« پهره روتاک » « روزنامه پهره »
ادبیات بلوچ« پهره روتاک » « روزنامه پهره »
ادبیات بلوچکــُچــْــک ءِ بـَـرکـَـتــی کـاڑ « پــِـیــا »
چـُـکانی دیوان
گریم ءِ براتاں
----------------
-------------------
تـَرینـــــــوک :
کریم بلوچ _ تـَهـل
شـَـهــکاڑ و پـُـگٹ
باز کــُـوَهـنـیـں زمـانگاں ماں ، هست ات شهجـَـنِـکے که سـُـهر
_ سَونا ، طلا _ ءِ چیز ئی باز دوست ءَ بیت انت .و تنگه ءِ
آئی ءِ دوستیں لـَیبوک یک سُهر ءِ ٹــوپـُـکے ات .
آهاڑ _ گـَرماگ _ ءِ گرمیں روچاں آئیا دوست بیتگ ات که جنگل ءَ ،
کوهنیں چاتے ءِ کـَش ءَ وتی ٹوپ ءِ گون ءَ لـَیب و گوازی _ بازی _ بکنت .
وتی سُهر ءِ ٹــوپی بُرز ءَ سَـٹ ات و چـَکاپت ئی .
یگبرے که ٹوپـُـک ءَ آئی ءِ دست لـَگّ اِت ، ٹوپک کوهنیں چات ءَ
کـَپت . چات هَـنـچین جـُهلینے ات که آئی ءِ بـُن هم وَدی نه بیتگ ات .
- اوه هـُداجان ! منی سُهر ءِ ٹوپک گار بیت . _ شـَـهــکاڑ ءَ چه
گـُرسَت ءَ چِیهانٹے _ چیهالے _ جـَت و گِریت ئی .
آئیا اناگت ءَ توارے گوشان کـَپت :
- شـَـهــکاڑ ! شما را چے بیتگ ؟
شـَـهــکاڑ وتی چـَپ و چاگِرد ءَ چار اِت ، بَگیر _ بَید _ چه آپی
پـُـگُٹ ، هچ چیز ئی نه دیست . سوج ئی کت :
- اوه اے تـَوئے ، اگں تو لوٹ ئے بزان ئے که من پرچا گـَمــیــگ و
بَـژنـیـگ اوں ، ترا گوئشاں که من وتی سُهر ءِ ٹوپک ءَ چات ءَ دَؤر داتَگ
.
- من توان اوں که آئیا چه چات ءَ به کـَشّاں ، بلے آئی ءِ بَـدل ءَ
تو منا کجام داد ءَ دَیَگ لوٹ ئے ؟ _ پـُـگـُٹ _ پـُـگُل _ گوئشت .
- هرچی که تئی دل به لوٹ ایت منی پـُـگـُٹــَـلـُک . لوٹ ئے منی
گـَردن بند و سَهتان ءَ ؟ بلکین ترا منی سُهر ءِ تاج پکار انت ؟ _
شـَـهــکاڑ آئیا پسو دات .
پُگُٹ گوئشت :
- من تئی سُهر ءِ تاج و تئی سَهت و تئی گردن بند ءَ چے کناں ؟ اگں
تو گوں من زبان بکن ئے که تو منا وتی گهتریں سنگت کن ئے ، اگں تو منا
چاشت و سُبارَگ ءَ وتی ماڑی ءَ مهمان کن ئے و بـِلّ ئے که من تئی لوگ ءَ
آرام بکناں ، من تئی سُهر ءِ ٹوپک ءَ کَشاں و دَر کناں .
- جوان انت _ شـَـهــکاڑ مـَنّ اِت . _ بَلے وتی دل ءَ پــگـــر ئی
کــت که پـُـگـٹ ءِ وا هَنچین هُشکیں گـَپ انت .
پـُـگٹ چات ءَ کـُپ کت و دمانے ءَ چه رَند گوں سهر ءِ ٹوپـُـک ءَ دَرکـَپت .
هَنچو که پُگُل سُهر ءِ ٹوپُک ءَ شـَـهــکاڑ ءِ پادانی دیما ایر کت
، شـَـهــکاڑ وتی دوستیں ٹوپُک ءَ چـَـکاپت و یک « منت وار » ے هم پـُـگٹ
ءَ نه گوئشت و تـَتـْـک دیم په وتی لوگ ءَ .
