خیام ءِ چاربند

هَستی ءِ نشان چو بوتنیکاں بوتگ انت

مُدام نـَد ، نیکیں و بدیں دوئیں نبیسان انت

چه اولی روچ ءَ،هرچی دَیَگی ات،داتگی وَت

مئی گـَم کنگ وجهدءِ کنگ رَدی و تاوان انت

***********

بر لوح نشان بودنی ها بوده است

پیوسته قلم ز نیک و بد فرسوده است

در روز ازل هر آن چه بایست بداد

غم خوردن و کوشیدن ما بیهوده است


**************
**************

اَو دنیای ءِ چَهرَگ ،هرابی چه کینگ انت تئی

دلپروش کنگ کِرد انت تئی ، بینـَگ انت تئی

او هاک سینگ ءَ تئی دِرّ انت اگں پاچ کـن انت

بازیں بهاداریں گوهر انت ماں سینگ انت تئی

**********

ای چرخ فلک خرابی از کینه تست

بیدادگری پیشه دیرینه تست

وی خاک اگر سینه تو بشکافند

بس گوهر قیمتی که در سینه تست


************
************

دنیای ءِ چـَهر ، زانتکارے ءِ مئیل نه بیت

لوٹ ئے که تو چَهر ءَ هپت بزان ، هشت بزان

چو ما مِرَگ اوں و مراداں سرجم ایرکناں

چو مورے به وارت کـَڈ ءِ تها یا گرکے ماں لـَداں

*********

چون چرخ بکام یک خردمند نگشت

خواهی تو فلک هفت شمُر خواهی هشت

چون باید مرد و آرزوها همه هِشت

چو مور خورد به گور و چه گرگ به دشت

*********
*********

پیاله ءِ بَهراں ،چو یک دگر ءَ هور بیت انت

آئی ءِ پروشگ نه کـَـدیں بیت انت روا

چنت سر و زانکوٹ و دستانی دل هم

چه کئی دوستیءَ یکجاه و چه کئی کینگ سوا

*********

اجزای پیاله ای که در هم پیوست

بشکستن آن روا نمی دارد مست

چندین سر و ساق نازنین و کف دست

از مهر که پیوست و به کین که شکست

***********
***********

ترندآپ به ور که گِلءِ چیرءَ مدام وابجه ءَ بیت

تهنا و بے کس، ایوکءَ کـَلّ،ڈوک سرجه ءَ بیت

هُژیار بئے ، اے راز ءَ مبات که گوئش ئے کس ءَ

هر گواڑگے چَلّ بیت ، نه پـَـدا تـاجــه ءَ بیت

*********

می خور که به زیر گل بسی خواهی خفت

بی مونس و بی رفیق و بی همدم و جفت

زنهار به کس مگو تو این راز نهفت

هر لاله که پژمرد نخواهد بشکفت


***********
***********

ترندآپ ورگ شات بـَیـَگ ، نیکراهی منی

چه کـُبر و چه دین ءَ دَر بوگ دوزواهی منی

گوئشتوں بانوریں زمانگ ءَ رَهبند اِت چے انت

گوئشتی:تئی ورناییں دل انت وَرد راهی منی

***********

می خوردن و شاد بودن آیین منست

فارغ بودن ز کفر و دین؛ دین منست

گفتم به عروس دهر کابین تو چیست

گفتــا دل خـرم تـو کابین مـن است


*********
*********

مهکان وتی نیر ءَ شپ ءِ دامن ءَ دِرتـَگ

ترندآپ به ور،وَشتریں وهدے نه کدیں بیت پدا

شات بئے و گـَل بئے تو که مهکان دگه باز

گورّانی سرا کیت ، په رُژن شانی ســَــد ءَ

************

مهـتاب بــه نـور دامـن شـب بـشکافت

می نوش دمی خوش تر از این نتوان یافت

خوش بــاش و بـیندیش که مـهتاب بسی

اندر سر گور یک به یک خـواهد تافت


*********
*********

چه کـُبـر ءِ لوگ ءَ تاں دین ءَ یک ساهے

چه شکّءِ جهانءَ تاں باورءِ گینءَ یک ساهے

اِے دوستیں ساه ءِ دَم ءَ تو شات به بئے

مئی زند ءِ بَرءِ آسر شات تریں یک ساهے

**************

از منزل کفر تا به دین یک نفس است

وز عالم شک تا به یقین یک نفس است

ایـن یـک نفس عـزیز را خـوش مـیدار

کز حاصل عمر ما همین یک نفس است


*************
*************

شادهاں لوٹ که زندمان ءِ جند انت دَمے

هر تریشاسے چه کیقبادئءِهاک انت چه جمے

جهان ءِ هــبــراں و زنــد ءِ گپاں دراه

زان چو واب ءَ هیالے ، بـَٹــالے و چـَمــے

***********
***********

شادی بطلب که حاصل عمر دمی است

هر ذره ز خاک کیقبادی و جمی است

احوال جهان و اصل این عمر که هست

خوابی و خیالی و فریبی و دمی است


************



مرچی نه تئی پونشی و باندات انت دست
