی نام اے نه انت .
آهر ءَ شهبانک گوئشت :
- اگں چوش انت گڑان تئی نام ڈیڈلی بیت ءَ کنت .
هنچو که مردلک اے نام ءَ اشکت ، چه هِژم ءِ آس و زراب ءَ هنچو
تِـرَکّ اِت که ڈگار ءِ دَپ آئی ءِ پاد ءِ چیرا پَچ بیت و مردلک همودان
همے تِرَکّ ءَ کـَپت و بیگواه بیت .
چه هما روچ ءَ اینگر ، شهبانک گوں وتی بادشاهیں جود ،شهکاڑیں جَنِکو
و هَشّی ییں پت ، ایمن و آرام نِشتگ و آبات انت و په مردمانی آباتی و
دیمرئی ءَ وتی جهداں کنان انت .
وب خیلی خوبی دارین هم وبتون هم قالبتون خییییلی قشنگه
96518