- بوشت ! من چو تیزی ءَ تئی گون ءَ تتک ءَ نه کناں . _ پـُـگٹ آئیا
گوانک جـَت .
بَلے شـَـهــکاڑ آئی ءِ نیمگ ءَ چـَـکے هم نه جـَت و آئی ءِ گپان
ءَ دلگوش هم نه کـُت .
شـَـهــکاڑ چـَٹ چه پـُـگٹ شموشکار _ رَموشکار _ بیت . دومی روچ ءَ
وهدے که وتی مات و پت _ پــِس _ ءِ پَجّی ءَ سـُبارَگ _ چاشت _ ءِ وَرَگ
ءَ نِشتَگ اتنت ، اِشکت ئی که کسے گوں وتی تَرّیں پاداں ، ماڑی ءِ
مَلملیں پدانکاں _ پـَدَکانکاں _ چـُلـُپ چـُلُپ کناں سَرکـَپان انت
.اناگت ءَ تَوار ئی اِشکـُت :
- شـَـهــکاڑ ! دَروازَگ ءَ پَچ کن .
شـَـهــکاڑ هم چه هَیرانی ءَ که بزانت که کے آئیا توار کنگ انت ،
شُت و دَروازگ ئی پَچ کت . دَروازگ ءِ دَپ ءَ ، تـَـرّیں و شونزیں
پـُگـُٹ ئی دیست و هما دَمان ءَ « ٹـُهک » دروازگ ئی پـُـگٹ ءِ دیما بَست
.
بادشاه پهک چیزان ءَ وتی چماں دیست و جـُست ئی کت :
- چون منی جـَنِک کجام دِیه تئی دُزّگ ءِ باڑه ات ؟
- نه منی دُردانگ و میریں پت . تهنا یک بـَد رَنگ و نه وَشیں
پـُـگٹے . _ شـَـهــکاڑ ءَ جواب دات .
- پـُـگٹ ترا چه چے لوٹ ایت ؟ _ بادشاه سوج کت .
وهدے که شـَـهــکاڑ گوستگیں روچ ءِ بیتگیں گپاں گوئشان ات ، اپدا
دروازگ ءَ کسے ٹکینت :
- بِلّ منا که ماں به بیاں ، چو مبات که تو وتی زیکیں _ زکیکیں _
هبر ءَ به شموش ئے ، وتی داتگیں زبان و کتگیں قول که جُهلیں و سارتیں آپ
ءَ پـُرّیں چات ءِ کـش ءَ گون من اِت کتگ ؟ _ پـُـگٹ وَس و دزبندی کنان
ات .
- وتی زبان ءِ هبر ءَ پیکه به دار اوں ، منی ماهیں جَنِکـَـلـُـک .
بلّ که پگل مان به بیت . - شـَه پـَرمات .
گوں تهار و تَهروزیں دیم و په دل ناکشی ءَ ، شـَـهــکاڑ دَروازگ ءَ
پَچ کت . پـُـگٹ سِٹ سِٹاں دیم په نان وری چارپادَگ _ میز _ شُت . سَلام
ئی دات و گوئشت ئی :
- منا چِست کن و وتی کـَش ءِ چارپادگ ءَ به نادیں .
- هوڈیں هَبراں بَس کن . _ شـَـهــکاڑ پسودات .
بلے بادشاه ءَ هَنچین چـمّ سُهرے دات که شـَـهــکاڑ وتی هبر ءَ
شموشت و پـُـگٹ ءِ هبر ئی زُرت .
نِندَگی چارپادَگ په پـُـگٹ ءَ جهل ات . پـُـگٹ لوٹت که آئیا وَرَگ
ءِ چارپادگ _ میز _ ءَ اِیر کن انت . گڑان لوٹت ئی :
- وتی سُهر ءِ هِیران ءَ منی نَزیک ءَ ایر بکن تا ما دوئیناں چه
آئیا هوری ءَ وَرد وارت بکن اوں .