...
باندات ءِ هیال اِت گواتے که ترا هست

وهد ءَ مکن تو زیان اگں زندگ دلے ئے

منتگیں هم زند اِت ، گاری چه نه رَست

********

امروز ترا دسترس فردا نیست

و اندیشه فردات به جز سودا نیست

ضایع مکن این دم ار دلت بیدار است

کاین باقی عمر را بقا پیدا نیست


**********

**********



ساقی ! کاوک و پل باز وَش رنگ بیته

وَهد ءَ تو بزان ، هپتگے رَند هاک زیته

ترندآپے به وَر ، پلے به بو تاں چار ئے

پل هاک بَـیـَنت ، کاوک هم هاکاں شِیته

*********

ساقی ، گل و سبزه بس طربناک شده است

دریـاب که هفته دگـر خـاک شده است

می نـوش و گـلی بچـین کـه تـا در نـگری

گل خاک شده است سبزه خاشاک شده است


*********
*********

چو گواڑگ ءَ ، نوک روچ ءَ تو کـَـدّه ءَ زیر

گوں پلدیمے ءَ اگں هست ترا وهد و دمے

ترندآپ به وَر وَشّی ءَ گوں که نیلیں چـَهر

اناگت ترا کنت هاک و به کنت،هِچ ءِ شـَمـے

*********

چون لاله به نوروز قدح گیر به دست

با لاله رخی اگـر ترا فرصت هست

می نـوش به خـرمی که این چـرخ کـبود

ناگـاه تـرا چـو خـاک گـرداند پَست


*********
*********

جهان ءِ چَهرَگ بے ترندآپ و ساقی هِچ انت

بے ساز و نـَل ءَ شهر عراقی هچ انت

هر چون که جهان ءِ هالاں چاراں من

زند ءِ سرجمیں مراد انت شاده،باقی هچ انت

***********

دوران جهان بی می و ساقی هیچ است

بی زمزمـه نـای عـراقی هیـچ است

هر چند در احــوال جــهان می نگرم

حاصل همه عشرت است و باقی هیچ است


**********
**********

ترندآپ منا دئے که دل انت نا آرام

تچوکیں زند مَٹ بیت چو دیم ءِ رَنگاں

ورنایی ءِ آس ءَ بزاں چو که آپے

دولت که نه بیت پادار مه بئے تو بَنگاں

************

می در کف من نه که دلم در تابست

وین عمر گریز پای چون سیمابست

دریاب کــه آتـش جوانـی آبـست

هُش دار که بیداری دولت خواب است


***********
***********

ترنداپ به وَر که ابدمانیں زند انت اے

تئی بَرورد ، چه وَرنایی ءِ جند انت اے

پُل و دلبر ءِ وهد انت و بیل انت شاده

شات بئے دمانے تو ، زند ءِ زند انت اے

************

می نوش که عمر جاودانی این است

خود حاصلت از دور جوانی این است

هنگام گل و مل است و یاران سرمست

خوش باش دمی که زندگانی اینست


**********
**********

اول چه ، منی مَئیل ءَ نه بیتگ آیگ منی

بے مرادیں رَوَگ ءَ هم هچ نه لوٹیں ما

بُست کن ، سرین ءَ بند چالاکی ءَ تو ساقی

دو جهان ءِ گـَماں ، ترندآپ گوں شودیں ما

***********

چون آمدنم به من نبد روز نخست

وین رفتن بی مراد عزمی ست درست

بر خیز و میان ببند ای ساقی چست

کاندوه جهان به می فرو خواهم شست


*********
*********

ساقی ! منی گـَم چه انداز ءَ دَر انت

مستی منی مرچی جهان ءَ سر انت

گوں اسپیتیں مود، چه تئی ترندآپاں وَش

پیری ءَ هم ، دل اوں چو ورنا و بـَر انت

********

ساقـی غـم مـن بلند آوازه شده است

سرمستی مـن برون ز اندازه شده است

با مـوی سپید سـر خوشم کـز می تو

پیرانه سرم بهار دل تازه شده است


********
********

گوں من اگں هیلهے ، چه ساقی ءِ جهد ءَ انت

مه مَهلوک ءِ گپاں ، وفایے نه پـَشـت کـَپتگ

چه دوشیگیں ترندآپ تهنا گلاسے پَشت کـَپت

چه زند ءَ نزاناں بارین چے پـَشت کپتگ

*********

از مـن رمقی بـسعی سـاقی مانده است

وز صحبت خلق بی وفایی مانده است

از بـاده دوشــین قــدحی بـیش نــمـاند

از عـمر نـدانم که چه باقی مانده است


*********
*********

من هچ نزانان که منا جوڑ کنوک

بهشتیگے کتگ ، یا دوزه ءِ آس ءِ روک

ترندآپے،مهلبے و سازے باگے ءَ شـَرّ

اِے ٹـِکـّیں منا دئے ، بهشت پر تو هدوک

*********

مـن هیچ ندانم که مرا آن که سرشت

از اهل بهشت کرد یا دوزخ زشت

جامی و بتی و بربطی بر لب کشت

این هر سه مرا نقد و ترا نسیه بهشت


*********
*********

نوک روچ ءَ،چو هَؤر گواڑگءِ دیمءَ شود ایت

چست بئے و په ترندآپ ءِ ورگ کن سسّــا

اِے کاوک و سبزی که نداره کنان ئے مرچی

باندات چه تئی هاک ءَ رُد ایت بے پـُرسا

**********

چون ابر به نوروز رخ لاله بشست

برخیز و به جام باده کن عزم درست

کاین سبزه که امروز تماشاگــــه تست

فردا همه از خاک تو بر خواهد رست


********
********

هر سبزی اے که جوگ ءِ کنار ءَ رُسته

پری دابے ءِ لـِنٹانی چه هاک انت آ

هر کاهے ءَ پاد ءَ په بے سُلکی ءَ تو اِیر مکن

که آ سبزی چه پلدیمے ءِ هاک ءِ وراک انت آ

*********

هر سبزه که بر کنار جویی رسته است

گویی ز لب فرشته خویی رسته است

پا بر سر هر سبزه به خــواری ننهی

کان سبزه ز خاک لاله رویی رسته است


********
********

گوئش انت دوزُه ءَ رو انت مِهروار و مَست

اِے گپ بٹالے انت ، نے بیت کنت راست

اگں مهروار و مَست ، دوزُه ءَ بیت جاه اِش

باندات بهشت هالیگ بیت ، چو دل دست

*******

گویند که دوزخی بود عاشق و مست

قولی است خلاف دل در آن نتوان بست

گر عاشق و مست دوزخی خواهد بود

فردا باشد بهشـت همچون کف دست


*********
*********







دَؤرے که اوداں آیگ و مئی روگ ءِ بیته بنا

آئی ءِ بُنگیج نه وَدی بیت و نه آسر و پدا

کس گوئشت نه کنت اِے هبر ءِ راستی ءَ هِچ

که اِے آیگ چه کو انت و روان انت کجا

************

دوری که در آمدن و رفتن ماست

او را نه نهایت نه بدایت پیداست

کس می نزند دمی درین معنی راست

کاین آمدن از کجا و رفتن به کجاست


**********
**********








تا چُـنـت بـَـٹــالان ءَ به گــواپاں تـَگـِــرد

بیزار انت منا چه بت پرستاں و کـَنِشت

خیام که گوئش انت دوزه ءَ بیت انت جاهی

گوئش:دوزه ءَ رپتگ کے یا آتکگ چه بهشت

*********

تا چند زنم به روی دریا ها خشت

بیزار شدم ز بت پرستان و کنشت

خیام که گفت دوزخی خواهد بود

که رفت به دوزخ و که آمد ز بهشت


*********
*********

چینچو تو چه مَسیت ءِ نور گوئش ئے و دِیر ءِ دوت ءَ

چینچو چه دوزه ءِ زیان گوئش ئے و بهشت ءِ سوت ءَ

رَو و گِند که کتاب ءَ چے نبشتگ زمانگ ءِ واجه و مَستِر

هرچی که آئیا بیگی ات و لوٹتگ ئی ، هم بوته

**********

تا کی ز چراغ مسجد و دود کنشت؟

تا کی ز زیان دوزخ و سود بهشت؟

رو بر سر لوح بین که استاد قضا

اندر ازل آن چه بودنی است ، نوشت


***********
***********

گوئش انت :مِهلبیں پریانی بهشتاں وَش انت

گوئشاں: هنگور ءِ ترندآپ و شراباں وَش انت

اِے ٹـِکین ءَ تو زور و چه وام دَستان ءَ شود

که ڈهلانی توار انت و چه دوراں وَش انت

*********

گویند بهشت عدن با حور خوش است

من می گویم که آب انگور خوش است

این نقد بگیر و دست از آن نسیه بدار

کاواز دهل برادر از دور خوش است


************
************

مرچی که منی ورنایی و شادهانی دم انت

وران که منی وشی و شات بیانی دم انت

ملند مه کنیت تهلی ءِ دوای ءَ که شهد انت پمن

تــَهـل انت چونا ، زندمانئ که گــَم انت

***********

امروز که نوبت جوانی من است

می نوشم از آن که کامرانی من است

عیبم نکنید گرچه تلخ است خوش است

تلخ است از آن که زندگانی من است


**************
**************

باز بیت که مبان ما و به بات انت جهان

نئ نامئ چه ما بیت و مه بات انت نشان

تان نین که نبیتگین ما ، نه دَؤر بیتگ ات لنگ

چه ما پد و رند بیت هما روچ و دمان

********

ای بس که نباشیم و جهان خواهد بود

نی نام ز ما و نه نشان خواهد بود

زین پیش نبودیم و نبد هیچ خلل

زین پس چو نباشیم همان خواهد بود