شـَـهــکاڑ آئی ءِ اے واهگ ءَ هم پیلو کت . هر چـنت که آئی ءِ جِند
هچ وَرَگ وارت نه کـُت ، بلے پگل پهک ورد ءَ په دلکشّی و وشتامی ءَ وارت
انت و گوئشت ئی :
- من ژَند بیتگاں ، منا بُرزَگ ءَ به بَر وتی کـَت و کوٹی ءَ ، تا
من دمے ساهی _ آرام _ به کناں .
چه چشین پگرے که آئی گوں سارتیں ، تــَـرّ و لِپـْچـَکیں پـُـگٹے
،مان یک کوٹی اے وَسپ انت ، هَنچو تـُرس اِت و نگیگ بیت که یک کمے هست ات
که اپدا به گریو ایت . بلے بادشاه آئیا پَرمات :
- برو ات برزگ ءَ ، کسے ءِ گـَپ ءَ نه زورگ که سَـکـّی ءِ روچ ءَ
ترا ئی مَدَت داتگ ، جوانیں کارے نه انت .
- جوان انت منی میریں و بوهیریں پت . _ شـَـهــکاڑ گوئشت و هنچو په
ترس و نادلکشی ءَ گوں دوئیں لَنکُکاں _ چـَنـْـگـُـلاں _ پـُـگٹی زُرت و
برت ئی وتی کـَت _ کوٹی _ ءَ و دور چه وتا اِیر ئی کت .
بلے دیرے نه گوئست که اِشکت ئی که پـُـگٹ آئی ءِ وابجاه ءِ تَهت ءَ
اِر سَٹ اِت و گوئشت ئی :
- من هم ژَند بیتگاں ، منا هم وتی تَهت ءَ به واپین ، اگں نه من
بادشاه ءَ گوئشاں .
شـَـهــکاڑ ، پـُگُل ءَ وتی تَهت ءِ کَمپل ءِ چیرا اِیر کـُت .
شونزیں پـُـگٹ ءِ سرگ ءَ ، نرمیں بالشتے ءَ ایر کت .
وَهدے که شـَـهــکاڑ اپدا وَپت ، گوں هَیرانی ءَ نَرمیں هـَڑوسْکَـگ
و گریوگ ءِ توار ئی اِشکت . شـَـهــکاڑ پول کت :
- پـُـگٹ ترا چے بیتگ ؟
پـُـگٹ آئیا گوں بَژن ءَ پسو دات :
- منی دل ءِ واهگ تهنا همے بیتگ که پر وتا جوانیں سَنگتے وَدی بکناں
، بلے هنون گِنداں که من ترا چـَٹ وَش و دوست ءَ نه بیان . گهتر انت که
منا هما کوهنیں ، سارتیں و تهاریں چات ءَ بــِرگـَردین ئے !
شـَـهــکاڑ چه شرم ءَ سُهر بیت .
شـَـهــکاڑ پـُـگٹ ءِ تَهتـُک ءِ کِـرّا نِشت و گوئشت ئی :
- چِدو رَند من ترا پَهاله _ پهالا _ و چه دل ءَ زبان ءَ کناں که
ترا گوں دوست وسَنگت ءَ بیاں .
اے بریں شـَـهــکاڑ ءِ گپ چه دل ءِ جُهلانکی و راستیں گپے ات .
پرچا که هما دَمان ءَ شَهـجَــنِــک پـُگـُــٹـُک ءِ شونزیں کسانکیں
گـُجّ و کـُلـُپان ءَ چـُکّ اِت و پرآئیا وَش و جوانیں شپے ءِ واهگدار _
لوٹــوک _ بیت .
دَمانے ءَ چه رَند ، انچنائین پـُـگٹ وَشرنگ ، برز بالاد و پر
زیـبـیں شَه بـَچـیـں ورنا اے بیت . شـَـهــکاڑ گوں هیرانی ءَ شهزاتیں
ورنائیں مرد ءَ چاران ات و سک سک وَش و گـَل بیت .
هنچو که آهاں لوٹـتـگ و گوئشتگ ات ، آهاں سک دوست و سَنگت بیت انت و
چنت سال ءَ رَند آهانی سانگبندی و سِیر بیت و هوری ءَ یکجاه وتی زند اِش
بنگیج کت و په مردم اش نیکی کت .
http://www.bankreceptov.ru/
